Γιορτές με οσμές χαρτιού και μελανιού…

Γράφει
ο Νίκος Γ. Σακελλαρόπουλος

Δεν μπορείτε να φανταστείτε τη χαρά μου όταν μπαίνω στους ναούς των βιβλίων.

Η μυρωδιά του χαρτιού και το μελανιού είναι σαφώς πιο ήπια από αυτή του λιβανιού σε άλλους ναούς. 

Το δε πνεύμα της αγίας τριάδας που αποτελεί η γνώση, η αγαλλίαση ψυχής κι η μόρφωση,  είναι διάχυτο παντού.

Στους ναούς του βιβλίου, τα βιβλιοπωλεία,

η χαρά της ζωής υπάρχει σε κάθε γωνίτσα, σε κάθε ράφι.

Σκέφτηκα να σας προτείνω μερικά από τα βιβλία – νέας και παλαιάς εσοδείας- που διάβασα το τελευταίο διάστημα.

Λιανοκέρια της Μικρής Πατρίδας, του Θοδωρή Παπαθεοδώρου, Εκδόσεις Ψυχογιός

Μετά τις Γυναίκες της Μικρής Πατρίδας, ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου επιστρέφει με το δεύτερο ιστορικό μυθιστόρημα –αναφορά στον Μακεδονικό αγώνα.

…. Στη χαραυγή του εικοστού αιώνα, αδυσώπητος μαίνεται ο αγώνας στη σκλάβα Μακεδονία. Η γη ματώνει, ο ελληνισμός ψυχορραγεί. Τούρκοι, Βούλγαροι, κομιτάτα, πυρπολήσεις, εκτελέσεις, αμέτρητες θυσίες.   Γυναίκες της μικρής πατρίδας. Δασκάλες, νοσοκόμες. Σαν την Αρετή, σαν τη Φωτεινή. Κι άγουρα βλαστάρια, με βάσανο μεγαλωμένα, με κίνδυνο αναστημένα. Σαν τη μικρούλα Βάσιλκα, που μάνα δε γνώρισε ποτέ, μια χούφτα μόνο τα χρόνια της, γιομάτα πείνα και κατατρεγμό, επτά χρόνων παιδί και την έχουν σαρώσει τα δεινοπαθήματα του κόσμου όλου. Σαν τον Μήλιο και την Ανθή, κλωνιά απογυμνωμένα καταμεσής ενός άγριου πολέμου, με σπίτι πυρπολημένο και γονιούς χαμένους στις επιθέσεις των κομιτατζήδων. 

Λιανοκέρια της μικρής πατρίδας. 

Φύλλα σκόρπια στο άγιο χώμα της.

Ιρένα Σέντλερ, του Ζιλμπέρ Σινουέ, Εκδόσεις Ψυχογιός

Μέσα από την γλαφυρότατη πένα του, ο Αιγύπτιος (με ελληνική καταγωγή) πολυβραβευμένος συγγραφέας, φέρνει στο φως μια αληθινή ιστορία.

Για μια γυναίκα που αψήφησε τον φόβο και τον θάνατο κι ανέδειξε το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής.

Η γυναίκα αυτή είναι η Ιρένα Σέντλερ, ανώτατη υπάλληλος στην Πολωνία. Η οποία κατάφερε να  φυγαδεύσει περίπου δυόμισι χιλιάδες παιδιά από το εβραϊκό γκέτο, ενώ φυλάσσονταν νύχτα και μέρα από τους Ναζί. Ξεγελώντας τις Αρχές, κατάφερε να τα περάσει μέσα από υπόγεια ή υπονόμους, μέσα σε κούτες από χαρτόνι, σε βαλίτσες, σε σακίδια, σε μαξιλαροθήκες, κάτω από σκουπίδια.

Το 1965 ανακηρύχθηκε «Δίκαιη των Εθνών». 

Γάλα Μαγνησίας, του Κώστα Ακρίβου, εκδόσεις Μεταίχμιο

Μπορούμε να εμπιστευθούμε το παρελθόν μονάχα στη δική μας μνήμη; Ή μήπως χρειαζόμαστε και την εκδοχή των φίλων, όσο επώδυνη κι αν είναι;

Νεανικοί έρωτες, ποδόσφαιρο στις αλάνες, τσιγάρα στα κρυφά, φάρσες σε καθηγητές και συμμαθητές, πολιτικές ανησυχίες, σχέδια κι όνειρα για το μέλλον. Έγνοιες μιας παρέας εφήβων που μεγαλώνουν σ’ ένα εκκλησιαστικό οικοτροφείο του Βόλου, τη δεκαετία του ΄70.

