Οι ηγέτες κι η γνώση της κοινωνίας

Γράφει

ο Νίκος Γ. Σακελλαρόπουλος

Σκέπτομαι πολλές φορές τους λόγους που η σημερινή Ευρώπη δεν διαθέτει ηγέτες με το πολιτικό βεληνεκές κι εκτόπισμα των παλαιοτέρων.

Είναι ένας  προβληματισμός που συχνά κάνουμε όλοι μας, όταν αναλογιζόμαστε ότι την ιστορία της Ευρώπης και δη της Δυτικής, την έγραψαν άνθρωποι σαν τον Τσώρτσιλ, τον Ντε Γκώλ, τον Αντενάουερ, τον Κολ, τον Σμιτ, τον Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, τη Θάτσερ, τον Μιτεράν ή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, με ουσιαστική προσφορά τόσο στην υπόθεση της Γηραιάς Ηπείρου, όσο και στον τόπο τους.

Είναι όμως έτσι;

Δηλαδή παλαιότερα υπήρχαν μεγάλοι και σημαντικοί ηγέτες και σήμερα δεν υπάρχουν;

Θα προσπαθήσω να καταθέσω τις σκέψεις μου περί τούτου.

Σκέφτομαι ότι υπάρχουν πολλοί παράμετροι.

Η πρώτη είναι ότι τα χρόνια που κυβερνούσαν οι παλαιότεροι, η τεχνολογία, άρα και τα Media, δεν ήταν αναπτυγμένα στη μορφή που είναι σήμερα, όπου απομυθοποιούν τους πάντες και τα πάντα, μόνο και μόνο για να προκαλούν συνεχείς εξελίξεις και να έχουν πεδίο σοβαρής ύπαρξης.

Δεν υπήρχε η συνεχής και καθημερινή φθορά τους στα αδηφάγα ΜΜΕ, δεν είχαν μονίμως ένα μαρκούτσι στο πρόσωπο να τους κυνηγά ακόμη και στην τουαλέτα.

Δεν ήταν έρμαια του κάθε παλαβού δημοσιογράφου ή ΜΜΕ που αναζητά τηλεθέαση ή ακροαματικότητα, δεν είχαν να κάνουν με τον παλαβό blogger που γράφει ότι θέλει κι αυτό αναμεταδίδεται σε δευτερόλεπτα στην άλλη άκρη του κόσμου.

Να το πούμε με παραδείγματα που αφορούν τον τόπο μας;

Θα επιβίωνε σήμερα στην τρελή και παλαβή χώρα μας ένας Τσάτσος;

Ένας Κανελλόπουλος; Ένας Πεσματζόγλου; 

Θα είχε θέση στη σημερινή Αριστερά ένας Κύρκος ή ένας Ηλιού;

Νομίζω ότι ήδη έχετε απαντήσει.

Θα τους είχαμε καταστήσει ή θα τους θεωρούσαμε  «γραφικές» ακαδημαϊκές ή πολιτικές φιγούρες, ως σκονισμένα βιβλία σε μια βιβλιοθήκη, λόγω της διαμορφούμενης από τα media… γνώμης μας, περί…έλλειψης πολιτικού αισθητηρίου.

Θα επιβίωνε σήμερα ένας Πλαστήρας και δη σε μια κοινωνία που τρέχει στον κατήφορο να συναντήσει το ευτελές και το πρόστυχο κι αγνοεί ή απορρίπτει ως άχρηστες θεωρίες όσα δεν κατανοεί λόγω αμορφωσιάς, αποχαύνωσης και διαφθοράς;

Ο δεύτερος λόγος και πιο βασικός, ήταν ότι οι περισσότεροι από τους παλαιότερους Ευρωπαίους ηγέτες δεν είχαν το μυαλό στη υστεροφημία τους, άρα εξ ορισμού απέφευγαν τον λαϊκισμό.

Ο δικός μας επί παραδείγματι, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πίστευε σε όλη τη διάρκεια της ενεργούς πολιτικής του διαδρομής και πριν γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ότι αν άρχιζε να σκέφτεται την υστεροφημία του, θα είχε τελειώσει πολιτικά και θα κατέφευγε σε ενέργειες και πράξεις που δεν θα ωφελούσαν τον τόπο.

Αντιθέτως, ο Ανδρέας Παπανδρέου, έχοντας κι εκ φύσεως το μικρόβιο του λαϊκισμού, φάνηκε από την πρώτη στιγμή ότι το μόνο που τον ένοιαζε ήταν ο τρόπος που θα τον γράψει η ιστορία.

Κι όσα έκανε, ασφαλώς δεν του επιφυλάσσουν την καλύτερη αντιμετώπιση απ’ αυτήν.

Είναι τυχαίο άραγε ότι από το δίδυμο των ηγετών της ίδιας περιόδου, Τρικούπη – Δεληγιάννη, η ιστορία σέβεται εκείνον που δεν χάιδευε αυτιά κι έπαιρνε δύσκολες αποφάσεις κι όχι εκείνον που χάιδευε τα ώτα της κοινωνίας;

Είναι τυχαίο, άραγε, ότι από την ιστορία ίδρυσης του νεοελληνικού Κράτους η ιστορία κοσμεί με ύμνους τον Καποδίστρια κι όχι κάποιον εκ των αντιπάλων του κοτζαμπάσηδων;

Από την άλλη πλευρά βεβαίως, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι οι ικανοί ηγέτες ξεχωρίζουν στις δύσκολες στιγμές κι όχι όταν το αεροπλάνο πάει με αυτόματο πιλότο.

Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από το δίδυμο Βενιζέλου - Ατατούρκ.

Οφείλουμε όμως να παραδειγματιστούμε κι από κάτι ακόμη.

Μεγάλοι Ευρωπαίοι ηγέτες αναδείχθηκαν εκείνοι που λειτουργούσαν σ’ ευνομούμενα κράτη. Σε κράτη που σέβονταν τους πολίτες τους. Σε κράτη που λειτουργούσαν οι νόμοι και δεν ήταν φέουδα του κάθε λαϊκιστή πολιτικάντη.

Εκ τούτου δεν εφαρμόστηκε ποτέ μια λύση που θα έκανε σοβαρό κράτος ένα κράτος της βαθιάς Αφρικανικής ζούγκλας, με την ενδεχόμενη… μεταγραφή του υπουργικού συμβουλίου της Γαλλίας ή της Γερμανίας.

Το παν, συνεπώς, είναι η γνώση, η παιδεία της κοινωνίας.

Η κοινωνία φτιάχνει τους ηγέτες που της αξίζει.

Κι οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι οι δικές μας κοινωνίες, που βίωσαν την ευμάρεια που δημιούργησαν οι παλαιότεροι, δεν στέκονται και πολύ στο ύψος που απαιτούν οι καιροί…