ΕΥΑερα: «Κι αν κελαηδάει η οχιά, δεν είναι καρδερίνα…»

Γράφει
η Εύα Τσαροπούλου

Ως οπαδός της διά βίου μάθησης, στα πίσω-πίσω χρόνια μου, παρακολουθώ λογιών λογιών μαθήματα, όπου τα βρω διαθέσιμα. Ευτυχώς, στις μέρες μας, τα πανεπιστήμια διαθέτουν πλέον πολύ πιο «ανοιχτόμυαλους» ανθρώπους που, έχοντας επίγνωση της αξίας τους και χωρίς καμία προσωπική ανασφάλεια, κάνουν πράξη τη μοιρασιά της γνώσης, για όποιον επιθυμεί να γίνει κοινωνός της. 

Πολλές φορές, το κάνουν ακόμα και ενάντια στις αντιρρήσεις του επιστημονικού τους περίγυρου, που προτιμάει  -για ευνόητους λόγους- να

την κρατάει για τους «ολίγους και εκλεκτούς».

Ο επιστημονικός σνομπισμός, που οδηγεί στη λειτουργία κλειστών, συντεχνιακών λεσχών, είναι από μόνο του ένα θέμα που σηκώνει πολύ συζήτηση, αλλά δεν είναι αυτό που σήμερα με απασχολεί. Εκείνο που θέλω να μοιραστώ μαζί σου είναι κάτι παραπάνω από προβληματισμός· είναι ο αγνός και καθαρός μου φόβος, για κάτι που θα μπορούσα να μην το μάθω ποτέ, αφού εντελώς τυχαία «σκόνταψα» πάνω του…

Στο τελευταίο μάθημα Εγκληματολογίας που παρακολούθησα –άστα, θα στα πω άλλη φορά για τα χούγια μου- την εισήγηση έκανε μία διακεκριμένη δικαστική γραφολόγος, η οποία μας ανέλυσε τη λειτουργία και τη χρησιμότητα της γραφολογίας στη δικανική επιστήμη. Καταλήξαμε, πολύ λογικά, στο ότι μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο στην αποδεικτική διαδικασία μιας υπόθεσης και, ως τέτοιο, αναγνωρίζεται απ’ όλο το δικαστικό και αστυνομικό κόσμο. Παρά την αναγνώρισή της, η γραφολογία θεωρείται περισσότερο «τεχνική ικανότητα», που βασίζεται στο «καλό μάτι», παρά επιστήμη τέτοια που να κρίνεται αναγκαίο να διδάσκεται στα ελληνικά πανεπιστήμια.

Αν λοιπόν κανείς θέλει να ειδικευτεί σε αυτήν πρέπει:

Να ξενιτευτεί και να τη διδαχτεί σε προπτυχιακό επίπεδο στο εξωτερικό, όπου την έχουν μετρήσει αλλιώς ή…

Να αποκτήσει κάποιο άσχετο πτυχίο εδώ και πάλι να ξενιτευτεί, για κάποιο μεταπτυχιακό τίτλο στο αντικείμενο αυτό ή…

Να λάβει τη σχετική διαπίστευση από ειδικά σεμινάρια, στα οποία διδάσκουν κάποιοι απ’ τις προαναφερθείσες κατηγορίες επιστημόνων που ξενιτεύτηκαν. 

Δεν είμαι σίγουρη –και δεν θέλω να πάρω κανέναν στο λαιμό μου- πώς από αυτά τα σεμινάρια μπορεί να προκύψει κάποιο είδος νομιμοποίησης ή αναγνώρισής τους ως «ειδικών». Δεν σου κρύβω όμως, πως νιώθω μια μικρή ανησυχία στη σκέψη πως ενδεχομένως απ’ αυτούς τους τελευταίους θα κριθεί το μέλλον μιας δικής μου υπόθεσης στο δικαστήριο, ακόμα κι αν αυτοί διαθέτουν ένα εξαιρετικά εξοπλισμένο εργαστήριο! Θέλω να πω, αυτό από μόνο του δεν φτάνει, έτσι δεν είναι;   

Στην πράξη, για τη διαλεύκανση μιας υπόθεσης, οι κατέχοντες το σχετικό τίτλο παρέχουν τις υπηρεσίες τους επ’ αμοιβή απ’ τους αντίδικους μιας υπόθεσης ή σε συνεργασία με τις αρχές, λίγο πολύ ως ιδιώτες. Κάτι σαν λογιστές ένα πράγμα, ή σαν τεχνικοί εργαστηρίου, για να το πω εντελώς απλοϊκά.

