Γράφει
η Εύα Τσαροπούλου
η Εύα Τσαροπούλου
Παρακολούθησα τις προάλλες το πολύ ενδιαφέρον
ντοκιμαντέρ του Γιάννη Μαρμάρα «7 Μύθοι για τη
Μεταπολίτευση», το οποίο σας συστήνω ανεπιφύλακτα, όχι μόνο γι' αυτά
που αναφέρει, αλλά κυρίως, διότι είναι η δουλειά ενός νέου ανθρώπου, που
καταθέτει την οπτική του και τον προβληματισμό του δημιουργικά, αντί να
γκρινιάζει, κατά τη συνήθη πρακτική των περισσοτέρων από μας, εμού
συμπεριλαμβανομένης.
Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε σε
εκδήλωση που
οργανώθηκε υπό την ευθύνη της προέδρου της 7ης Κοινότητας του
αντίστοιχου Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων, γεγονός που, από μόνο του,
αποτέλεσε μία αισιόδοξη προοπτική ή -αν προτιμάς- απάντηση σε αυτό τουλάχιστον
που το ντοκιμαντέρ πραγματευόταν. Και τι ήταν αυτό; Με μια κουβέντα, τα
προβλήματα που δημιουργούνται στην ανάπτυξη της χώρας από το τεράστιο μέγεθος
του κράτους.
Στη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή, παρά τους
σπουδαίους ομιλητές που, ούτως ή άλλως ταυτίζονταν μεταξύ τους, τη διαφορά
έκανε η συμμετοχή του κόσμου, που οδήγησε σε μερικά εξαιρετικά συμπεράσματα:
·
Κανένας –μη
ειδικός, ενδεχομένως ούτε και μερικοί από αυτούς- δεν μπορεί να ορίσει με
απόλυτη ακρίβεια το πραγματικό μέγεθος του κράτους. Μπερδεμένοι μεταξύ στενού
και ευρύτερου δημόσιου τομέα, είναι σαφές ότι αγνοούνται μερικές εκατοντάδες
χιλιάδες υπαλλήλων, που περνούν απαρατήρητοι, είτε διότι δεν τους υπολογίζουμε
ως τέτοιους, είτε διότι αδυνατούμε να το πιστέψουμε, μην ξέροντας να μετράμε
τόσο μεγάλα νούμερα, άσε που, εκτός που αγνοούνται, κρύβονται κιόλας εξαιρετικά
καλά, αφού κάθε φορά που καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε τις υπηρεσίες στις
οποίες είναι διορισμένοι, απλώς δεν είναι εκεί!
·
Παρά το μεγάλο
αριθμό των υπαλλήλων, είναι σαφές ότι υπάρχουν πολύ σοβαρές και πολύ
πραγματικές ελλείψεις σε διάφορους καίριους τομείς του κράτους και πιο
συγκεκριμένα, σε εκείνους που ίσως να αποτελούν και τη μόνη καλή δικαιολογία
για την ίδια του την ύπαρξη!
·
Ο πολύς κόσμος
βιώνει απολύτως διχαστικές καταστάσεις: Αποδέχεται να πληρώνει φόρους για τη
συντήρηση του τεράστιου όγκου του, όχι αδιαμαρτύρητα. Αποδέχεται να
ξαναπληρώνει, σε ιδιώτες, υπηρεσίες που όφειλε το κράτος να του παρέχει, με
τους φόρους που πληρώνει, ούτε αυτό αγόγγυστα. Ταυτόχρονα, κι αυτό είναι το
"διχαστικό", επιδιώκει με κάθε τρόπο, όχι μόνο να το συντηρεί, αλλά και
να ενταχθεί ο ίδιος ή τα παιδιά του σε αυτό, μεγαλώνοντάς το ακόμα περισσότερο,
κάνοντάς το δυσβάσταχτο και για εκείνον και για τα παιδιά του, σε όσο μέλλον
μπορεί να δει με τα μάτια του.
Αν πρέπει να το χαρακτηρίσω με μόνο μια λέξη, θα το
ονόμαζα «κράτος supercalifragilisticexpialidocio»!
