Ένας χρόνος από την επιστροφή του ήθους στην πολιτική

Γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Πριν δύο χρόνια είχαμε γράψει ένα άρθρο σχετικά με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με τίτλο «Ναι, να φύγουν και μετά βλέπουμε». 

Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ έφυγε. 

Και, ένα χρόνο μετά, είδαμε… 

Ο καθένας βέβαια συνήθως βλέπει ό,τι τον βολεύει. Κάποια πράγματα όμως είναι πολύ διαφορετικά σήμερα σε σχέση με την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ακόμα κι αν βγάλουμε από τη σύγκριση τις δύο μεγάλες κρίσεις – πανδημία κορωνοϊού και ελληνοτουρκικά – και τις όποιες θετικές αλλαγές έφεραν στον κρατικό μηχανισμό. Το ελληνικό κράτος άλλωστε είναι τόσο χαοτικό κάποιες φορές, που ως

αντικείμενο πολιτικής είναι το καταλληλότερο πεδίο για να βλέπει ο καθένας ό,τι ακριβώς τον συμφέρει. Η εμφανέστερη αλλαγή, λοιπόν, με τη νέα κυβέρνηση δεν είναι ότι η εγχώρια πολιτική άλλαξε προς το ορθότερο, αλλά ότι άλλαξε προς το ηθικότερο. Και αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό από όσο ενδεχομένως ακούγεται.

Γράφαμε τότε, πριν δύο χρόνια, πως αν φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σημαίνει πως θα έχουμε μία τέλεια κυβέρνηση ούτε πως η Ελλάδα θα γίνει στα σίγουρα μία κανονική χώρα. Σημαίνει όμως ότι θα γίνει μία καλύτερη χώρα, εξ ου και το «μετά βλέπουμε». Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σκόπιμο να διευκρινίσουμε πως τίποτα από ό,τι κάνει ή έκανε στο παρελθόν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απαλλάσσει άλλες πολιτικές δυνάμεις από τις ευθύνες των πράξεών τους. Είναι μάλιστα δεδομένο πως υπάρχουν ζητήματα για τα οποία δικαιολογημένα δέχεται κριτική η τωρινή κυβέρνηση… Ζητήματα τα οποία κατά πως φαίνεται σχετίζονται με παλαιοκομματικές συνήθειες του πολιτικού μας συστήματος και έχουν απασχολήσει και αυτήν εδώ τη στήλη, όπως το Γραφείο του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, κάποια υπουργεία που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταπολεμήσουν τον κρατισμό και διάφορα λάθη ή αβελτηρίες σε πρακτικές ή νομοσχέδια. Και υπάρχουν κι άλλες, πιο πρόσφατες περιπτώσεις, όπως οι εικόνες συνωστισμού εν μέσω πανδημίας στα εγκαίνια των νέων σταθμών του μετρό στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό παρόντα.

Τίποτα από αυτά όμως, για να επιστρέψουμε στο διά ταύτα, δεν αντέχει στη σύγκριση με το ήθος που προσπάθησε να επιβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ στην πολιτική ζωή του τόπου. Έχουμε γράψει ένα σωρό κείμενα για αυτή την προσπάθεια, για το πώς ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε τον χειρότερο εαυτό μας και προσπάθησε να μας τον επιβάλει κατά τη διακυβέρνησή του. Είναι αυτό που ο Ευ. Βενιζέλος περιέγραψε με μία μόνο κουβέντα, αδόκιμα μεν επαρκέστατα δε, χαρακτηρίζοντας τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ως προσπάθεια «εκτσογλανισμού» της ελληνικής κοινωνίας.

Επί του πρακτέου, πιθανότατα έχουν δίκιο όσοι κρίνουν τη σημερινή κυβέρνηση για τα κακώς κείμενά της, πρέπει να της γίνεται και κριτική άλλωστε, αλλά όποια κι αν είναι η αντίδρασή της σε αυτό, τουλάχιστον δεν προσπαθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο… Δεν ακούγονται πια απίστευτα ψέματα από κυβερνώντες, δεν στήνονται θεατρικές παραστάσεις για τις κάμερες, δεν γίνονται γελοίες κομματικές φιέστες και, επιτέλους, τα εμφυλιοπολεμικά συνθήματα και πάλι σίγησαν… Δεν βγαίνουν υπουργοί να υποστηρίζουν το μπάχαλο, να δικαιολογούν τρομοκράτες ή να περιφρονούν το νόμο… Για κάποιους αυτά μπορεί να μην λένε πολλά, αλλά η αλήθεια είναι πως όσα προβλήματα κι αν λύσει – που δεν έλυσε – μία τέτοια κυβέρνηση, αφήνει ακόμα περισσότερα και ενδεχομένως χειρότερα πίσω της και ο λόγος για αυτό, είναι πως είναι ανίκανη να διορθώσει χρόνιες παθογένειες. Εάν, δε, τύχει και αγγίξει κάποιες, μπορεί μόνο να τις χειροτερέψει.

Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, τα βαθιά, χρόνια προβλήματα μίας χώρας δεν είναι ούτε απλώς κοινωνικά ούτε απλώς πολιτικά. Είναι θεσμικά. Τα ελαττώματα της κοινωνίας και της πολιτικής, δηλαδή, έρχονται και συναντιόνται εκεί όπου φτιάχνονται οι κανόνες, γραπτοί και άγραφοι, οι οποίοι ορίζουν συμπεριφορές, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν νοοτροπίες. Αν δεν ήταν θεσμικά τα χρόνια προβλήματα της Ελλάδας δεν θα ήταν και χρόνια, για να το πούμε απλά. Και, πολύ φυσιολογικά, τα θεσμικά προβλήματα δεν πρόκειται να τα λύσει ποτέ αυτός που περιφρονεί τύπους και θεσμούς. Είναι σαν να έχουμε βάλει αντιεμβολιαστή να βρει το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Τώρα, το αν αυτά τα προβλήματα θα τα λύσουν οι σημερινοί κυβερνώντες, μένει να φανεί. Μια φορά, πάντως, δείχνουν να σέβονται τα βασικά…