ΕΥΑερα: «Άιντε, ένα μικρό χεράκι ακόμα και τη βγάλαμε τη ζωή...»

Γράφει
η Εύα Τσαροπούλου

Εγώ από μικρό, πες με ζαβό, πες με αλλούτερο, αγαπούσα πολύ τους ανθρώπους· μην δω λυπημένο, κατατρεγμένο, δυστυχισμένο, δεν κοιμόμουνα το βράδυ! Βλέπεις, ακόμα τότε δεν υπήρχαν όλοι αυτοί οι «επαγγελματίες του πόνου», που κάνουν καριέρα στα βαγόνια των τρένων, για να αλλάξω λίγο –μην φανταστείς δηλαδή και σπουδαία πράγματα- τις απόψεις μου και τις πρακτικές μου. 

Ο τότε φίλος μου, μετέπειτα σύζυγος και πατέρας της κόρης μου, μου έλεγε: «Όλοι μας νοιαζόμαστε για τους άλλους και ξεκινάμε να βάλουμε το χέρι στην τσέπη για να τους βοηθήσουμε, αλλά

συνήθως το χέρι μένει εκεί, μετέωρο. Εσύ είσαι εκείνο το ‘άλλο χεράκι’, που θα χωθεί στην τσέπη και θα ενεργοποιήσει το διστακτικό χέρι να βγει απ’ αυτήν και να απλωθεί προς αυτόν που το χρειάζεται. Κι αυτό μου αρέσει σε σένα». 

Να λέμε και του στραβού το δίκιο, τελικώς αυτό δεν έφτανε να τ' αρέσει, αφού έγινε πρώην, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα κι όλα για τους ανθρώπους, φίλε!

Η ουσία είναι πως κάπως έτσι, μπήκε στη ζωή μου η θεωρία του «μικρού χεριού», που είναι μάλλον αντίθετη απ’ αυτήν του Άνταμ Σμιθ, που τόσο εκτιμώ και ασπάζομαι. Δηλαδή, το «μικρό χεράκι» το δικό μου είναι μάλλον παρεμβατικό κι όσο κι αν η πρόθεσή του είναι καλή, δεν παύει να διαφωνεί με την αρχή της απόλυτης ελευθερίας. Όσο να πεις, ακόμα και το να σε βοηθάει κανείς, μια μορφή παρέμβασης στην ελευθερία σου είναι…

Η παρεμβατική μου θεωρία λοιπόν, λέει πως όλοι οι άνθρωποι, σε κάποια στιγμή της ζωής τους είναι ικανοί να κατορθώσουν κάτι μικρότερο ή μεγαλύτερο, κάτι για το οποίο διστάζουν, φοβούνται ή αμφιβάλλουν, αν υπάρξει εκείνο το «μικρό χεράκι» που θα τους βοηθήσει. Όχι απαραίτητα να υλοποιήσουν το κατόρθωμά τους, αλλά έστω και μόνο λειτουργώντας υποστηρικτικά προς αυτούς. Υποκινώντας τους κάποιες φορές να ξεκινήσουν ή χειροκροτώντας τους κατά τη διάρκεια των βημάτων. 

Τα παραδείγματα; Πλείστα όσα και το πείραμα λειτουργεί κανονικά, υπό την προϋπόθεση ότι ο άλλος δίνει τη δυνατότητα, επιτρέπει δηλαδή, στο μικρό χεράκι να κάνει τη δουλειά του και δεν το σπρώχνει μακριά, ως ανεπιθύμητο. Διότι η παρεμβατική του ενέργεια μπορεί να λειτουργήσει μόνο υπό την –οξύμωρη- προϋπόθεση ότι ο άλλος έχει την ελευθερία να επιλέξει να το χρησιμοποιήσει! Μην ξεχνάμε πως υπάρχει πάντα, κάπου εκεί γύρω, εκείνο το εξαιρετικά καταπιεστικό πράγμα που λέγεται «αξιοπρέπεια» το οποίο, στη λανθασμένη του μορφή, μας κάνει ακατάδεχτους της όποιας σύμπραξης ή βοήθειας, διότι την εκλαμβάνουμε ως «προσωπική αδυναμία» ή, ακόμα χειρότερα, ως «ελεημοσύνη». 