Θυμάστε εκείνη τη μαγική λεξούλα στη "Μαίρη
Ποππινς", που έμοιαζε φριχτή, πολύ τρομακτική όταν την άκουγες και
ταυτόχρονα υπονοούσε και κάτι μαγικό; Με μέγεθος τεράστιο, άρα τρομακτική να
την προφέρεις, αλλά ταυτόχρονα μαγική, αφού δεν μπορούσες να καταλάβεις τι
ακριβώς σημαίνει, ούτε τι κρύβεται πίσω απ’ αυτήν!
Η μαγεία του ακατανόητου! Αυτό ακριβώς που μας συμβαίνει και με το κράτος·
είναι ακατανόητο!
Και να ήμασταν μόνο εμείς, τι καλά που θα ήτανε! Αυτοί που κυβερνούν αδυνατούν να κάνουν απλά
πράγματα, όπως το να καταγράψουν τις δραστηριότητές του, τις αδυναμίες του, τις
ελλείψεις του, ξεκινώντας, φυσικά, από το ότι δεν μπορούν καν να το μετρήσουν
(διότι με τόσες καταλήψεις, δεν πήγανε ποτέ στο μάθημα που μέτραγε τόσο μεγάλα
νούμερα)!
Αδυνατώντας να το κατανοήσουν, είναι προφανές ότι
δεν ξέρουν και τι να κάνουν με αυτό. Έτσι, το χρησιμοποιούν κατά το μοναδικό
τρόπο που αντιλαμβάνονται: Βολεύοντας τους πολιτικούς τους «πελάτες». Είναι στ’
αλήθεια κρίμα, γιατί θα μπορούσαν να κάνουν μερικά πολύ χρήσιμα πράγματα με
δαύτο! Κυρίως σε τομείς, που μοιάζει πραγματικά επικίνδυνο
να αφεθούν στην ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως η δικαιοσύνη, η άμυνα της χώρας και
η ασφάλεια των πολιτών. Αλλά ακόμα κι εκεί, η αδιαφάνεια με την οποία
χειρίζονται οι κρατούντες τις υποθέσεις του και η αργοπορία των διαδικασιών
του, καθιστούν το κράτος, το λιγότερο, αναποτελεσματικό, αν όχι και αντικείμενο
ανεκδότου.
Θα μου πεις, όταν μία κυβέρνηση (και όχι μόνο η
τελευταία) δεν γνωρίζει και δεν δέχεται και να μάθει κιόλας τις ορθές
λειτουργίες του κράτους, δεν μπορεί να καταγράψει τις πραγματικές ανάγκες του,
δεν μπορεί να αξιολογήσει τους αληθινούς ανθρώπινους πόρους του, πώς θα το
κάνει ο τελευταίος απ’ τους πολίτες; Ο οποίος, σου λέει σκεπτόμενος απλοϊκά: "Το πληρώνω που το πληρώνω, δεν μπορώ που δεν
μπορώ να κάνω χρήση σε αυτά που καθημερινώς χρειάζομαι, δεν έχω Παιδεία, δεν
έχω Υγεία, δεν έχω Ασφάλεια, ε, τουλάχιστον ας με πληρώνει κι αυτό, μπας και
μου γυρίσει πίσω μερικά απ’ αυτά που του δίνω, με το να με αμείβει χωρίς να
κουράζομαι ιδιαίτερα. Και τον υπόλοιπο χρόνο μου, θα βρω τι θα κάνω για να
μπαλώσω τις τρύπες που το ίδιο μου ανοίγει…"
Η διαιώνιση ενός κύκλου τόσο φαύλου, που οφείλεται
στην άγνοια, στη βόλεψη και στην απροθυμία…
Supercalifragilisticexpialidocio», φίλε!
Δεν
ξέρω τι να το κάνω, δεν μπορώ να το αντέξω, δεν ξέρω πώς δουλεύει, δεν ξέρω
γιατί υπάρχει, οπότε, πού ξέρεις; Μπορεί να είναι και διασκεδαστικό! Ναι, τόσο
διασκεδαστικό, όσο και το τρενάκι του τρόμου!