Στην περιγραφή της διαδικασίας του πώς δουλεύει το σύστημα, ένα άλλο σημείο που με έκανε να ξαφνιαστώ ήταν η προσπάθεια που καταβάλλουν οι γραφολόγοι κάθε φορά που συντάσσουν την έκθεσή τους, προκειμένου να τραβήξουν την προσοχή του δικαστή που θα τη διαβάσει! Προσπαθούν να συμπεριλαμβάνουν φωτογραφίες, να υπογραμμίζουν με ένα ή δύο φωτεινά χρώματα, που θα τραβάνε την προσοχή του ματιού και φυσικά, να περιορίζονται σε μικρές συμπερασματικές προτάσεις, ώστε να μην βαρεθεί ο δικαστής να τις διαβάσει! Κι όλα αυτά στο τέλος, αφού δεν μπαίνουν οι δικαστές (οι περισσότεροι τουλάχιστον) στον κόπο να διαβάσουν ολόκληρη την έκθεση και την αιτιολόγησή της!

Στάσου να δω αν το κατάλαβα καλά:

Σε μία δικαστική υπόθεση, η γραφολογία αναγνωρίζεται και χρησιμοποιείται ως αποδεικτικό στοιχείο, πολλές φορές πολύ σημαντικό για την έκβασή της.

Το πόσο καταρτισμένος είναι αυτός που θα κάνει την πραγματογνωμοσύνη είναι θέμα καθαρής τύχης, αν δεν τον έχεις προσλάβει εσύ ο ίδιος, αφού η αναγνώρισή του δεν προϋποθέτει συγκεκριμένο πτυχίο, μπορεί να γίνει και με απλή διαπίστευση σεμιναρίων. Λογικό· αν υπήρχε τέτοια προϋπόθεση, το ίδιο το κράτος θα έπρεπε να φροντίσει, ώστε να υπάρχει και η σχετική σχολή που θα την εξασφάλιζε.

Τώρα βέβαια, αν θέλουν οι αντίδικοι να σιγουρέψουν την υπόθεσή τους, θα προτιμήσουν να πληρώσουν κάποιον που σίγουρα διαθέτει το σχετικό πτυχίο, προφανώς με αμοιβή ανάλογη των σπουδών του εξωτερικού. Πολύ λογικό επίσης· αυτός που ξενιτεύτηκε για να είναι σήμερα ο άλλος σίγουρος και ασφαλής για τη γνωμοδότησή του, κάπως θα πρέπει να βγάλει και τα χρήματα που έδωσε ή τα κόπια του στην ξενιτιά!

Ακόμα κι αν όλα τα παραπάνω συμβούν με τις καλύτερες των προϋποθέσεων, θα πρέπει να υπάρξουν ένα σωρό ακροβατικά πάνω στο κείμενο που θα συνταχθεί, προκειμένου ο δικαστής, στου οποίου τα χεράκια θα πέσεις, να μπει στον κόπο να το διαβάσει! Με άλλα λόγια δηλαδή, μία έκθεση, που αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο για μια υπόθεση, δεν διαβάζεται καν ολόκληρη απ’ αυτόν που θα την κρίνει στο τέλος! Παρά το γεγονός, μάλιστα, ότι η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα πηγαίνει σαν το σαλίγκαρο στην ανηφόρα κι αναρωτιέται κανείς γιατί δεν έχουν χρόνο να διαβαστούν όλα ανεξαιρέτως τα στοιχεία μιας υπόθεσης, αφού αυτή παίρνει χρόνια ολόκληρα να εκδικαστεί!

Κατακαημένε μου αθώε, άντε τώρα εσύ να ελπίζεις να δικαιωθείς!

Εξέφρασα φωναχτά τον προβληματισμό μου στην αίθουσα, για να λάβω την απάντηση ότι, ναι, κάπως έτσι δουλεύει το πράγμα στην Ελλάδα και για να υπάρξει «σχετική σιγουριά», θα πρέπει ο «πελάτης» να είναι σε θέση να κρίνει τα πράγματα. Να έχει διαβάσει δηλαδή γύρω απ’ το αντικείμενο αυτό, προκειμένου να είναι σε θέση να αποφασίσει αν κάποιος τον κοροϊδεύει ή όχι.

