Η χαμένη ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων

Γράφει ο Νίκος Γ. Σακελλαρόπουλος

Τα διακόσια χρόνια από την ελληνική επανάσταση ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για να αποσαφηνιστούν πάρα πολλά πράγματα, να αναθεωρηθούν πολλά άλλα , αλλά και σε πολλές περιπτώσεις να ξεκαθαρίσουμε ότι κάποια δεδομένα και κάποιοι ήρωες δεν ήταν και τόσο… ήρωες!

Μέχρι τώρα λοιπόν, όλο το 2021, δεν κάναμε πολλά πράγματα για μια αξιόπιστη εθνική ομφαλοσκόπηση, ούτε καν καταπιαστήκαμε με αλήθειες που εν τω μεταξύ έχουν προκύψει στο διάβα του χρόνου. Όλα χαρές και πανηγύρια (ενίοτε στα όρια του φοκλόρ) και

συζήτηση ουσίας ελάχιστη!

Προτιμήσαμε ν’ ασχοληθούμε με τις ερωτικές επιδόσεις του Καραϊσκάκη, παρά να πούμε ότι δεν μπορούμε να γιορτάζουμε ως ήρωα τον Μιαούλη επειδή έκαψε τον ελληνικό στόλο στον Πόρο, ως αντίθετος του … Καποδίστρια.  Προτιμήσαμε να μην ασχολείται ουδείς επί της ουσίας του εορτασμού, αντί να κάνουμε μια μεγάλη συζήτηση για όσα συνέβησαν στην Τριπολιτσά, ή πόσο ήρωας ήταν ο τοκογλύφος κι αρχαιοκάπηλος Μακρυγιάννης. Προτιμήσαμε να ασχοληθούμε με τις φορεσιές της κυρίας Αγγελοπούλου που ενίοτε θυμίζουν την τηλεοπτική εκπομπή «Κυριακή στο χωριό», παρά με το ότι δεν υπήρξε κρυφό σχολειό… Προτιμήσαμε να φτιάξουμε και να πουλάμε τσαντάκια –πουγκιά σαν αυτό που κρατούσε η κυρία Αγγελοπούλου στην Αρεόπολη, παρά να πούμε ότι η επανάσταση δεν έγινε ποτέ στην Αγία Λαύρα την 25^η Μαρτίου, αφού εκείνη την ημέρα ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ήταν στη Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο), όπως ο ίδιος αναφέρει στα απομνημονεύματά του. Προτιμήσαμε να φτιάξουμε και να πουλάμε φέσια και τσαρούχια, παρά να σκεφτούμε ότι πρέπει να έχουμε εθνική εορτή την ημέρα της Ναυμαχίας στο Ναβαρίνο, από την οποία απελευθερώθηκε η Ελλάδα!

Υπάρχουν πια τόσα και τόσα στοιχεία που θα μπορούσαμε να συζητήσουμε. Θα μπορούσαμε, επί παραδείγματι, να αναδείξουμε το τεράστιο κίνημα «Φιλελλήνων» εκείνης της εποχής στην Ευρώπη του 19^ου αιώνα, που κατά χιλιάδες έσπευσαν να έρθουν στην Ελλάδα και να πολεμήσουν για την ελευθερία της! Αν το κάναμε ίσως να αλλάζαμε αυτό που έχει επικρατήσει σε μεγάλο μέρος των ελληνικών συνειδήσεων, ότι οι ξένοι νοιάζονταν για την Ελλάδα μόνο αν είχαν συμφέρον.

Η επιτροπή αυτή που ουσιαστικά τρέχει τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την επανάσταση έχει ως πρόεδρο την κυρία Αγγελοπούλου. Και μόνο αυτό είχε εξ αρχής διασφαλίσει ότι δεν θα γίνει καμιά συζήτηση εις βάθος. Μόνο πανηγυρικοί και φαίνεσθαι. Τα δε μέλη αυτής της επιτροπής (ιστορικοί κατά κύριο λόγο) εκτός του ότι ο καθείς  ασχολείται με το «21» κι ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο την επανάσταση, ανήκουν στις λεγόμενες ελίτ της επιστήμης που  ουδέποτε θέλησαν να χάσουν την ησυχία τους και να «σπάσουν» αυγά. Είναι εξ εκείνων που συνετέλεσαν στη διαστρέβλωση της ιστορίας σε πολλές περιπτώσεις. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το «21» αποτελεί ένα γεγονός που πολλές φορές ξεπερνά τις δυνατότητες των ιστορικών.

Για σκεφτείτε: Η επιτροπή της κυρίας Αγγελοπούλου κι η ίδια ασχολούνται τόσο πολύ με την «επιδερμίδα» κι όχι της ουσία της επανάστασης και των διακοσίων χρόνων που ακολούθησαν, χωρίς να έχει καλέσει και χωρίς να έχει βάλει στη συζήτηση τον Σολωμό, τον Μάντζαρο, τον Σικελιανό, τον Ελύτη, τον Σεφέρη.  Γιορτάζουμε τα διακόσια χρόνια, χωρίς να βάλουμε στη γιορτή το καταστροφικό για εμάς 1897. Ή το 1922 που σήμανε το τέλος της μεγάλης ιδέας που κρατούσε πριν το «21» αλλά κυρίως μετά από αυτό.  Γιορτάζουμε το «21» χωρίς τον μεσοπόλεμο που διαμόρφωσε τη γενιά κα το έπος του ’40! Είναι δυνατόν;

Πόσο κρίμα αλήθεια; Πόσο; Όχι μόνο επειδή χάνεται η ευκαιρία να γραφούν σωστά μερικά κεφάλαια της επανάστασης (λόγου χάρη η σχεδόν ολοκληρωτική άρνηση των κοτζαμπάσηδων για την επανάσταση), όσο επειδή εκπαιδεύουμε την ελληνική κοινωνία να είναι ικανοποιημένη με το λαμέ της επικοινωνίας και μερικών ψεύτικων στερεοτύπων…