Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις στον πόλεμο

 Γράφει ο Μιχάλης Δεμερτζής

 Οι μήνες περνούν κι ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία συνεχίζεται, με αποτέλεσμα τα πράγματα στις δυτικές αγορές να χειροτερεύουν. Ειδικά οι τιμές στην ενέργεια έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και για αυτό ο αρχικός ενθουσιασμός των δυτικών κοινωνιών για στήριξη προς τον ουκρανικό λαό έχει μειωθεί σημαντικά. Συνεπακόλουθα, δεν είναι πλέον καθόλου λίγοι οι Ευρωπαίοι που, βλέποντας τα οικονομικά τους να επιδεινώνονται, υποστηρίζουν πως καλά θα κάνει η Ουκρανία να παραχωρήσει στον Πούτιν τα εδάφη στα οποία υπάρχει προσωρινή κατοχή από το ρωσικό στρατό. Μιλάμε για μία έκταση περίπου όσο είναι ολόκληρη η Ελλάδα!

Η νέα αυτή άποψη εκφράστηκε πιο ορθολογικά από τον Χένρι Κίσινγκερ στο Νταβός. Ο έμπειρος Αμερικανός διπλωμάτης είπε, αδρομερώς, ότι

η Δύση δεν πρέπει να επιτρέψει να ταπεινωθεί η Ρωσία, γιατί μακροπρόθεσμα αυτό θα της προκαλέσει εσωτερική αστάθεια, θα την απομακρύνει κι άλλο από την Ευρώπη και εν τέλει θα την καταστήσει εστία μόνιμων προβλημάτων για ολόκληρη την ήπειρο. Άρα, η Ευρώπη πρέπει να φροντίσει ώστε η Ρωσία να πάρει ένα κομμάτι από την Ουκρανία, ώστε να τελειώσει ο πόλεμος το γρηγορότερο και να είμαστε όλοι χαρούμενοι (εκτός από τους Ουκρανούς, βέβαια).

Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό αμέσως, αυτή η άποψη είναι προβληματική από ηθικής πλευράς, γιατί απαιτεί την άρση της ευρωπαϊκής υποστήριξης προς την Ουκρανία, τη στιγμή που η τελευταία ακόμα μάχεται και μάλιστα με σχετική επιτυχία. Ωστόσο, είναι αλήθεια πως όταν μιλάμε για γεωπολιτική, η ηθική πηγαίνει περίπατο. Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έχει αυξανόμενα προβλήματα, είναι σκόπιμο να κοιτάξουμε οι πολίτες της πρώτα το δικό της καλό και ύστερα των Ουκρανών, σωστά; Ε, και πάλι, η άποψη του Κίσινγκερ, που είναι γνωστός για τις κυνικές και ρεαλπολιτίκ απόψεις του, είναι εξόχως προβληματική.

Σε γενικές γραμμές, όταν ένας αναλυτής σαν τον Κίσινγκερ μιλάει για τις διεθνείς σχέσεις, καλό είναι να τον ακούμε προσεκτικά. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως πρέπει να δούμε, πάντα στο ίδιο ρεαλπολιτίκ πλαίσιο, κατά πόσο αυτό που λέει εξυπηρετεί την Ευρώπη συγκεκριμένα και όχι γενικώς και αορίστως τη «Δύση». Εν προκειμένω, η Ευρώπη αναγκάζεται να ασχολείται με τα καμώματα του Πούτιν πάνω από μία δεκαετία και κάθε φορά που του δίνει διέξοδο, ο Πούτιν επιστρέφει χειρότερος. Αυτό είναι κάτι που στις ΗΠΑ, όσο κι αν το καταλαβαίνουν στη θεωρία, δεν το έχουν βιώσει στην πράξη. Το να λέμε, λοιπόν, ότι πρέπει να δώσουμε (να δώσουν οι Ουκρανοί δηλαδή, με τη δική μας πίεση) στον Πούτιν ένα κομμάτι γης για να σταματήσει να μας ταλαιπωρεί, είναι τουλάχιστον αφελές. Πήρε ήδη την Κριμαία το 2014, και μάλιστα χωρίς να τον ενοχλήσει ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση, και φτάσαμε σήμερα να εισβάλει ακόμα δυτικότερα.

Κάποιοι μπορεί να πουν, από τη δική τους οπτική, ότι τα πράγματα αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά, γιατί ο Πούτιν είναι στριμωγμένος. Ίσως. Μόνο που υπάρχει ένα πράγμα που είναι πιο βέβαιο από τις εκτιμήσεις και τις θεωρίες και λέγεται «πραγματικότητα». Είναι αυτό που ξέρουμε σίγουρα ότι θα συμβεί, γιατί συμβαίνει ήδη! Και η πραγματικότητα, όπως έχει καταγραφεί στο πρόσφατο παρελθόν και καταγράφεται μέχρι σήμερα, λέει ότι η Ευρώπη θα ωφεληθεί ουσιαστικά μόνο αν ο Πούτιν ηττηθεί και εξαναγκαστεί να φύγει από την προεδρία της Ρωσίας. Για να το πούμε διαφορετικά, όση ησυχία κι αν βρει σήμερα η Ευρώπη υποχωρώντας έστω και μερικώς στον Πούτιν, θα την πληρώσει διπλή και τριπλή αύριο και τεκμήρια για αυτό είναι η περίπτωση της Γεωργίας το 2008 και της Κριμαίας το 2014.

Θα μου πείτε, είναι εύκολο να ηττηθεί ο Πούτιν; Ή έστω, να πειστεί να φύγει από πρόεδρος της Ρωσίας; Όχι βέβαια. Πρέπει να έχουμε στο νου μας, όμως, ότι μιλάμε για (οιονεί παγκόσμιο) πόλεμο και στον πόλεμο εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Η Δύση δεν θέλει να εμπλακεί ενεργά, αλλά θέλει και την πρότερη ευμάρειά της, πράγμα λογικό, αλλά στη ζωή δεν μπορείς να τα έχεις όλα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η μακροημέρευση του Πούτιν θα κοστίσει στην Ευρώπη (και ειδικότερα στην Ελλάδα, λόγω Ερντογάν) πολύ πιο ακριβά από τις υψηλές τιμές στην ενέργεια και τα σιτηρά και το πιο πιθανό σενάριο για να αλλάξει στο κοντινό μέλλον η ηγεσία στη Ρωσία, χωρίς να εμπλακεί ενεργά το NATO, είναι αυτό που «τρέχει» ήδη: Αντίσταση μέχρις εσχάτων των Ουκρανών με τις «πλάτες» της Δύσης και, παράλληλα, ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Είπαμε, εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν.