Η αλλεργία της Αριστεράς στις εθελοντικές προσφορές

Γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Όπως ήδη θα γνωρίζετε, ο πρωθυπουργός κάλεσε βουλευτές και υπουργούς να καταθέσουν το 50% των δύο επόμενων μισθών τους για την καταπολέμηση του κορωνοϊού. 

Ξαναλέμε: κάλεσε. 

Αυτό σημαίνει ότι κάποιος δεν είναι υποχρεωμένος να ανταποκριθεί, και αν αισθανθεί ότι αυτό ενδέχεται να του κοστίσει πολιτικά, μπορεί απλά να απόσχει για λίγο από τα ΜΜΕ. Με δυο λόγια, αν δεν θέλει κάποιος βουλευτής δεν δίνει ευρώ και, αν είναι αρκετά έξυπνος να κρατήσει χαμηλό προφίλ, δεν θα τον πάρει χαμπάρι κανείς...

Η κοινοβουλευτική Αριστερά, όμως, δεν

αποτελείται απλώς από βουλευτές. Αποτελείται από εμπόρους ευαισθησίας και αν αντιληφθούν ότι υπάρχει κάποιος που θέλει μερίδιο από την «αγορά» τους, θα αντιδράσουν. Όχι μόνο δεν θα δώσουν ευρώ, λοιπόν, θα κατηγορήσουν κι αυτόν που δίνει. Και πώς μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο χωρίς να φαίνεται εντελώς παράλογο; Μόνο ένας τρόπος υπάρχει και η Αριστερά έχει master σε αυτόν: κάνοντας κήρυγμα…

Βουλευτής ΚΚΕ: «Είναι επικοινωνιακό τρικ αυτό με την χορηγία βουλευτών, οι βουλευτές δεν θα βοηθήσουν έτσι, αλλά με το να προτείνουν πράγματα υπέρ των πολιτών…»

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ: «Για να έχει νόημα η βοήθεια αυτή των βουλευτών και να μην είναι επικοινωνιακό προκάλυμμα και φτηνός λαϊκισμός του Κυριακού Μητσοτάκη, πρέπει η κυβέρνηση:… (α)… (β)… (γ)… κτλ…»

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ νούμερο 2: «Δίνω ολόκληρο τον μισθό μου αν ανοίξει το νοσοκομείο της Χαλκίδας… Η κρίση είναι πολύ μεγάλη και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με επικοινωνιακά τρικ…»

Αν καταλάβατε καλά, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ «απειλούν» την κυβέρνηση ότι αν δεν κάνει ό,τι της λένε, δεν θα βοηθήσουν την κοινωνία…! Αλλά ας αφήσουμε αυτές τις λεπτομέρειες και ας αδράξουμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε για άλλη μία φορά στα άδυτα της αριστερής σκέψης:

Α. Η εμμονή με τη «ρίζα του προβλήματος»

Η Αριστερά, που λέτε, πάσχει από ένα σύνδρομο που οι Αμερικανοί ονομάζουν “root-causism”. Πρόκειται για την ακραία μορφή εκείνης της αντίληψης που λέει ότι δεν μπορεί να λυθεί κανένα πρόβλημα αν δεν φτάσουμε στα βαθύτερα αίτιά του (root=ρίζα, cause=αιτία). Εννοείται, βέβαια, πως είναι καλό και πιο αποτελεσματικό να χτυπάμε ένα πρόβλημα στη ρίζα του. Ωστόσο, εδώ μιλάμε για την ακραία του μορφή. Για την πεποίθηση, δηλαδή, πως αν αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα έστω λίγο πιο επιφανειακά, όχι απλά δεν κάνουμε τίποτα, αλλά μπορεί και να το χειροτερεύουμε. Σαν να λέμε πως με το να πάρουμε αντιπυρετικό χάπι, χειροτερεύουμε την αρρώστια…

Το μεγάλο μειονέκτημα αυτής της προσέγγισης όταν μιλάμε για κοινωνικά φαινόμενα είναι πως δεν έχει «πάτο». Όλα τα προβλήματα παραείναι βαθιά και περίπλοκα όχι απλά για να αντιμετωπιστούν, αλλά και για να ανιχνευτεί η ρίζα τους. Οι παράγοντες είναι πάρα πολλοί και δύσκολα μετρήσιμοι: θεσμικοί, πολιτικοί, κοινωνικοί, δημογραφικοί, πολιτισμικοί, ιστορικοί, γεωγραφικοί κ.α. Οπότε, με αυτή την προσέγγιση, οδηγός για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων δεν είναι τα επιστημονικά δεδομένα, αλλά η ηθική. Κι επειδή ο καθένας έχει τη δική του ηθική, αν οι άνθρωποι ακολουθούσαν αυτή την προσέγγιση δεν θα έλυναν ποτέ κανένα πρόβλημα.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν πολύ υψηλούς δείκτες βίαιης εγκληματικότητας και πολλοί Αμερικανοί κοινωνικοί επιστήμονες υποστήριζαν ότι το πρόβλημα παραείναι περίπλοκο για να λυθεί με την αστυνομική καταστολή. Ισχυρίζονταν πως αν δεν αντιμετωπιστούν οι ρίζες του που είναι ο ρατσισμός, η φτώχεια και η ανισότητα της αμερικανικής κοινωνίας, όλα τα άλλα είναι μάταια. Δεν ακούγονται πολύ ωραία και εύστοχα όλα αυτά; Κι όμως, έκαναν λάθος. Αμέτρητες μελέτες από τότε*, απέδειξαν πως η εγκληματικότητα στις ΗΠΑ έπεσε σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% τις επόμενες τρεις δεκαετίες μέσα από την αντιμετώπιση των «συμπτωμάτων», όχι των ριζών του προβλήματος. Όλα ξεκίνησαν με την αύξηση της αστυνόμευσης και την αδιαπραγμάτευτη επιβολή του νόμου και συνεχίστηκαν με τη δικαστική αυστηρότητα. Με τέτοιο αντικίνητρο, τα παιδιά και οι έφηβοι σε περιοχές με υψηλή παραβατικότητα αναγκάστηκαν να στραφούν στο σχολείο, το οποίο, μαντέψτε, είναι και το πιο σημαντικό εργαλείο κατά του ρατσισμού, της φτώχειας και της ανισότητας.

