Μαύρες: Παρασκευή, εβδομάδα, δεκαετία…

Γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Σε περίπτωση που δεν το έχετε παρατηρήσει, η Black Friday επταπλασιάστηκε…

Οι επιχειρήσεις διαφημίζουν τις εκπτώσεις τους για την «Black Friday εβδομάδα», καίγοντας το χαρτί της προσφοράς «μόνο για μία ημέρα» με όλα τα προωθητικά πλεονεκτήματά του ως εξαιρετική περίπτωση.

Από τη μία, μικρό το κακό. 

Οι τιμές στην

ελληνική αγορά είναι ούτως ή άλλως «σκοτωμένες» εδώ και πολύ καιρό, όπως είπε χαρακτηριστικά επιχειρηματίας της Θεσσαλονίκης στην τηλεόραση. Οι περίοδοι των εκπτώσεων, δε, είναι πλέον τόσο συχνές και πολυήμερες, που έχουν χάσει τη σημασία τους.

Από την άλλη, ωστόσο, όλο και κάποιοι, ουκ ολίγοι όπως φάνηκε και πέρυσι, μιμούμενοι το αντίστοιχο αμερικανικό έθιμο, θα στηθούν στην ουρά για ένα νέο κινητό ή ένα καινούριο ζευγάρι αθλητικά παπούτσια ανήμερα Μαύρη Παρασκευή, για να αισθανθούν έστω και για μια μέρα κανονικοί καταναλωτές σε μία κανονική, ζωντανή αγορά, αντί της πραγματικής, υποτονικής που δείχνει συνήθως.

Καλό είναι αυτό. Η αγορά διψάει για ρευστότητα (εξ ου και η σπουδή η “black” ημέρα να γίνει “black” εβδομάδα). Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η ρευστότητα, όπως έχουν τα πράγματα, δεν μετατρέπεται σε επένδυση. Τα νοικοκυριά όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης τρώνε από τα έτοιμα για να συντηρήσουν το επίπεδο διαβίωσής τους και οι επιχειρηματίες στενάζουν για να συντηρήσουν το κράτος και τις συντάξεις και, τελευταία στη σειρά, τα μαγαζιά τους.

Και, μιλώντας για επενδύσεις, όσα κεφάλαια κι αν έρθουν από το εξωτερικό (αν ποτέ έρθουν), αν δεν μετατραπεί η ελληνική αποταμίευση – έστω αυτή η ισχνή, μειούμενη αποταμίευση – σε επένδυση, σε κάτι παραγωγικό, η μόνη προοπτική της χώρας μέσα σε αυτή την πολύ ανταγωνιστική και παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι να συνεχίσει να βουλιάζει.

Οι επενδύσεις από το εξωτερικό είναι μόνο μία πρόσκαιρη ανακούφιση στον άρρωστο, μία ανάσα για τα δύσκολα που είναι ακόμα μπροστά του. Η κοινωνία χρειάζεται να λειτουργήσει εκ των έσω, χρειάζεται εγχώρια παραγωγή με το εισόδημα να κινείται «εντός των τειχών», αλλιώς δεν θα κυκλοφορήσει το αίμα για να σηκωθεί ο άρρωστος από το κρεβάτι.

Η Ελλάδα όμως, από τις αρχές της κρίσης, έπεσε στις τελευταίες θέσεις τής Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά το ποσοστό του εγχώριου εισοδήματος που επενδύεται στην εσωτερική οικονομία και τα τελευταία χρόνια έχει κολλήσει στον πάτο της κατάταξης.

Και, όσο κι αν καταναλώσουμε, όσα επιδόματα κι αν δοθούν, όσα χρήματα κι αν πέσουν στην αγορά, «μαύρα» ή νομότυπα, πολλά ή λίγα, αν δεν αλλάξει το παραπάνω στατιστικό, θα συνεχίσουμε να διάγουμε οικονομική κρίση. Όχι ότι αυτό είναι εύκολο να γίνει, δύσκολο είναι… Αλλά αν δεν το θέλει και η κυβέρνηση, είναι αδύνατον.

Η κυβέρνηση το μόνο που ξέρει είναι η αναδιανομή. 

Για αυτή φώναζε όταν ήταν αντιπολίτευση, για αυτήν έμαθε στα καφενεία και στα αμφιθέατρα… 

Για παραγωγή, ούτε λόγος, κυριολεκτικά: όχι απλά κυβερνητική απραξία, ούτε καν λέξη – και μιλάμε για την μάλλον πιο φλύαρη κυβέρνηση που είχε ποτέ ο τόπος.

Καλή και χρυσή η αναδιανομή του πλούτου, αλλά, αν δεν απελευθερώσουμε την οικονομία μας και δεν διαφοροποιήσουμε και εκσυγχρονίσουμε την παραγωγή μας, ο πλούτος είναι καταδικασμένος να βαίνει μειούμενος, μέχρι να μην έχουμε τι να αναδιανείμουμε. Και, εδώ που τα λέμε, η αναδιανομή δεν ήταν ποτέ το πρόβλημά μας. Γινόταν μεν με κομματικά καταρχήν κριτήρια, αλλά, πάντως, γινόταν. Ο τρόπος που παράγουμε ήταν το ζήτημα και ο λόγος που η οικονομία μας έπαθε έμφραγμα το 2010. Σχεδόν μία δεκαετία έχουν να μας εμπιστευτούν οι αγορές, και ο τρόπος μένει ίδιος… 

Ίδιοι μένουμε και εμείς και όλα αυτά τα χρόνια προσποιούμαστε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε πριν την κρίση, με προσλήψεις στο δημόσιο, επιδόματα και συντάξεις από τα 50. Κάτι σαν αυτούς που χρωστούν ΔΕΗ και νοίκι και περιμένουν στην ουρά το κινητό των 300 ευρώ τη Black Friday…