Στηρίζω ακόμα και τώρα τη θεωρία αυτή, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζω απ’ τους άλλους, κυρίως διότι πιστεύω στο διττό ευεργετικό της αποτέλεσμα. Αφενός, όντως το έχω δει να δουλεύει σε αυτόν που απευθύνεται, αφετέρου κάνει καλό και σε μένα, αφού το σκύψιμο για να βοηθήσω κάποιον να σηκωθεί, είναι πάντα μία καλή άσκηση και για τη δική μου την καρδιά. 

Δοκιμάζεται βέβαια σκληρά, από κινδύνους που λειτουργούν ανεξάρτητα της θελήσεώς της και άπτονται της ατελούς ανθρώπινης φύσης. 

Πολλοί, πίστεψέ με πάρα πολλοί,  μπερδεύουν το «μικρό χεράκι» με δεκανίκι, οπότε επιλέγουν την εύκολη λύση, που είναι να αφεθούν στη δική του τη βοήθεια, μειώνοντας τη δική τους προσπάθεια. Έτσι, όσο περισσότερο διαθέσιμο είναι το μικρό χεράκι γι’ αυτούς, τόσο λιγότερα πράγματα κάνουν εκείνοι για τον εαυτό τους, κάτι που φέρει τελικώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Ως γνωστόν, όποιος περιμένει απ’ τη γειτονιά, γεύεται μα δεν δειπνά…

Πώς παλεύεται αυτό; Με το να βοηθάς εκείνον που πραγματικά έχει απόλυτη ανάγκη τη δική σου βοήθεια ή με το να παρέχεις τη βοήθειά σου σε «μικρές δόσεις», το γνωστό «τόσο όσο». Και πώς γίνεται η επιλογή αυτού που έχει πραγματικά την απόλυτη ανάγκη σου, έναντι των άλλων; 

Προσωπικά, δεν θεωρώ τον εαυτό μου σε τέτοια θέση «μεγαλοπρέπειας», ώστε να μπορώ να κρίνω ποιος είναι τι. Ούτε καν σε τέτοια θέση «ικανότητας», ώστε να νομίζω ότι μπορώ να κάνω κάτι για όλους όσους έχουν την ανάγκη μου. Ξεκινώντας μόνο απ’ την αγάπη μου για τους ανθρώπους και τη διάθεσή μου να κάνω πάντα το καλύτερο που αντέχω, έχω πολλές φορές υποπέσει σε σφάλματα επιλογής ή έχω γίνει θύμα εκμετάλλευσης. Υποθέτω, ότι αυτά είναι τα ρίσκα και οι κίνδυνοι της θεωρίας, το έχω αποδεχτεί και, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τα χαστούκια που έχω φάει απ’ τους λανθασμένους «στόχους» δεν ήσαν ικανά να μου την καταρρίψουν. Δεν ανησυχώ· μπορώ πάντα να διαψευστώ κι αργότερα, αλλά είναι καλό να ξεκινάς απ’ την αρχή ότι όλοι δεν μπορούν να βοηθήσουν όλους, αλλά καθένας μπορεί να βοηθήσει κάποιον.