Β. Η ρίζα όλων των κακών

Όταν μιλάμε για Αριστερά, λοιπόν, η ρίζα όλων των προβλημάτων είναι βεβαίως ο καπιταλισμός. Κι επειδή όταν τα βάζεις με την πραγματικότητα, το μόνο σου όπλο είναι οι θεωρίες, η Αριστερά κάνει αυτό ακριβώς που δεν πρέπει να κάνει κανένας με τα προβλήματα αν θέλει να τα λύσει: τα ιδεολογικοποιεί.

Σύμφωνα με την οπτική της, όταν δίνεις, λ.χ., τον μισθό σου για έναν καλό σκοπό, στην ουσία δεν κάνεις τίποτα χρήσιμο, γιατί το τι είναι «καλό» και τι «κακό» το ορίζει η ιδεολογία. Με άλλα λόγια, αν δεν χτυπάς τον καπιταλισμό, δεν προσφέρεις τίποτα θετικό, γιατί όλα τα κακά προέρχονται από αυτόν. Αυτός φταίει για όλα. Όσοι δεν έχουν υπάρξει αριστεροί, ή έστω δεν έχουν εκτεθεί αρκετά στη μαρξιστική επιχειρηματολογία, ίσως να μην μπορούν να συλλάβουν στην ολότητά του αυτόν το δογματισμό, αλλά πρόκειται για μία θέση-μονόδρομο στην αριστερή σκέψη.

Ένα χαρακτηριστικότατο και επίκαιρο παράδειγμα είναι το εξής: Πριν λίγο καιρό, μία Μαρτίου συγκεκριμένα, οι Times αποκάλυψαν ότι στα τέλη Δεκεμβρίου, μικροβιολογικά εργαστήρια της Κίνας που είχαν απομονώσει τον κορωνοϊό διατάχθηκαν από το κομμουνιστικό καθεστώς να σταματήσουν την έρευνα και να καταστρέψουν τα δείγματα ώστε να συγκαλυφθεί η επιδημία… Κι όμως, μόλις είκοσι δύο μέρες μετά την αποκάλυψη, η Αυγή έγραφε άρθρο με τίτλο «Πίσω από την επιδημία κρύβεται η νοσηρότητα του νεοφιλελευθερισμού». Καταλαβαίνετε…

Για αυτό και η Αριστερά στην εξουσία συνήθως δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα προσπαθεί να λύσει... Γιατί η λύση του οποιουδήποτε προβλήματος έχει μέσα του μπόλικη καταστροφή. Την καταστροφή του καπιταλισμού, δηλαδή του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο σύγχρονος κόσμος.

Κι έτσι ανήμποροι να κάνουν τη διαφορά, οι ανά τον κόσμο αριστεροί ιδεολόγοι αντί να βοηθήσουν, κυρίως γκρινιάζουν. Δεν έχουν, βλέπετε, καμία εμπιστοσύνη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, γιατί πιστεύουν πως μέσα σε αυτό το διεφθαρμένο, καπιταλιστικό σύστημα, κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι πραγματικά καλό αυτοβούλως. Ό,τι γίνεται, γίνεται για το κέρδος, για τα χρήματα, για το ατομικό όφελος, πάντως όχι για την κοινότητα. Συνεπώς, για να μην το κουράζουμε άλλο, και 150% του μισθού τους να δώσουν και νοσοκομεία να ανοίξουν και αρρώστους να περιθάλψουν και τον ίδιο τον ιό να κολλήσουν οι βουλευτές της συμπολίτευσης σε αυτή τη μάχη, η Αριστερά έχει την απάντηση έτοιμη από καιρό: «Επικοινωνιακό τρικ…»

*Ενδεικτικά μόνο, τρεις μελέτες:

-        Zimring, F. E. (2007). The Great American Crime Decline. New York: Oxford University Press.

-        Kennedy, D. (2011). Don’t shoot: One Man, a Street Fellowship, and the End of Violence in Inner-city America. New York: Bloomsbury.

-        Latzer, B. (2016). The Rise and Fall of Violent Crime in America. New York: Encounter Books.