Κι
αν αυτά τα πει ο wanna be δημόσιος
υπάλληλος, ο _ήδη_ καλοκαθισμένος σε ένα απ’ τα καθίσματα αυτού του περίεργου
τρένου, πιστεύεις εσύ ότι, βλέποντας μια κυβέρνηση (την όποια κυβέρνηση) να μην
αναλαμβάνει το πολιτικό κόστος μιας τόσο αναγκαίας εξυγίανσης ή σμίκρυνσης, θα
αναλάβει εκείνος το προσωπικό του; Υπάρχει κάποιος καλός λόγος για να το κάνει;
Που να τον βλέπει κιόλας;
Γενιές
και γενιές έχουν μεγαλώσει με το όραμα μιας «σταθερής» δουλειάς. Παλιά ήταν και
«καλοπληρωμένη», σήμερα με το «σταθερή» είμαστε εντάξει. Το όραμα του Έλληνα αντικατοπτριζόταν στο τρίπτυχο
«ένα πτυχίο-βραχιόλι στο χέρι, ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι και ο μισθός να
πέφτει, μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει». Αυτή
είναι η απεικόνιση ενός ολάκερου αξιακού συστήματος, που λειτούργησε απ’ τον
πόλεμο και μετά. Κι αν αυτό κατάφερε να επιβιώσει περνώντας ακόμα και σκληρές
διαδικασίες όπως η μετανάστευση, η οικονομική κρίση και η ηθική κρίση, τι είναι
εκείνο, το αρκετά πειστικό, που σήμερα θα το κάνει να αλλάξει;
Ο
κόσμος ακούει «απολύσεις στο δημόσιο» και στέκεται στο προφανές: Κάποιοι
άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους και αυτό από μόνο του είναι άδικο. Το ότι
κάποιοι άνθρωποι έχουν _ήδη_ χάσει τη δουλειά τους προκειμένου να συντηρείται
ένα χαοτικό κράτος που δεν το κάνουμε τίποτα, δεν είναι άδικο; Το ότι δεν
αντέχουν πλέον τα ελληνικά νοικοκυριά να φορολογούνται για τον αέρα που
αναπνέουν, προκειμένου να _μην_έχουν Παιδεία, να _μην_έχουν Υγεία, να
_μην_έχουν Ασφάλεια, να _μην_ έχουν σύνταξη, δεν είναι άδικο;
Το
ότι ουδείς γνωρίζει πού ακριβώς πηγαίνουν τα χρήματά του και ποιες
τρύπες βουλώνουν κάθε φορά, δεν είναι άδικο;
Κι
έστω, σου λέω, είναι απολύτως άδικο.
Ωραία,
πώς γίνεται και να μην αδικηθούν και να βρεθούν οι πόροι να συνεχίζουν να
πληρώνονται; Από πού;
Εάν,
έστω, δεν αξιολογηθούν οι ανάγκες και οι δυνατότητες αυτών των ανθρώπων, που
ήδη πληρώνονται προς τούτο, να τις ικανοποιήσουν, πώς θα βρεθεί λύση;
Αλλά,
ο κόσμος ακούει «αξιολόγηση» και γυρίζει την πλάτη του, έχοντας απέναντί της
την ίδια συμπεριφορά που έχει και στις «κακές» αρρώστιες· θεωρεί ότι αυτή δεν
θα συμβεί ποτέ σ’ αυτούς! Με τη διαφορά ότι αυτή _όντως_δεν συμβαίνει, διότι
δεν τη θέλουν ούτε αυτοί που κυβερνάνε, εκτός δηλαδή που δεν ξέρουν και πώς να
την κάνουν, αν υποτεθεί ότι την θέλανε.
Κανείς δεν σκέφτεται πως η αξιολόγηση είναι ο μόνος
τρόπος να ξεκαθαρίσουν τα πρόβατα από τα ερίφια. Κανέναν δεν αφορά ότι για τον οικονομικό μας
ξεπεσμό κάποιοι έχουν ευθύνες κι αυτές μπορούν να αποδοθούν μόνον έτσι, ενώ
αυτός είναι ο μόνος τρόπος κάποιοι να μπορέσουν να ζήσουν επιτέλους όπως τους
αξίζει, αμειβόμενοι γι' αυτά που πραγματικά προσφέρουν. Γιατί υπάρχουν και
κάποιοι που _όντως_προσφέρουν!