Πέρα απ’ το αναμφισβήτητο καλό που έχει κάνει σε μένα η εφαρμογή της θεωρίας μου, αλλά και αυτού που έχω δει σε άλλους, δεν σου κρύβω πως αυτή αποτελεί και τη βασική μου «εσωτερική πάλη» στα θέματα πίστης και θρησκείας. Θέλω να πω, πως ακόμα δεν έχω πάρει κάποια καλή απάντηση αναφορικά με το γιατί, αν υπάρχει Θεός, επιτρέπει να συμβαίνουν στον κόσμο τόσο άσχημα πράγματα και αφήνει τους ανθρώπους στην κακή τους τύχη. Είναι ένας Θεός τιμωρός; Ένας Θεός χαιρέκακος; Μα εγώ έχω τόσα χρόνια διδάχθηκα στο σχολειό τον Θεό της Αγάπης! Πού είναι η αγάπη όταν λειτουργεί τιμωρητικά, επιτρέποντας να γίνονται όσα γίνονται; Η μόνη καλή δικαιολογία, στο δικό μου το μυαλό, είναι πως απλώς δεν υπάρχει! Δηλαδή, θέλω να σε πιστέψω, αλλά βόηθα με κιόλας! 

Θυμόσαστε την Πολυάννα; Πώς ξεκίνησε να παίζει το Παιχνίδι της Χαράς; Όταν στο δέμα-δώρο προς τις οικογένειες των ιεραποστόλων όπως ο πατέρας της, αντί για κούκλα, που εκείνη επιθυμούσε, είχαν βάλει ένα ζευγάρι δεκανίκια. Εκείνη τότε άρχισε να κλαίει, μέχρι που ο πατέρας της, της είπε πως μπορεί να είναι ευχαριστημένη διότι δεν τα χρειάζεται!

Είμαι φανατική της Πολυάννας (ναι, όλοι έχουμε ένα πρόβλημα σ’ αυτή τη ζωή) κι από μικρή φρόντισα να μην χρειάζομαι δεκανίκια, όχι πάντα χωρίς κόπο ούτε πάντα καταφέρνοντάς τα καλά. Αντιλαμβάνομαι πως η θρησκεία είναι ένα τεράστιο δεκανίκι κι αυτό πρέπει να απασχολήσει αυτούς που δεν αντέχουν να λειτουργήσουν χωρίς αυτό· θέλω να πω ας διαχωρίσουμε κάποτε αυτά που αποτελούν ελεύθερη επιλογή μας, απ’ αυτά που είναι απλές, παραδοσιακές εξαρτήσεις. 

Προτιμώ τις πιο απλές παραδοχές-σιγουράκια: Οι άνθρωποι είμαστε μόνοι μας. Δεν έχουμε κανέναν άλλον να μας βοηθήσει από «ψηλά», που να τον ξέρουμε στα σίγουρα ή τέλος πάντων να είναι όλη την ώρα διαθέσιμος. 

Ό,τι έχουμε, στην καλύτερη περίπτωση, είναι ο ένας τον άλλον. Σε αυτή τη βάση, ό,τι μπορούμε να κάνουμε για τον άλλον, σήμερα εμείς, αύριο αυτός για μας, μόνο θετικό μπορεί να είναι. Ακόμα και τις ώρες που μας απογοητεύει κι αυτό θετικό είναι, αφού μαθαίνουμε για το παρακάτω μας. Η εμπειρία μόνο στα θετικά λογίζεται. 

Δεν ξέρω πώς θα τα φέρει η ζωή τελικώς, αλλά μέχρι στιγμής στέκομαι στο ότι ακόμα μπορώ κάπως κι ακόμα θέλω πολύ, που είναι εξίσου σημαντικό, να κάνω ό,τι μπορώ για να βοηθήσω τους άλλους, βοηθώντας έτσι κυρίως και ταυτόχρονα και τον εαυτό μου. 

Οπότε, νομίζω ότι θα συνεχίσω να εφαρμόζω τη θεωρία μου, προσφέροντας το μικρό μου χεράκι, ακόμα κι αν χρειαστεί να το χρησιμοποιήσω για να τους δώσω μια γερή σπρωξιά…

“HELP”, BEATLES, 101 Strings Orchestra

https://www.youtube.com/watch?v=NlaCaJ0BDGA