Η ανηθικότητα στην ελληνική πολιτική

Γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Ανάμεσα στους αμέτρητους ορισμούς για την ηθική, ένας από τους τελευταίους (1968), για αυτό και επίκαιρος, ήταν εκείνος του Βρετανού φιλοσόφου και ανθρωπιστή Άλφρεντ Άιερ, κατά τον οποίο «Κανένα σύστημα ηθικής δεν μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά στον καταναγκασμό». 

Ο Άιερ, ως ένας από τους πατέρες του λογικού θετικισμού, δηλαδή

μίας φιλοσοφίας που απέρριπτε εντελώς τη μεταφυσική, εννοούσε ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι καλός αποκλειστικά και μόνο επειδή του το είπε ο Θεός. Ωστόσο, είναι εύκολο κανείς να επεκτείνει αυτό το σκεπτικό πέρα από τη σχέση του ατόμου με τη θρησκεία και να περάσει στην ευρύτερη σχέση του με την κοινωνία και, βεβαίως, την πολιτική:

Κανένας άνθρωπος δεν είναι καλός επειδή το λέει ο νόμος. Ηθικό, με άλλα λόγια, είναι να κάνεις κάτι καλό, όχι επειδή σε αναγκάζει κάποιος, άνθρωπος ή νόμος, αλλά επειδή το θέλεις.

Έχοντας αυτό κατά νου και αφήνοντας τον αιθέριο κόσμο της δυτικής φιλοσοφίας, περνάμε στον πεζό κόσμο της ελληνικής πολιτικής και στον ορισμό του ακριβώς αντιθέτου: Να κάνεις κακό το οποίο μάλιστα ο νόμος απαγορεύει, όχι επειδή σε αναγκάζει κάποιος, αλλά επειδή μπορείς!

Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας κατάφερε όντως να συνδυάσει τα παραπάνω, σε μία πρωτοφανής επίδειξη ανηθικότητας. Έχουμε δει και ακούσει πολλά από τους πολιτικούς αυτού του τόπου. Να παρανομεί όμως κάποιος με τέτοιο καμάρι, πρώτη φορά. Το ότι ο συγκεκριμένος αργότερα διέψευσε ότι είναι υπεύθυνος για όλη αυτή την ιστορία με την καταγραφή και τη δημοσίευση της τηλεφωνικής του συνομιλίας με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος – χωρίς τη συγκατάθεση του δευτέρου και στις δύο περιπτώσεις – θα είχε τη σημασία του, αν νωρίτερα δεν περηφανευόταν για αυτό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο λεβέντης από την Κρήτη έκανε κάτι πανθομολογουμένως αθέμιτο, το οποίο ήξερε, όπως ξέρουν όλοι, ότι είναι παράνομο και το περιέφερε στην κοινωνία ως κατόρθωμα.

Έχει πολύ μεγάλη σημασία η τελευταία φράση. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος ξέρει πολύ καλά ότι αυτό που έκανε είναι παράνομο και ότι τον καλύπτει η βουλευτική ασυλία σε περίπτωση που κατηγορηθεί, αλλά δεν περιμένει καν να κατηγορηθεί: Λέει εν τοις πράγμασι σε όλους ότι μπορεί και το κάνει, ακριβώς επειδή καλύπτεται.

Για να βάλουμε επομένως τα πράγματα στη διάσταση που τους αρμόζουν: Το «εγώ είμαι πάνω από το Νόμο» ποτέ δεν ακούστηκε στην Ελλάδα πιο ξεκάθαρα, πιο δυνατά. Όχι τουλάχιστον τα χρόνια της Μεταπολίτευσης.

Μέχρι τώρα είχαμε το «ξέρεις ποιος είμαι εγώ» από τον εν λόγω αναπληρωτή υπουργό και η δυσάρεστη αλήθεια είναι πως, ως στάση, η συγκεκριμένη φράση μάς χαρακτηρίζει σαν λαό σε ένα μεγάλο βαθμό. Τώρα, ο κύριος αναπληρωτής πέρασε στο επόμενο επίπεδο. Σαν φυσική εξέλιξη, με ενδιάμεση στάση το «όλοι σας και μόνος μου»…

Ενώ, λοιπόν, το «ξέρεις ποιος είμαι εγώ» προϋποθέτει να σε πιάσουν με τη γίδα στην πλάτη, εκείνος πήρε τη γίδα και την πήγε βόλτα στο χωριό να την δουν όλοι. Έτσι, για να ξέρουν ότι είναι ανέγγιχτος.

Αυτή η συμπεριφορά, όσο κι αν την διανθίσουμε με καλοκάγαθη αριστεροσύνη, έχει όνομα και λέγεται ανηθικότητα. Ξέρουμε και έχουμε ξαναπεί ότι  το να δηλώνεις αριστερός σε κάνει αυτομάτως φορέα του «ηθικού πλεονεκτήματος» και σε δικαιολογεί από ένα σωρό πράγματα, από το να σπας βιτρίνες μέχρι να ρίχνεις ρουκέτες, αλλά ως τώρα κανένας, αριστερός ή μη, δεν είχε βγει επωνύμως να μας επιδείξει πώς φτύνει στους νόμους του κράτους, στο οποίο μάλιστα ο ίδιος προΐσταται. Για την ακρίβεια, στην Ελλάδα δεν είχε βγει... Στα πιο σκληρά κομμουνιστικά καθεστώτα τέτοιες καταστάσεις συνηθίζονταν.

Ας μην επεκτείνουμε όμως περαιτέρω την κουβέντα. Πριν αρχίσει πάλι η συζήτηση για την κομμουνιστική καρδιά του ΣΥΡΙΖΑ και τη θρυλική στροφή του στη σοσιαλδημοκρατία, ίσως είναι σκόπιμο να επιστρέψουμε στα βασικά, με μία παράκληση:

Ψηφοφόρος ή πρωθυπουργός, όποιος θέλει να υπερασπίζεται και να επιβραβεύει συμπεριφορές σαν την παραπάνω, να τις βάζει πρώτα στο σπίτι του.