Δηλαδή, για να προσλάβω εγώ το γραφολόγο που θα κάνει καλά τη δουλειά του, θα πρέπει πρώτα εγώ να έχω η ίδια γνώση και άποψη για το τι ακριβώς είναι αυτό που κάνει, ώστε να μπορώ να τον ελέγξω για το αν το κάνει καλά! Μα, αν είναι να είμαι εγώ ο ειδικός, ώστε να ελέγχω αν ο «ειδήμονας» που προσλαμβάνω είναι καλός, τότε, για θύμισέ μου, τι ακριβώς είπαμε ότι τον θέλω τον ειδήμονα;  

Με αυτή τη λογική, θα έπρεπε να έχω διαβάσει αρκετά, ώστε να μπορώ να κρίνω το γιατρό, τον υδραυλικό, το λογιστή, το μηχανικό, τον καθηγητή και τόσους άλλους…

Να είμαι δηλαδή, ούτε λίγο, ούτε πολύ, ο Φωτεινός Παντογνώστης!

Αν αυτή είναι η λύση που προτείνεται στους επιστημονικούς κύκλους, τότε δεν είναι να απορεί κανείς που όλοι οι Έλληνες έχουμε άποψη επί παντός του επιστητού!

Δεν είναι που το θέλουμε, μωρέ, είναι που αναγκαζόμαστε να το κάνουμε, για να μην πιανόμαστε κορόιδα!

Αφήνοντας αυτόν τον παραλογισμό, προχωρώ σε ένα δεύτερο επίπεδο σκέψης:

Νιώθω εντελώς ανυπεράσπιστη όταν περιμένω δέκα χρόνια για να εκδικαστεί μία υπόθεσή μου. Όταν εξαρτώμαι απ’ το ποιος δικαστής θα μου «τύχει», απ’ το αν έχει ξυπνήσει καλά ή όχι εκείνη την ημέρα. Όταν παίζεται το κεφάλι μου απ’ το αν ο δικηγόρος μου έχει τσακωθεί με τη γυναίκα του ή δεν έχει λάβει απάντηση στο μήνυμα απ’ την υποψήφια φιλενάδα του ή αν περνάει κλιμακτήριο ή όχι. Όταν ίσως και να χάνω μία σπουδαία κληρονομιά εξαιτίας του ότι ο γραφολόγος μου έχει αμφισβητούμενη ή και καθόλου κατάρτιση για το τι κάνει. Όταν παίζεται το να χάσω τη ζωή μου, ανάλογα με το αν θα δώσει κάποιος σημασία στα αποδεικτικά μου στοιχεία, γιατί μπορεί το χρώμα στην υπογράμμιση να μην του χτύπησε καλά στο μάτι και πάει λέγοντας!

Η Δικαιοσύνη δεν μπορεί και δεν πρέπει να λειτουργεί έτσι! Χρειάζεται να μπορώ να είμαι σίγουρη ότι δουλεύει προς όφελος του δικαίου! Για την ακρίβεια, χρειάζεται να την εμπιστεύομαι ότι δουλεύει, τελεία!

Σκάβω σε ένα τρίτο επίπεδο σκέψης:

Όλοι αυτοί που μας εμφανίζονται ξαφνικά ως διακεκριμένοι επιστήμονες, με πτυχία των οποίων η πιστότητα δεν έχει ελεγχθεί ποτέ, διότι στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι και κανείς δεν θα μπει στον κόπο να τσεκάρει αν είσαι όντως αυτός που ισχυρίζεσαι ότι είσαι, μπορούν αύριο το πρωί, με τις κατάλληλες γνωριμίες, εντός των διακεκριμένων αυτών «επιστημονικών λεσχών», που προστατεύουν πολύ καλά αυτούς που θεωρούν δικούς τους, να ανοίξουν με την άνεσή τους το «παραμάγαζό» τους.

Να κάνουν π.χ. σεμινάρια και να τρώνε με χρυσά κουτάλια, γεμίζοντας την αγορά με άσχετους κι επικίνδυνους δήθεν ειδικούς, των οποίων η επιστημονική ικανότητα είναι εντελώς αμφισβητήσιμη, αλλά μπορεί ωστόσο να αποβεί μοιραία για το δικό μου μέλλον.

