Ελλάδα και Τραμπ (ή μια ευχή για το 2019)

Γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Ελλάδα

Τέτοιες μέρες γιορτών πέρυσι, γράφαμε ότι η μόνη κάπως ρεαλιστική ευχή για το τότε επερχόμενο 2018 είναι, εφόσον με τη συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξουν προς το καλύτερο τα πράγματα, τουλάχιστον να μην χειροτερέψουν πολύ παραπάνω μέχρι

να έρθει το 2019 και να διεξαχθούν εθνικές εκλογές.

Και, όντως, το 2018 η κατάσταση στη χώρα έμεινε στάσιμη, δεν χειροτέρεψε ουσιαστικά. Ωστόσο, αυτό από μόνο του δεν είναι λόγος αισιοδοξίας για το μέλλον, παρότι είναι σίγουρο ότι θα αλλάξουμε κυβέρνηση:

Κατ’ αρχάς, με δεδομένη τη σχέση των κυβερνητικών στελεχών με την καρέκλα της εξουσίας, οι βουλευτικές εκλογές του ‘19 αργούν ακόμα και, επιπλέον, τώρα βρισκόμαστε εκτός μνημονίων. Αυτό σημαίνει πως μέχρι τον Οκτώβριο το κυβερνών κόμμα, μη έχοντας την ευθύνη για τον προϋπολογισμό του 2020, έχει όλο το χρόνο να εκτροχιάσει τα δημοσιονομικά του κράτους για να «αγοράσει» ψήφους, την ώρα που δεν στεκόμαστε πλέον ως χώρα πάνω στο στέρεο μνημόνιο αλλά στο μαλακό «μαξιλάρι» των ρευστών διαθεσίμων μας.

Αλλά ακόμα κι αν συμβεί το ανέλπιστο και οι κυβερνώντες μας αντισταθούν στον πειρασμό να σκορπίσουν χρήματα και απλά συνεχίσουν «συγκρατημένα» με την έως τώρα οικονομική πολιτική – γνωστή και ως «παίρνω φόρους, δίνω διορισμούς-επιδόματα» – η ελληνική οικονομία θα μένει αφυδατωμένη και οι αγορές δύσπιστες.

Με δυο λόγια, το ζήτημα είναι ότι μετά από μία τετραετία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η Ελλάδα θα χρειαστεί (και πάλι) χρόνο, το οποίο σημαίνει ότι θα χρειαστεί (κι άλλα) δανεικά, το οποίο με τη σειρά του σημαίνει ότι εξαρτάται (ακόμα) από εξωτερικούς παράγοντες, είτε μιλάμε για αγορές είτε για χώρες (ΕΕ-ΗΠΑ) είτε για διεθνείς οργανισμούς (ΔΝΤ), το οποίο, τέλος, σημαίνει ότι αν πρέπει να ευχηθούμε κάτι για το 2019 είναι η ηρεμία στη διεθνή πολιτική σκηνή.

Το πρόβλημα είναι πως κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες (για αυτό λέγεται και «ευχή» άλλωστε), καθώς ο ηγέτης του δυτικού κόσμου, μέρος του οποίου είναι και η Ελλάδα, παράγει συνεχώς παγκόσμια ανασφάλεια.

Κόσμος

Δεν είναι τόσο οι ίδιες οι επιλογές του Ντ. Τραμπ το πρόβλημα, όσο το γεγονός ότι δεν φαίνεται να έχουν μία συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, λ.χ., θα μπορούσε να έχει μία λογική, αν δεν ωφελούσε καταφανώς Τουρκία και Ιράν σε βάρος του Ισραήλ.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η πολιτική Τραμπ έχει κατεύθυνση και αυτή είναι η απόσυρση των ΗΠΑ από τον υπόλοιπο πλανήτη γενικότερα, εξ ου και η απεμπλοκή από τη Συρία, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνάδει, π.χ., με τις εγγυήσεις ασφάλειας που έδωσε ο Τραμπ στο Ισραήλ νωρίτερα, αφού πρώτα φρόντισε με τη μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ να «ανάψουν» τα αραβικά αίματα εναντίον της συγκεκριμένης χώρας.

Τούτων δοθέντων, μεγαλύτερο ζήτημα και από τις τεράστιες αλλαγές που μπορεί να επιφέρει ο κλυδωνισμός ενός διεθνούς status quo ηλικίας ενός αιώνα, είναι το γεγονός πως οι προβλέψεις αυτών των αλλαγών χάνουν την όποια αξία τους μπροστά στον αλλοπρόσαλλο χαρακτήρα του νυν προέδρου των ΗΠΑ και, κάπως έτσι, η ανασφάλεια και η εσωστρέφεια κυριεύουν το παγκόσμιο σύστημα…

Υπό αυτές τις συνθήκες, και με δεδομένο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση απλά δεν είναι έτοιμη να πάρει τη θέση των ΗΠΑ στη διεθνή πολιτική σκηνή, το πιο πιθανό είναι ότι οι δυσάρεστες εκπλήξεις στο δυτικό κόσμο δεν τελείωσαν με το Brexit και τον ιταλικό λαϊκισμό, αλλά θα υπάρξει και συνέχεια, καθώς η αναζητούμενη ισορροπία του παγκόσμιου στερεώματος θα συνοδευτεί από σημαντικές ανακατατάξεις, άρα και σοβαρές αναταράξεις. Ακόμα πιο πιθανό δε είναι αυτές οι αναταράξεις να πλήξουν ευθέως τη χώρα μας, ως μία από τις πιο ευάλωτες οικονομικά.

Συνεπώς, για να γίνουμε ακόμα πιο συγκεκριμένοι, αν κάτι ευνοήσει την Ελλάδα και όλο το δυτικό κόσμο μαζί είναι να απαλλαγεί η υφήλιος το συντομότερο από τον παράγοντα Τραμπ. Χωρίς αυτόν, η ευχή για ηρεμία στα διεθνή αποκτά άλλη σημασία.

Εν προκειμένω, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ιστορική έρευνα που πλήττει τον πρόεδρο των ΗΠΑ σχετικά με τις παρεμβάσεις της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές φτάνει στην ολοκλήρωσή της και στα τέλη του ερχόμενου Φεβρουαρίου, όταν και ο ειδικός ανακριτής που ανέλαβε την υπόθεση υποβάλει την έκθεσή του στον γενικό εισαγγελέα, οι εξελίξεις μπορεί να είναι τέτοιες ώστε το 2020 οι ΗΠΑ να έχουν διαφορετικό πρόεδρο. Όχι ότι αυτό είναι εύκολο, καθώς εμπεριέχει πολύ ρίσκο για τους κατήγορους του νυν προέδρου, αλλά ουσιαστικά είναι η καλύτερη λύση που έχει ο πλανήτης ώστε να πορευτεί με μία σχετική ασφάλεια τα επόμενα χρόνια.

Ας γίνει αυτό το 2019 και το 2020 η Ελλάδα, με τη νέα της κυβέρνηση, θα έχει την ευκαιρία της.