Περιμένουμε
όλοι να γεράσουμε και να περάσουμε τις εργασιακές μας ημέρες, να προλάβουμε
«πριν αυτό συμβεί σε μας», σκεφτόμενοι μόνο την πάρτη μας, ούτε καν τα παιδιά
μας, τα οποία θα αναγκαστούν να ξενιτευτούν –αν είναι αρκετά έξυπνα κι αν τα
μεγαλώσαμε αρκετά σωστά- αναζητώντας μια καλύτερη προοπτική από 500 ευρώ μισθό
και 200 ευρώ σύνταξη στα γεράματά τους.
Και
μήπως αυτά που λέω τα ακούς, πρώτη φορά; Ή δεν τα έχεις βιώσει ο ίδιος στο
πετσί σου; Τα ίδια λέω, που ακούς κάθε μέρα!
Αλλά,
δεν βαριέσαι...
Supercalifragilisticexpialidocio», φίλε!
Η
λέξη που περιγράφει ακριβώς την αυταπάτη της επιλογής και της ελευθερίας. Ούτε
να επιλέξουμε μπορούμε, αφού απλώς γυρίζουμε τον τροχό, που γύριζαν πριν από
μας εκατομμύρια άλλοι, ούτε ελεύθεροι ζούμε, αφού θα σκοντάφτουμε σε δεκάδες
νομικές κωλοτούμπες, κάθε φορά που θα αποφασίζουμε να κάνουμε ένα βήμα, όπως
ακριβώς το θέλουμε, για να φτιάξουμε τη ζωή μας.
Η
λέξη που περιγράφει την ψευδαίσθηση ότι κάθε φορά που ψηφίζουμε, μπορούμε να
αλλάξουμε τα πράγματα, γιατί «πόσο χάλια να πάνε ακόμα»; Κι όμως, το πού
ακριβώς βρίσκεται ο πάτος του βαρελιού είναι πολύ διαφορετικό για τον καθέναν
μας και φοβάμαι ακόμα πολύ μακριά για όλους μας. Έχουν να δούνε τα μάτια μας
γιορτές…
Supercalifragilisticexpialidocio»!
Όσο
ακούω νέα παιδιά, αριστούχους μαθητές να λένε πως ονειρεύονται να πιάσουν «μια
καλή δουλειά στο δημόσιο», τόσο φοβάμαι πως τελειώνουν οι θέσεις στο τρενάκι
του τρόμου και, για να καθίσουν οι επόμενοι, πρέπει οι προηγούμενοι να
πεταχτούν έξω απ’ αυτό, έχοντας προλάβει όμως προηγουμένως να φάνε κι αρκετό
τρόμο…
Όσο
ακούω εσένα κι εμένα να σκεφτόμαστε το προσωπικό, δικό μας κόστος και να
ευχόμαστε κάθε φορά να πιάσουνε σπασμοί την κατσίκα του γείτονα, χωρίς να
πηγαίνει ο νους μας πως όταν χτυπάει η αρρώστια, χτυπάει όλο το κοπάδι, άρα και
η δική μας δεν θα αργήσει να αφρίσει, τόσο σιγουρεύομαι πως δεν έχω να
περιμένω, στο άμεσο μέλλον τουλάχιστον, κάτι να αλλάξει κι εγώ να προλαβαίνω να
το δω.
Ο
τρόπος που σκεφτόμαστε είναι λάθος. Όλοι! Εμείς που κατηγορούμε το σύστημα κι
όμως είμαστε οι πρώτοι που τρέχουμε να το χρησιμοποιήσουμε κατά το «βολεύειν»
μας…
Αυτοί
που κινούν τα νήματα κάθε φορά, ώστε να συνεχίζουμε να σκεφτόμαστε λάθος, κατά
το «βολεύειν» τους…
Δεν
αρκεί να συμφωνούμε πως οι αιτίες καταγράφονται επαρκώς και αναλύονται με
σαφήνεια από νέους ανθρώπους σαν τον Γιάννη, που έκανε τις ανησυχίες του Τέχνη.