Δημιουργώντας μία επίσης αμφισβητήσιμη -αν όχι και παράνομη- νέα «αγορά» από κομπογιαννίτες, οι οποίοι θα μπορούν να δείχνουν με το δάχτυλο τους αστρολόγους ή τις καφετζούδες, χωρίς να είναι και οι ίδιοι πολύ καλύτεροί τους, αν με ρωτάς. Και μην μου πεις ότι αυτά δεν γίνονται, διότι αρκεί να ψάξεις λίγο καλύτερα και θα τα δεις να βρίσκονται δίπλα σου κιόλας...

Σε ένα πολύ βαθύ, τέταρτο επίπεδο σκέψης:

Όλα αυτά τα εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία, που πάνε στ’ αλήθεια τον κόσμο μας δεκάδες βήματα παραπέρα και για τα οποία κάποιοι «πραγματικοί επιστήμονες» αγωνίζονται καθημερινά, στα χέρια διαφόρων επιτήδειων, αποκτούν κακή φήμη και αμφισβήτηση. Έτσι οι κοινωνίες, τις οποίες μονίμως εμείς κατηγορούμε για προκατάληψη, φαίνεται να αποκτούν μια καλή δικαιολογία για το ότι αργούν να προχωρήσουν ή για το ότι δυσκολεύονται να εμπιστευτούν. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα να πηγαίνουμε όλοι πίσω…

Κι αν όλα αυτά δεν μας είναι και τόσο ευρέως γνωστά, γιατί πόσες φορές σκοντάφτουμε πάνω τους τυχαία, φαντάσου τι γίνεται με άλλα…

Με τούτα και με κείνα, δεν είναι να απορεί κανείς που υπάρχουν άνθρωποι που αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, χωρίς να σκέφτονται ότι με αυτό τον τρόπο βλάπτουν όχι μόνο εκείνα, αλλά και όλα τα υπόλοιπα, γυρίζοντας το χρόνο και την επιστήμη δεκάδες χρόνια πίσω!

Δεν πρέπει να διαμαρτύρεται κανείς που ο καθένας, όχι μόνο μπορεί να εκφέρει την άποψή του για όλα εκείνα που δεν γνωρίζει, αλλά μπορεί, εντελώς ατιμώρητα να ψηφίζει ή να ψηφίζεται με βάση ακριβώς αυτά!

Τίποτα και κανείς δεν ελέγχεται! Κι όταν κάποιος αποφασίζει να ελέγξει οτιδήποτε, τότε το λόγο έχουν αυτοί που ξέρουν από καλό λάδι! Και δεν ανοίγει ούτε ρουθούνι, διότι όλα αυτά τα «κλειστά», εντελώς «σεβάσμια» επαγγέλματα, προστατεύονται πολύ καλά μεταξύ τους!

Είναι πολύ εύκολο να κάνει κανείς τον «καμπόϊ» όταν κρίνει και κατακρίνει τους δημόσιους υπαλλήλους, που θα έπρεπε να δουλεύουν, αλλά δεν δουλεύουν. Αυτό είναι κάτι που το βλέπεις, το ξέρεις κι αν δεν το ξέρεις, σου είναι εύκολο να στηθείς σε μια ουρά στην εφορία ή στο ΙΚΑ, για να το δεις να συμβαίνει!

Με όλα τα υπόλοιπα, με εκείνα για τα οποία απαιτούνται ειδικές γνώσεις για να μπορείς να κρίνεις, τι γίνεται; 

Εκεί βγάζεις το σκασμό και δέχεσαι την υποτιθέμενη «αυθεντία» αυτού που σου πουλάει φούμαρα για μεταξωτές κορδέλες…

Δεν ξέρω, φοβήθηκες αρκετά ή ακόμα;

Γιατί εγώ, φεύγοντας από εκείνο το μάθημα, «φόραγα» πάνω μου δύο πράγματα:

Μία κατάρα για όλα αυτά που γίνονται γύρω μου και δεν μπορώ να ελέγξω, αφού ενδεχομένως, δεν θα μάθω ποτέ γι’ αυτά.

