Περήφανη διαπραγμάτευση, μέρος δεύτερο…

Γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Ας υποθέσουμε ότι με ένα μαγικό τρόπο γίνεται κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, τώρα, αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή, με αυτή τη σχετικά αξιόπιστη Ελλάδα, αυτή τη σχετικά ασταθή Ευρωπαϊκή Ένωση και μία νέα παγκόσμια οικονομική κρίση προ των πυλών. 

Ποιο θα ήταν το μέλλον της χώρας; 

Ανάμεσα στο καλύτερο και το χειρότερο σενάριο, ποιο θα ήταν πιθανότερο αν βάζαμε τώρα τον ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει; 

Ας κάνουμε μία υπόθεση εργασίας λοιπόν, θεωρώντας τον Α. Τσίπρα ως τον Έλληνα πρωθυπουργό από εδώ και πέρα, ξεκινώντας

κιόλας από το σημερινό Eurogroup:

Οι διαπραγματεύσεις γύρω από το ενδεχόμενο μίας μορφής κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού (ευρωομόλογο) είναι σκληρές, όπως αναμενόταν, με Ιταλία και Ισπανία να επιμένουν υπέρ του κοινού δανεισμού και τις Γερμανία και Ολλανδία να αντιστέκονται και να αντιπροτείνουν λύσεις που βασίζονται στον μηχανισμό ESM. Τελικά, για άλλη μία φορά, δεν βγαίνει άκρη, αλλά ο Α. Τσίπρας παρουσιάζεται στο κοινό του ως ένθερμος ευρωπαϊστής, καθώς τάσσεται αναφανδόν υπέρ του ευρωομολόγου (όπως έχει δηλώσει άλλωστε στις 3 Απριλίου). Η Αυγή την επόμενη μέρα έχει εξώφυλλο τους Κόντε, Σάντσεθ και Τσίπρα εν είδει τριανδρίας του Ευρωπαϊκού Νότου και κεντρικό τίτλο «Αλλάζουμε την Ευρώπη».

Στο μεταξύ, περνούν οι μέρες και λύση δεν φαίνεται στο άμεσο μέλλον, οπότε και οι Ευρωπαίοι ηγέτες, εκτός από το να εξετάζουν τις θέσεις και τις συμμαχίες τους για την επόμενη κρίσιμη τηλεδιάσκεψη, αρχίζουν να αίρουν με προσοχή τα μέτρα της καραντίνας και να ψάχνουν στα αποθέματα των οικονομιών τους προκειμένου να στηρίξουν τις εγχώριες αγορές τους μετά το σοκ της πανδημίας. Η ΕΚΤ έχει προσφερθεί βέβαια να βοηθήσει, αλλά επειδή η βοήθειά της αφορά κυρίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα και παράλληλα οι αγορές εξακολουθούν να είναι πολύ επιφυλακτικές, οι χώρες θέλουν να έχουν και την επιλογή του εσωτερικού δανεισμού (από το ευρύτερο δημόσιό τους και τους ιδιώτες), ώστε να μπορούν να έχουν το απόθεμα για να αντέξουν σε μία δύσκολη και διαρκή διαπραγμάτευση.

Η Ελλάδα ως γνωστόν, σαν έτοιμη από καιρό, έχει ήδη μαζέψει τα δικά της αποθέματα στο περίφημο «μαξιλάρι» των 37 δισ. της τελευταίας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα: Είναι δεσμευμένο στο δημόσιο χρέος εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Βλέπετε, ο Α. Τσίπρας προτίμησε τότε, αντί να επιλέξει την προτεινόμενη πιστοληπτική γραμμή στήριξης, να αφήσει αυτό που λέμε «λεφτά για ώρα ανάγκης» στην ευχέρεια των δανειστών μη τυχόν βρεθεί κανένας και του πει ότι δεν βγήκαμε από τα μνημόνια. Ωστόσο, έχει ήδη δεσμευτεί στην ελληνική κοινωνία ότι έχει διαθέσιμα 26 δισ. από το «μαξιλάρι», τα οποία μάλιστα παρουσίασε σε συνέντευξη τύπου πριν λίγο καιρό, 6 Απριλίου, ως ένα «γενναίο εμπροσθοβαρές πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας».

