Η απάντηση στην ουκρανική κρίση δεν είναι η ειρήνη, αλλά η Ιστορία

 

Γράφει ο Μιχάλης Δεμερτζής

Αυτές τις ημέρες οι Έλληνες γιορτάζουμε με μεγαλοπρεπείς παρελάσεις και αισθανόμαστε λίγο παραπάνω περήφανοι, όχι άδικα, καθώς έχουμε την επέτειο της έναρξης του Αγώνα για την Ανεξαρτησία του Έθνους. Η ένδοξη ιστορία μας, ωστόσο, δεν είναι εκεί απλώς για να τη γιορτάζουμε. Μπορεί να λειτουργήσει και ως οδηγός για τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου, αρκεί να έχουμε τα μάτια και το νου να αναγνωρίζουμε αυτές τις προκλήσεις. Για να το πούμε όπως το είπε και ο Γερμανο-αμερικανός ιστορικός Χάγιο Χόλμπορν, «η Ιστορία δίνει απαντήσεις, σε εκείνους που ξέρουν να κάνουν ερωτήσεις.»

Όσοι, παρ’ όλ’ αυτά, στα σοβαρά ζητήματα δεν ξέρουν να κάνουν ερωτήσεις, έχουν συνήθως

μια-δυο προκάτ απαντήσεις έτοιμες, που ταιριάζουν με όλα. Μία τέτοια απάντηση είναι π.χ. το «δεν έχουμε παιδεία»… Σε ό,τι αφορά τα εσωτερικά, κοινωνικά θέματα, πάει με όλα για αυτό και δεν λύνει ποτέ τίποτα. Σε ό,τι αφορά τα διεθνή τώρα, δείτε ένα αντίστοιχο παράδειγμα: Οι Έλληνες καλλιτέχνες που ετοιμάζουν συναυλία «υπέρ της ειρήνης» την ώρα που η Ρωσία βομβαρδίζει την Ουκρανία, λένε χαρακτηριστικά πως «όποια κι αν είναι η ερώτηση, η ειρήνη είναι η απάντηση.» Ωραίο δεν ακούγεται;

Πάμε τώρα δύο αιώνες πίσω, για να δούμε πόσο ωραίο ακούγεται όταν στη θέση της Ρωσίας βρίσκεται μία άλλη υπερδύναμη, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, και στη θέση των Ουκρανών είναι ένας άλλος λαός που πολεμά για το δικαίωμά του να είναι ανεξάρτητος, οι Έλληνες: Φαντάζεστε ας πούμε κατά την τριετία των σφαγών του Ιμπραήμ Πασά στην Πελοπόννησο, η προτροπή των Μεγάλων Δυνάμεων στους Έλληνες να ήταν ένα ωραιότατο «να μη μαλώνετε, να είστε αγαπημένοι»; Να επενέβαιναν φέρ’ ειπείν Άγγλοι και Γάλλοι πασιφιστές για να μην αποκρούσει ο Δ. Υψηλάντης με τον στρατό του τον Ιμπραήμ στην Αργολίδα; Ή σκέφτεστε στα σαλόνια του Λονδίνου και του Παρισιού η απάντηση στο Ανατολικό Ζήτημα να ήταν ένα σκέτο «ειρήνη»; Όχι απλά θα είχε πεθάνει το ελληνικό κράτος πριν ακόμα πάρει στέρεα μορφή, αλλά θα είχαν πεθάνει οι ίδιες οι αξίες του Διαφωτισμού πριν καλά καλά βγουν από τα γαλλικά σύνορα. Η Ελευθερία, η Δημοκρατία, ακόμα και η έννοια του Ανθρωπισμού, όλες θα είχαν εκτελεστεί εν ψυχρώ από τον ασπόνδυλο συντηρητισμό των βολεμένων της τότε εποχής.

Επιστροφή στο τώρα και τους βολεμένους του σήμερα… Εκτός από εκείνους που είναι παθολογικά αντιδυτικιστές, όλοι όσοι λένε ότι θέλουν πάνω από όλα την ειρήνη μπροστά σε μία ένοπλη διαμάχη με έναν καθαρό εισβολέα και έναν καθαρό αμυνόμενο, στην ουσία δεν θέλουν να μπλέξουν. Θέλουν την ηρεμία τους, την ησυχία τους. Και, σε αυτό το πλαίσιο, έχουν δίκιο που τα βάζουν με τους Ουκρανούς λες και φταίνε εξίσου με τους Ρώσους. Σου λέει, τι κάνει αυτός ο τρελός ο Ζελένσκι, με τη Ρωσία πάει να τα βάλει; Παραδώσου άνευ όρων άνθρωπε μου, να γλιτώσεις εσύ, να γλιτώσουν οι Ουκρανοί, να γλιτώσουμε κι εμείς! Σωστά όλα. Οι Ουκρανοί, βλέπετε, κάνουν κάτι που δεν θέλει κανένας βολεμένος: Χαλάνε την πιάτσα. Γιατί, ναι, οι Ουκρανοί φταίνε που αυξάνονται οι τιμές στα καύσιμα, που ακριβαίνουν τα τρόφιμα, που υπάρχει πιθανότητα να γίνει τρίτος παγκόσμιος και ένα σωρό άλλα δυσάρεστα πράγματα. Τον Πούτιν πάνω κάτω τον ξέραμε κι από πριν, δεν είναι αυτός που έκανε την έκπληξη. Οι τρελοί που του αντιστέκονται είναι που μας τραβολογάνε να αναμετρηθούμε με τις αξίες μας…

Με παρόμοιο τρόπο χάλασαν την πιάτσα πριν δύο αιώνες και οι Έλληνες. Με τον αγώνα τους απέναντι σε ένα γίγαντα που αρνείται την ανεξαρτησία τους, ανάγκασαν τις Μεγάλες Δυνάμεις να δουν από την αρχή τα μεσοπρόθεσμα συμφέροντά τους. Έθεσαν, δηλαδή, στον υπόλοιπο κόσμο το ερώτημα που θέτουν οι Ουκρανοί σήμερα: Τι αξίζει περισσότερο; Να ποντάρεις στον δυνατό ή να ποντάρεις στον εαυτό σου; Με την Ελλάδα να είναι πλέον ένα ανεξάρτητο και ανεπτυγμένο κράτος και τις χώρες που την βοήθησαν περισσότερο να είναι σήμερα από τους βασικότερους πυλώνες της Δύσης, η Ιστορία έχει απαντήσει ήδη. Όσοι δεν το βλέπουν ή δεν το καταλαβαίνουν, απλά δεν θέλουν ούτε να δουν ούτε να καταλάβουν. Μόνο δίνουν τις δικές τους προκατασκευασμένες απαντήσεις περί ειρήνης, προσθέτοντας ενίοτε και το ποίημα τους για το ΝΑΤΟ, και διοργανώνουν συναυλίες μήπως κι αισθανθούν ότι είναι τίποτα παραπάνω από αθεράπευτα βολεμένοι.