Σκυλίσια ψυχή, του Αύγουστου Κορτώ, εκδόσεις Πατάκη

Η Εστέρ Κλάιν, γεννιέται στο Βερολίνο, στις 29 Φεβρουαρίου 1920.

Μικροκαμωμένη, εύθραυστη, παράξενη όπως η δημοκρατία της Βαϊμάρης. Μα, μέσα της κρύβει απίστευτα κοιτάσματα δύναμης. Γνωρίζει από πολύ μικρή τη σκληρότητα αλλά και τη στοργή.  Η ζωή της διατρέχει τον 20 αιώνα κάνοντας έναν τέλειο κύκλο. Βερολίνο – Μπούχεβαλντ- Νέα Υόρκη- Βερολίνο. Γνωρίζει την αθλιότητα και τη δυστυχία των ναζιστικών στρατοπέδων, χάνοντας ότι αγαπούσε πιο πολύ. Κινδυνεύει να χάσει ακόμη και την ανθρώπινη υπόστασή της, μα η δύναμη μέσα της την κάνει να βγει ζωντανή. Σωτήρας της δεν είναι ένας άνθρωπος αλλά ένα σκύλος. Ένας σκύλος που κρύβει ένα τεράστιο μυστικό.

Η Εστέρ στέκεται στα πόδια της κι αφιερώνει τη ζωή της στην προστασία των ζώων. Επιτέλους, μαζί τους νιώθει ασφαλής. Μέχρι που οι άνθρωποι θα ξανακτυπήσουν. Κι εκείνη θ’ απαντήσει στο μίσος και στην προκατάληψη με αγάπη. Από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Αμερική του Μακάρθυ και πίσω στο Βερολίνο του ψυχρού πολέμου. Όπου γίνεται μάρτυρας της ανέγερσης μα και της πτώσης του τείχους…

Η πυραμίδα της οργής, του Μένιου Σακελλαρόπουλου,

εκδόσεις Ψυχογιός

15^ο βιβλίο του συγγραφέα σε 15 χρόνια, άλλο ένα μυθιστόρημα με μια ακόμη ιστορία μέσα από τη ζωή.

Μια συνταρακτική, καθηλωτική, ανθρώπινη ιστορία που κόβει την ανάσα. Ένα γραπτό σήριαλ που αγγίζει τις ψυχές και προκαλεί συγκινήσεις.

Μια ιστορία των χρόνων της κρίσης, που θα μπορούσε να είναι δική μας…

Η βλακεία είναι σοβαρή υπόθεση, του Mauritzio Ferraris, εκδόσεις Κέδρος

Η βλακεία δεν κάνει διακρίσεις· μάζες και ελίτ κινδυνεύουν εξίσου από την απροειδοποίητη εμφάνισή της. Ελλοχεύει σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια και μπορεί να πλήξει ακόμη και τα λαμπρότερα πνεύματα. Αφήνει το στίγμα της στην Ιστορία, κρύβεται πίσω από σημαντικά πολιτικά, στρατιωτικά, φιλοσοφικά και καλλιτεχνικά γεγονότα. Το παράδοξο μάλιστα είναι ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας όχι μόνο δεν την περιορίζει, αλλά, αντίθετα, της δίνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις.

Ωστόσο ο Ιταλός καθηγητής της φιλοσοφίας Mauritzio Ferraris, καταδεικνύει ότι η βλακεία δεν είναι μόνο μια ανεξέλεγκτη δύναμη, αλλά αποτελεί και μια αστείρευτη πηγή ενέργειας που συμβάλλει στην πρόοδο του ατόμου και της ανθρωπότητας.

Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές, του Μάνου Ελευθερίου, εκδόσεις Μεταίχμιο

Το βιβλίο δεν είναι νέο. Έχει κυκλοφορήσει πριν 12 χρόνια. Μυθιστόρημα που αναφέρεται στην μεγάλη ντίβα του ελληνικού θεάτρου, της Ελένη Παπαδάκη (1908-1944). Που  εκτελέστηκε από μέλη του ΕΛΑΣ, με την κατηγορία της συνεργασίας με τον εχθρό.

Αφού πρώτα τα μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Ηθοποιών (Χρήστος Τσαγανέας, Αιμίλιος Βεάκης, Σπύρος Πατρίκιος, Δημήτρης Μυράτ, Πάνος Καραβουσάνος) τη διέγραψαν και την παρέδωσαν στην κομμουνιστική πολιτοφυλακή που τη δολοφόνησε εν ψυχρώ με τσεκούρι. Στην εξεταστική επιτροπή, πίσω από το θλιβερό τραπεζάκι στη μέση της σκηνής των θεάτρων (ασφαλώς το πιο άθλιο σκηνικό που εμφανίστηκε στο ελληνικό θέατρο) τον κεντρικό ρόλο του μεγάλου ιεροεξεταστή Τορκουεμάδα τον έπαιζε, δυστυχώς, ο μεγαλύτερος Έλληνας ηθοποιός του 20ού αιώνα, ο Αιμίλιος Βεάκης.