Δεν αποτελεί αρκετή «ελπίδα» από μόνο του αυτό. Γιατί, μετά το τέλος της
προβολής μιας τέτοιας δουλειάς, όλοι κουνήσαμε το κεφάλι μας συμφωνώντας ότι
καθόλου δεν συμφωνούμε να αλλάξει τίποτα απ’ το δικό _μας_ παρόν, προς όφελος
μιας μελλοντικής ευημερίας, αφού κανείς δεν μπορεί να μας την εγγυηθεί με
νούμερα. Φόβος καθόλου αδικαιολόγητος.
Συμφωνήσαμε
ότι όλοι ξέρουμε τι πρέπει να γίνει, αλλά επίσης ότι κανείς δεν θέλει να είναι
εκείνος ο πιονιέρος που θα το κάνει…
«Supercalifragilisticexpialidocio», τραγούδαγε η Μαίρη Πόππινς και σηκωνόταν ψηλά με τη
μαύρη ομπρέλα της με το χερούλι του παπαγάλου. Κι έφευγε μακριά, κάθε φορά που
άλλαζε ο άνεμος…
Πολύ φοβάμαι πως, αν δεν αλλάξει ο άνεμος, δεν θα
μάθουμε ποτέ να προφέρουμε μια τόσο μεγάλη λέξη, ούτε –πολύ περισσότερο- να
καταλαβαίνουμε τι ακριβώς σημαίνει…
Αλλά το σοβαρότερο πρόβλημα κάθε φορά, αυτό που
κάνει την ψευδαίσθηση ακόμα πιο μεγάλη, είναι που νομίζουμε ότι ξέρουμε προς τα
πού αλλάζει ο άνεμος και τρέχουμε σαν τα πρόβατα να ξεχειμαδιάσουμε, μην
προλάβει άλλος να μας αρπάξει τη θέση στο παχνί...
Κι αυτό είναι κάτι που ούτε με supercalifragilisticexpialidocio δεν μπορείς να το περιγράψεις...
Έκρινα πως είναι πολύ καλύτερο αυτή τη φορά, αντί
να ακούσουμε ένα τραγούδι που θα μιλήσει στην ψυχή μας, να δούμε αυτή τη
δουλειά, που ίσως βοηθήσει να ανοίξουμε λίγο το μυαλό μας.
Ακολουθεί ο σύνδεσμος του ντοκιμαντέρ «7 Μύθοι για
τη Μεταπολίτευση».
Μια παραγωγή του Γιάννη Μαρμάρα, σε συνεργασία με
το LearnLiberty.gr, τους οποίους ευχαριστώ για την άδεια να το
αναμεταδώσω.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετικό!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣημειώνω, σχετικά με το 'νέα παιδιά, αριστούχους μαθητές να λένε πως ονειρεύονται να πιάσουν «μια καλή δουλειά στο δημόσιο»': Μετά τη ρύθμιση του μισθολογίου κατά την κρίση, οι μισθοί του δημοσίου παραμένουν σημαντικά υψηλότεροι από τους αντίστοιχους του ιδιωτικού τομέα και οι θέσεις στο δημόσιο διατηρούν το προνόμιο της μονιμότητας.
Όποιος δεν προτίθεται να γίνει επιχειρηματίας (και ποιος να το τολμήσει στο παρόν περιβάλλον;) θα ήταν ανόητος να μη βλέπει ότι ο δημόσιος τομέας, ιδιαίτερα ο «ευρύτερος» είναι, στο προβλεπτό μέλλον, σαφώς προτιμότερος από τον ιδιωτικό…
Προτείνω ενθέρμως το ντοκιμαντέρ του Γιάννη Μαρμάρα, λέει αλήθειες που οφείλουμε να γνωρίζουμε και να συνυπολογίζουμε στις επιλογές μας.
Ευχαριστώ πολύ! :)
ΔιαγραφήΑν τα νούμερα αυτά είναι έτσι, πολύ φοβάμαι ότι δεν υπάρχει σωσμός, αφού το πώς βλέπουμε κάτι ή πώς υποθέτουμε ότι θα είναι, βαραίνει πάντα περισσότερο στις επιλογές μας...