Πρόστιμα α λα ελληνικά

Από τη Θεσσαλονίκη 
γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Τα πρόστιμα, όπως και ένα σωρό άλλα πράγματα, είναι μία πονεμένη ιστορία στην Ελλάδα. Σε γενικές γραμμές, τα μεγάλα δεν πληρώνονται και τα μικρά σβήνονται. Από την άλλη, κάποιες λίγες κατηγορίες προστίμων που είναι «τσουχτερά» μεν, όχι υπερβολικά δε, πέφτουν πάνω στον τοίχο της γελοιωδέστερης μορφής μικροπολιτικής.

Προτιμούν, φέρ’ ειπείν, τα υπουργεία να

μεταθέτουν προθεσμίες ή να δίνουν παρατάσεις (πχ. τέλη κυκλοφορίας), από το να στεναχωρήσουν τα καλομαθημένα παιδάκια, κατά κόσμον Έλληνες, που δεν πρόλαβαν γιατί «χθες είχαμε κόσμο στο σπίτι κυρία», ή, ακόμα χειρότερα, να βάζουν εμπόδια στην εφαρμογή του νόμου (βλ. πρόστιμα των «Δεν Πληρώνω» από τα διόδια).

Στα πρόστιμα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας δε, ξεδιπλώνεται ένα μεγάλο κομμάτι της νοοτροπίας μας και ως κοινωνία και ως κράτος.

Καταρχήν, ο βασικός λόγος που στην Ελλάδα έχει καθιερωθεί ως σήμα κατατεθέν του ελληνικού αστικού τοπίου το αυτοκίνητο που είναι σταθμευμένο πάνω σε πεζοδρόμιο, πατώντας διάβαση, μπροστά σε ράμπα αναπήρων, σε στροφή που στρίβει αστικό λεωφορείο- όλα ταυτόχρονα εννοείται- είναι η δυνατότητα που μπορεί να έχει ο κάτοχός του να σβήσει την κλήση.

Κι επειδή υπάρχει αυτή η δυνατότητα, τα πρόστιμα του Κ.Ο.Κ. είναι χαμηλά για να φιλοτιμηθεί ο παραβάτης να τα πληρώσει· αλλά επειδή είναι χαμηλά, δεν τους δίνουμε και πολύ σημασία· και μετά το κράτος μας δίνει ένα επιπλέον κίνητρο, κόβοντας το πρόστιμο στο μισό αν το πληρώσουμε σύντομα, μήπως και κερδίσει την προσοχή μας.

Οπότε, αντί να μη γίνονται παραβάσεις, γίνονται με την άδεια του κράτους.

Ως εναλλακτική στα ανωτέρω εξετάζεται η επιβολή προστίμων ανάλογα με το εισόδημα του παραβάτη και η υποχρεωτική συμμετοχή του σε κοινωνικά προγράμματα. Αμφότερες οι προτάσεις βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση, μέχρι να ανακοινωθεί, λόγου χάρη, ότι το πρόστιμο για την παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη είναι το 0,5% του εισοδήματος ή ο χρόνος υποχρεωτικής υπηρεσίας κόβεται στο μισό αν η ποινή δεν συνάδει με το πρόγραμμα του παραβάτη, και θυμηθούμε πάλι σε ποια χώρα βρισκόμαστε.

Μας το θύμισε και η τελευταία ιδέα του υπουργείου Υγείας να επιβάλλεται πρόστιμο ποσού 1.500 ευρώ, σε όποιον καπνίζει τσιγάρο στο αυτοκίνητο, στην περίπτωση που επιβαίνουν στο όχημα παιδιά κάτω των 12 ετών. Όχι και πολύ «λαϊκή» εξαγγελία, από την κυβέρνηση που πρόσφατα διέρρευσε ότι θα μειωθούν κι άλλο τα πρόστιμα του Κ.Ο.Κ. Ποιο το σκεπτικό πίσω από τέτοια αυστηρότητα; Αν θεωρήσουμε ότι θα εφαρμοστεί δηλαδή…

Αποσκοπεί το μέτρο στην προστασία των παιδιών από το παθητικό κάπνισμα;

Καλή η προσπάθεια να μας δείξει το κράτος τον άτεγκτο χαρακτήρα του σε κάτι τόσο σοβαρό, αλλά αν είναι να συνεχίσει να μην εφαρμόζεται ο αντικαπνιστικός νόμος στα μαγαζιά, δεν πείθει και τόσο.

Άλλωστε, γονέας που φυσάει τον καπνό μέσα στο πρόσωπο του παιδιού του εντός αυτοκινήτου, δεν υπάρχει περίπτωση να το αφήσει να γλιτώσει εκτός ή στο σπίτι. Πριν πιάσει τον ιδιωτικό μας χώρο λοιπόν, ας καθαρίσει τον δημόσιο, που είναι και το αυτονόητο.

Μήπως σκοπός είναι να μαζευτούν χρήματα;

Πιστεύουμε όντως ότι το συγκεκριμένο μέτρο μπορεί να αποτελέσει αντιστάθμισμα της ανεπαρκούς συλλογής προστίμων από ένα σωρό άλλες απλούστερες και πιο συνηθισμένες παραβάσεις; Σαν να πηγαίνεις για δίπλωμα πιλότου, επειδή το ποδήλατο σε δυσκόλεψε.

Το τουλάχιστον αινιγματικό γεγονός, ότι μόνο τα παιδιά που είναι κάτω από 12 καλύπτονται από τον παραπάνω νόμο, είναι υπεράνω σχολιασμού. Μάλλον κάποιος, κάπου, έχασε ένα στοίχημα.

Τέλος, μιλώντας για τον αντικαπνιστικό νόμο, μόλις ετέθη σε ισχύ η απαγόρευση του ατμίσματος ηλεκτρονικού τσιγάρου σε όλους τους δημόσιους χώρους.

Να μου το θυμηθείτε, οι ατμιστές θα την πληρώσουν.