Με την πίεση να αυξάνει τόσο από την αντιπολίτευση, όσο κι από την ανησυχία για την πραγματική οικονομία, ο Έλληνας πρωθυπουργός καταφεύγει στον καλύτερό του σύμμαχο: την Άνγκελα Μέρκελ. «Άνγκελα», της λέει στο τηλέφωνο, «έχω εδώ 37 δισ. και κάθονται… Να πάρω καμιά 25αριά να έχω για μια δύσκολη ώρα; Τα έχω υποσχεθεί μωρέ, ξέρεις…» Στην αρχή η Μέρκελ κάνει τη δύσκολη, αφού το συγκεκριμένο ζήτημα τυπικά δεν είναι δική της αρμοδιότητα, αλλά στο τέλος του λέει ότι θα δει τι μπορεί να κάνει…

Έρχεται ο Μάιος και μία μέρα πριν το πρώτο Eurogroup του μήνα, η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνεται από τον Κ. Ρέγκλινγκ, διοικητή του ESM, ότι απελευθερώνεται ένα σημαντικό μέρος του «μαξιλαριού» ρευστότητας προς ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας, ένεκα του μεγέθους και της ιδιαίτερης φύσης της τρέχουσας κρίσης. Την άλλη μέρα, το πρωτοσέλιδο της Αυγής είναι θριαμβευτικό, με το πρόσωπο του Α. Τσίπρα να το καλύπτει ολόκληρο και τίτλο «Γονάτισε τις γερμανικές αντιστάσεις, τηρεί τις υποσχέσεις του: Ανάσα 25 δισ. για την οικονομία.»

Το ίδιο απόγευμα, στο Eurogroup, το δίπολο υπέρ του κοινού δανεισμού Ιταλία-Ισπανία έχει πια μετατραπεί σε ένα συμπαγές μπλοκ Ιταλία-Ισπανία-Γαλλία, που συζητά μόνο τη γαλλική πρόταση περί ενός ταμείου που θα εκδίδει μεν κοινά ομόλογα, αλλά θα είναι πεπερασμένης διάρκειας. Τα χιλιάδες θύματα του κορωνοϊού που έχουν πίσω τους δεν επιτρέπουν στις τρεις χώρες να κάνουν βήμα πίσω από αυτό, την ώρα που το ρεύμα υπέρ του ευρωομολόγου εντός της Γερμανίας έχει αυξηθεί σημαντικά και παραδοσιακοί της σύμμαχοι αρχίζουν να το σκέφτονται. Στην άτυπη ψηφοφορία της συνόδου η Ελλάδα τάσσεται αναμενόμενα υπέρ της γαλλικής πρότασης, οπότε και η Α. Μέρκελ στρέφεται μέσω της οθόνης τής τηλεδιάσκεψης προς το πρόσωπο του Α. Τσίπρα: «Alexis, διόρθωσέ με αν κάνω λάθος, αλλά πρόκειται να πέσουν στα χέρια σου από τον ουρανό 25 δισ. ευρώ. Το ελληνικό υπουργείο των Οικονομικών εκτιμά ότι η ύφεσή σας θα βρίσκεται γύρω στο 4% του ΑΕΠ και οι οίκοι αξιολόγησης στο 9%. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, λοιπόν, μου φαίνονται υπερ-αρκετά. Τι το θες το ευρωομόλογο;»

Ο Αλέξης κοιτά το ταβάνι όπως τότε με τον Ομπάμα, η Μέρκελ απευθυνόμενη στους υπολοίπους λέει ότι η Ελλάδα έχει ντε φάκτο αποδεχθεί την πρότασή της για βοήθεια των οικονομιών από τον ESM, το λόγο παίρνει ο Μακρόν για να απαντήσει, ο Αλέξης ψελλίζει κάτι για «ευρωομόλογο του Νότου», δεν του δίνει σημασία κανείς – όχι ότι εκείνος από εκείνο το σημείο και μετά δίνει πολύ προσοχή στα λεγόμενα – και εν τέλει άλλο ένα κρίσιμο Eurogroup λήγει άκαρπο.

Αμέσως μετά, το τηλέφωνό του παίρνει φωτιά, βλέπει στην αναγνώριση τον Κόντε, τον Μακρόν, τον Σάντσεθ, ξανά Μακρόν, αποφασίζει να μην απαντήσει, δεν θα αφήσει να τον επηρεάσουν όλα αυτά, και πριν βγει από το γραφείο του παίρνει το γνωστό άνετο ύφος του. Ανοίγει την πόρτα, στρέφεται στις κάμερες που τον περίμεναν, καταφέρεται εναντίον των νεοφιλελεύθερων και συντηρητικών κύκλων της Ευρώπης, αναρωτιέται φωναχτά «αυτή την Ευρώπη θέλουμε;» και αφού το πράγμα έφτασε ως εκεί, επιστρατεύει και το μεγαλύτερο όπλο του:

«Τώρα είναι η σειρά του ελληνικού λαού… Οι εταίροι μας δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και οι ευθύνες που έχουμε όλοι μας είναι ιστορικές… Εισηγούμαι, λοιπόν, από αυτό εδώ το βήμα, τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Ευρωομόλογο, ναι ή όχι; Το λόγο τώρα έχει η δημοκρατία.»