Ελληνική σοσιαλδημοκρατία, αυτή η άγνωστη…

Από τη Θεσσαλονίκη
γράφει
ο Μιχάλης Δεμερτζής

Τα αποτελέσματα στις εκλογές της Κεντροαριστεράς έδειξαν πως σηκώθηκαν από τον καναπέ κυρίως εκείνοι που είναι απλά, ανόθευτα ΠαΣοΚ.

Και πώς αλλιώς να γίνει άλλωστε…;

Στον τόπο μας η σοσιαλδημοκρατία, που υποτίθεται ότι φιλοδοξεί να εκφράσει ο νέος φορέας, δεν υπήρχε πριν και δεν υπάρχει ούτε τώρα ως έννοια.

Αυτό που γνωρίζει ως Κεντροαριστερά η κοινωνία, το έμαθε μέσα από την παροχολογία, συνεπώς οι περισσότεροι ψηφοφόροι, αντί να κάθονται να

μετρούν πόσο «κέντρο» είναι η Αριστερά, ακολουθούν όποιον του υπόσχεται περισσότερα· δηλαδή, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, το κυβερνών κόμμα.

Επιπλέον, με τον φιλελευθερισμό να έχει κατασυκοφαντηθεί στην Ελλάδα, όσοι πήγαν να ψηφίσουν την Κυριακή με κριτήριο ιδεολογικό, είχαν περισσότερο στο νου τους το «σοσιαλ» παρά το «δημοκρατία». Ως εκ τούτου, τη στιγμή που τον σοσιαλιστή μέσα μας τον εκφράζει μια χαρά και ο «κάνω δημόσιο τα πάντα» ΣυΡιζΑ, αν δεν ήταν ταυτόχρονα και γνήσιοι οπαδοί ΠαΣοΚ, δεν μπορεί παρά να αποτελούσαν μία ισχνή μειοψηφία, πιθανότατα με το βλέμμα της στραμμένο στην Ευρώπη.

Και κάπου εδώ τα περί ιδεολογίας, στη χώρα μας, τελειώνουν.

Η άποψη που θέλει ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα να κρατάει τα μπόσικα την εποχή του παντοδύναμου καπιταλισμού έχει βάση, και μάλιστα ισχυρή, αλλά όχι στη Μέκκα του κρατισμού. Το να πολιτεύεσαι εδώ με αυτή την προοπτική είναι σαν να πουλάς παγάκια στους Εσκιμώους. Σε πρόλαβε η Αριστερά που εξαργύρωσε προ διετίας την ιδεολογική της ηγεμονία, η οποία στην παρομοίωσή μας είναι ο παγετός τριγύρω.

Για αυτό, στην Ελλάδα θα δούμε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, τη μέρα που θα ανακαλύψουμε τον φιλελευθερισμό. Για την ώρα, ακόμη τον ψάχνουμε μέσα στην ομίχλη της κρίσης. Η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται στον σωστό δρόμο για να τον εκφράσει, αλλά μόνο χάρη στον αρχηγό της. Προκειμένου να χρειαζόμαστε ένα κόμμα για να περιορίσει τις διαθέσεις της για απελευθέρωση της οικονομίας, πρέπει να βεβαιωθούμε ότι δεν περιορίζεται από μόνη της.

Κάτι που δεν ισχύει ακόμα, για αυτό και ο μόνος τρόπος να υπάρχει η Κεντροαριστερά στην Ελλάδα είναι να φλερτάρει με το παρελθόν και το κοινό του ΣυΡιζΑ, οπότε ανάμεσα από τους σκληρούς παπανδρεϊκούς που δεν εγκαταλείπουν τα πράσινα και τους μετανιωμένους κεντρώους που προτιμούν την επιστροφή στα γνωστά λημέρια από την αποχή, αναδύεται αρχηγός η Φώφη η Γεννηματά, η οποία μπορεί να είναι πολλά πράγματα αλλά όχι σοσιαλδημοκράτισσα.

Μία είναι η πραγματική έκφραση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα. Ισχνή, όντας ανύπαρκτη πολιτικά, ανεπίσημη και κάπως αόριστη, αλλά πάντως αυθεντική. Είναι ο (επανειλημμένως εκπεφρασμένος μέσω δημοσκοπήσεων) θαυμασμός μας για το σκανδιναβικό μοντέλο. Σουηδία και Δανία είναι κράτη-πρότυπα για την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων καθότι δημοκρατικές χώρες μεν, με σημαντικό κρατικό παρεμβατισμό δε.

Ωστόσο, αν κάτι πρέπει να γίνει σαφές στο κοινό είναι ότι οι πετυχημένες κοινωνίες των ημερών μας που παραπέμπουν σε σοσιαλισμό, είναι εκείνες που έκαναν τη χάρη στον τελευταίο να τον χρησιμοποιήσουν επιλεκτικά ως όρο για τα θετικά του κράτους (κράτος πρόνοιας). Κατά τ’ άλλα, ο δρόμος που ακολούθησαν προς την ευμάρεια κάθε άλλο παρά σοσιαλιστικός ήταν.

Εν προκειμένω, η σοσιαλδημοκρατία πιστεύει στην άμβλυνση των ανισοτήτων μέσα από τον καπιταλισμό και κάπου εδώ τελειώνει η συγκεκριμένη συζήτηση. Είναι σαν τον άθεο, που κρατά ακόμα την ταυτότητα με το «Χριστιανός Ορθόδοξος» στο συρτάρι και η εκκλησία τον βλέπει μόνο τις γιορτές. Όπου εκκλησία, το σοσιαλιστικό δόγμα και όπου γιορτές, τα θετικά της κρατικής παρέμβασης.

Πέρα από αυτό, με τον φιλελευθερισμό κυρίαρχο ρεύμα παγκοσμίως, ο λόγος που κάποιες σύγχρονες πολιτικές δυνάμεις στη Δύση κρατούν το συνθετικό «σοσιαλ» είναι μάλλον ιστορικός, για να μην πούμε ψηφοθηρικός.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν διαφορές με πιο φιλελεύθερους πολιτικούς φορείς. Απλά, στη Δύση βρίσκεις πιο εύκολα δύο φιλελεύθερους να διαφωνούν μεταξύ τους για το μέγεθος του κράτους, παρά έναν φιλελεύθερο με έναν αριστερό.

Ε, όταν παλιότερα μάλωναν δύο τέτοιοι φιλελεύθεροι, τράβηξαν μια γραμμή ακριβώς επάνω εκεί που συμφωνούσαν ότι διαφωνούν, ο πιο «κρατιστής» ονομάστηκε «σοσιαλδημοκράτης» για να ξεχωρίζουν και άφησαν τον αριστερό να περιμένει την επανάσταση.

Στην Ελλάδα, έχουμε ακόμη δρόμο για να γίνει αυτό. Όχι μόνο για να εμπεδώσει η Νέα Δημοκρατία και να ανακαλύψει το ΠαΣοΚ (ή όπως αλλιώς θα λέγεται) τον φιλελευθερισμό, αλλά για να σταματήσουμε να περιμένουμε την επανάσταση…