Μία ευλογία γιατί τουλάχιστον, όλα αυτά τα φαινομενικά άσχετα με τα οποία καταγίνομαι και τα οποία διδάσκομαι, από ανθρώπους που προσπαθούν να αποδείξουν ότι κάποιοι μπορούν να κάνουν και καλά τη δουλειά τους, ουσιαστικά μου ανοίγουν τα μάτια, ώστε να μην γίνομαι έρμαιο του κάθε τσαρλατάνου που θα με προσεγγίσει με την αμφισβητούμενη γοητεία των ανύπαρκτων ικανοτήτων του, φοβούμενος να φωτογραφηθεί ή να ηχογραφηθεί, για να μην υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία του τσαρλατανισμού του...

Και τούτη ακριβώς, φίλε μου, είναι η προσφορά της Γνώσης:

 Όχι η επιστημοσύνη που σου χαρίζει, αλλά η κριτική ικανότητα να ξέρεις πότε ακριβώς πιάνεσαι κότσος…

Πώς μπορεί να προστατευτεί κανείς; Ακόμα κι αν ξέρει;

Θέλω να κάνω σαφές ότι όλα τα «επαγγέλματα» δεν έχουν την ίδια βαρύτητα για την κοινωνία. Δεν κάνει την ίδια δουλειά ο δικαστής ή ο γιατρός με αυτή του υδραυλικού ή του οικονομολόγου. Όλες χρειάζονται και πρέπει να γίνονται σωστά. Ωστόσο, κάποιες απ' αυτές έχουν να κάνουν με τη ζωή μας ή την ελευθερία μας, αγαθά με τα οποία κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να ρισκάρει! Έτσι, ο δικαστής, ο δικηγόρος, ο γιατρός πρέπει -φυσικά- να πληρώνονται και μάλιστα με τρόπο ώστε να μην χρειάζεται να ασχολούνται με αυτό το εντελώς πεζό ζήτημα. Να αμείβονται αρκετά, ώστε να μην χρειάζονται π.χ. να χρηματίζονται! Αυτά θα έπρεπε να τα είχαμε λυμένα. Το ότι δεν τα έχουμε, όμως, δημιουργεί αυτό το «παρα-εμπόριο» αγαθών όπως η ζωή και η ελευθερία.

Ανάμεσα σε όλους όσους περιέγραψα παραπάνω, υπάρχουν –κι ευτυχώς είναι αρκετοί- εξαιρετικοί επιστήμονες, που έχουν δώσει το αίμα της καρδιάς τους για να αποκτήσουν γνώσεις και εμπειρία και να κάνουν λειτούργημα το αντικείμενο των σπουδών τους ή της έρευνάς τους. Αυτοί είναι που θίγονται περισσότερο από όσα εγώ, η άσχετη με το θέμα, θα βγω και θα καταγγείλω, παρασύροντας και όσους με διαβάζουν στην καταδίκη κάποιων, ενδεχομένως μόνο και μόνο επειδή δεν κατάλαβα καλά ή έχω προκατάληψη ή μικροψυχία...

Αυτοί οφείλουν να «καθαρίσουν» τη δουλειά τους, το λειτούργημά τους απ’ τη βρωμιά που αποδεδειγμένα υπάρχει και να με πείσουν ότι μπορώ να εμπιστευτώ με κλειστά μάτια κι εκείνους και τη Δικαιοσύνη και την Ιατρική και πάει λέγοντας, διότι βάλλονται περισσότερο απ' την κακοήθεια εκείνων και απ' τη δική μου προκατάληψη...

Αποβάλλοντας τα μιάσματα, είναι οι μόνοι που μπορούν να μου πάρουν το φόβο και να με κάνουν να αντιληφθώ ότι δεν χρειάζεται να είμαι ο Φωτεινός Παντογνώστης, για να μπορώ να κοιμάμαι ήσυχη, ότι όλα δουλεύουν όπως πρέπει…

Γιατί, φίλε, δεν είμαστε όλοι για όλα… Δεν μπορούμε να είμαστε όλοι για όλα…

Για τη δική μας προστασία, μάλιστα, δεν πρέπει να είμαστε όλοι για όλα, ακόμα κι αν μπορούσαμε…

Η οχιά όσο και να κελαηδάει, καρδερίνα δεν γίνεται, αδελφέ...

David Bowie - Wild is the wind...

https://www.youtube.com/watch?v=VbpMpRq6DV4