Ο Μάνος Ελευθερίου, βαθύτατων Αριστερών πεποιθήσεων, αναφέρεται στην Ελένη Παπαδάκη, μετά τον Πολύβιο Μαρσάν (βιβλίο «Ελένη Παπαδάκη, Μια φωτεινή θεατρική πορεία με απροσδόκητο τέλος») και ουσιαστικά την «ανασταίνει».

Έντιμος κι ακέραιος άνθρωπος ο Μάνος Ελευθερίου, βλέπει κάτι που η φιλολογία και η βιβλιογραφία της Αριστεράς δεν αποδέχεται και μονίμως την παρουσιάζουν ως θύμα. Βλέπει τον ρόλο του κομμουνιστή ως εκτελεστή. Οι σκηνές όπου οι συλληφθέντες σκύβουν να λύσουν τα κορδόνια τους και οι δήμιοι τους χτυπούν πισωκέφαλα με τσεκούρι δύσκολα θα χαθούν από τη μνήμη…

Ένα σπαρακτικό βιβλίο! Το οποίο εκτός από τα πολύτιμα στοιχεία που παραθέτει με πλήθος ιστορικών αναφορών, εγείρει μεγάλα ερωτηματικά για την ίδια την ανθρώπινη φύση και την ιστορία που κάποιοι θέλησαν να μας επιβάλλουν ως αληθινή…

Καραμανλής – Παπανδρέου – Φλωράκης, εκμυστηρεύσεις τριών μεγάλων, του Γιάννη Μαρίνου, εκδόσεις Πατάκης

Πώς διαχειρίζεσαι γεγονότα, προσωπικές εκμυστηρεύσεις, συμπεριφορές εκτός πρωτοκόλλου, στιγμές αδυναμίας και χαλαρότητας, που όμως μαζί με τη δημόσια εικόνα ολοκληρώνουν πληρέστερα το πορτρέτο μεγάλων προσωπικοτήτων, την ύπαρξη και το έργο των οποίων καταγράφει η επίσημη ιστορία ως πρωταγωνιστών της ανθρώπινης περιπέτειας επί γης; Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου στην πολύχρονη δημοσιογραφική του διαδρομή ευτύχησε όχι μόνο να ζήσει από κοντά τον ελληνικό δημόσιο βίο των τελευταίων 60 χρόνων, αλλά και να συνδεθεί στενά με πολλές σημαντικές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Χαρίλαος Φλωράκης.

Τα όσα αξιομνημόνευτα αποκόμισε από την προσωπική σχέση μαζί τους, αν δεν καταγράφονταν, θα κατέληγαν ως μη συμβάντα. Συνεπώς, θα παρέμεναν άγνωστα για τους ενδιαφερομένους, και ιδιαίτερα για τους επίσημους βιογράφους τους, μολονότι μπορούν να συντελέσουν στην πληρέστερη κατανόηση των τριών σημαντικότερων πολιτικών ηγετών της ελληνικής μεταπολιτευτικής ιστορίας.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, για παράδειγμα, εξομολογείται ότι η πανίσχυρη Τουρκία δεν αντιμετωπίζεται παρά μόνο με τον διάλογο. Αν ο διάλογος κάποτε τερματιστεί, κάτι τέτοιο θα σημάνει ή πλήρη υποχώρηση της Ελλάδας σε όλες τις απαιτήσεις της Τουρκίας ή πόλεμο.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου εκφράζει ξαφνικά τη λύπη του που δεν μπορεί να εφαρμόσει και η δική του κυβέρνηση την εξαιρετικά επιτυχημένη οικονομική πολιτική του ομολόγου του στην Πορτογαλία, πρωθυπουργού Καβάκο Σίλβα, επειδή εκείνη είναι δεξιά ενώ η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είναι αριστερή.

Ο Χαρίλαος Φλωράκης αποκαλύπτει με ποιο συνταγματικά ανεκτό τρόπο θα εμπόδιζε τις συντεχνιακές απεργίες, οσάκις παραλύουν την ομαλή λειτουργία της οικονομίας και ταλαιπωρούν τους αδύναμους κυρίως πολίτες.

Χρόνια πολλά και καλά!