Γράφει
ο Mikhail Gorbachev
Η είδηση του θανάτου της Μάργκαρετ Θάτσερ μου προκάλεσε πραγματικά μεγάλη θλίψη. Ήμουν ενήμερος για τη σοβαρή της ασθένεια· συναντηθήκαμε για τελευταία φορά πριν από αρκετά χρόνια.
Θέλω να εκφράσω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους της.
Η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν μία πολιτική ηγέτιδα με ιδιαίτερα βαρύνοντα λόγο.
Το γνώριζα αυτό όταν προετοιμαζόμουν για τη συνάντησή μας το 1984.
Αυτό ήταν το πρώτο βήμα στην
αναζήτηση μιας κοινής γλώσσας - μια πολύ δύσκολη αναζήτηση.
Η πρώτη συζήτηση που είχαμε ποτέ, γευματίζοντας στο Chequers [τη θερινή κατοικία της Μάργκαρετ Θάτσερ] ήταν πολύ έντονη αρχικά, σχεδόν σε σημείο ρήξης.
Η Ραΐσα Μαξίμοβα, που καθόταν στην άλλη άκρη του τραπεζιού, τα άκουγε όλα και αναστατώθηκε πολύ. Αποφάσισα να απαλύνω την ένταση.
«Σας γνωρίζω ως άνθρωπο με ισχυρή άποψη, αφοσιωμένο σε ορισμένες αρχές και αξίες», είπα στη Σιδηρά Κυρία. «Αυτό επιβάλλει σεβασμό. Πρέπει όμως να θυμάστε πως κάθεστε δίπλα σε έναν άνθρωπο του ιδίου είδους. Και πρέπει να σας πω ότι δεν έχω λάβει οδηγίες από το Πολιτμπιρό να σας πείσω να ενταχθείτε στο Κομμουνιστικό Κόμμα».
Η Μάργκαρετ Θάτσερ γέλασε και η συζήτηση έγινε φυσιολογική.
Ακολούθησαν πολλές συναντήσεις, πολλές συζητήσεις.
Συχνά διαφωνούσαμε.
Εκείνη, για παράδειγμα, είχε θορυβηθεί ιδιαίτερα με τις συζητήσεις που είχα με τον Ρόναλντ Ρίγκαν στο Ρέικιαβικ για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα, για μια συμφωνία εξάλειψης των πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς.
«Δεν θα επιβιώσουμε από ένα νέο Ρέικιαβικ», έλεγε. Κι εγώ τη ρωτούσα: «Αισθάνεστε πραγματικά τόσο άνετα, καθισμένη πάνω σε μία πυρηνική πυριτιδαποθήκη;»
Πώς καταφέραμε να φτάσουμε σε μία συνεννόηση στο τέλος;
Ένας λόγος, πιστεύω, είναι πως αναπτύξαμε σταδιακά μια προσωπική σχέση που με τα χρόνια έγινε όλο και πιο φιλική. Τελικά επιτύχαμε έναν βαθμό αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Ήταν πολύ σημαντικό που η Μάργκαρετ Θάτσερ ουδέποτε αμφισβήτησε τις προθέσεις μας, που διαφωνούσε με εκείνους οι οποίοι υποστήριζαν ότι η περεστρόικα ήταν «μια απόπειρα να μειώσει την εγρήγορσή της η Δύση» κ.λπ.
Και στο κρίσιμο στάδιο της περεστρόικα, όταν γεννήθηκε η ανάγκη απτής στήριξης των μεταρρυθμίσεων στη χώρα μας, ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ εκείνη που προώθησε ενεργά την ιδέα της συμμετοχής μας στη σύνοδο της Ομάδας των 7 στο Λονδίνο, και έκανε πολλά για να προετοιμάσει τη συνάντηση.
Όταν διεξήχθη τελικά η σύνοδος, τον Ιούλιο του 1991, δεν ήταν πια πρωθυπουργός. Έξι μήνες νωρίτερα η ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος στη Βρετανία είχε πάρει την απόφαση να την αντικαταστήσει.
Συναντηθήκαμε, λοιπόν, στη σοβιετική πρεσβεία στο Λονδίνο.
Θυμάμαι τη συζήτησή μας.
Είναι καλό φυσικά, είπε η Μάργκαρετ Θάτσερ, που συμμετείχατε στη σύνοδο της G7· στην πραγματικότητα, όλη η σύνοδος ήταν επικεντρωμένη στη συμμετοχή σας και στην ένταξη της Σοβιετικής Ένωσης στην παγκόσμια οικονομία.
Αναγνωρίζεται πλέον ότι η Σοβιετική Ένωση έχει εισέλθει αμετάκλητα στον δρόμο της μεταρρύθμισης και οι μεταρρυθμίσεις αυτές έχουν τη στήριξη του λαού και δικαιούνται τη στήριξη της Δύσης.
Όμως - και σε αυτό το σημείο έδειξε πραγματικά να την πνίγει το συναίσθημα - πρόσθεσε: «Γιατί δεν προχώρησαν οι ηγέτες των 7 σε συγκεκριμένα, πρακτικά μέτρα στήριξης; Πού είναι τα πραγματικά βήματα; Σας απογοήτευσαν. Τώρα όμως που έχουν διακηρύξει τη στήριξη και τη συνεργασία τους, μην τους αφήσετε να κάνουν πίσω, απαιτήστε συγκεκριμένες ενέργειες!».
Το αυγουστιάτικο πραξικόπημα του 1991 διέκοψε τα σχέδιά μας· η περεστρόικα διεκόπη. Έχει ενδιαφέρον ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ, που πάντα δήλωνε πίστη στην ελεύθερη αγορά, ήταν επιφυλακτική με τη «θεραπεία-σοκ», με την προσέγγιση που επέλεξαν οι ριζοσπαστικοί μεταρρυθμιστές μας.
Συναντηθήκαμε έκτοτε περισσότερες από μία φορές, και συζητήσαμε αυτό και πολλά άλλα, και διαφωνήσαμε λίγο ακόμη, πάντα όμως συμφωνούσαμε πως η δική μας γενιά πολιτικών είχε επιφορτιστεί με μια σημαίνουσα αποστολή: να βάλει ένα τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο -και αυτή την αποστολή τη φέραμε εις πέρας.
Η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν μια σπουδαία πολιτική ηγέτης και μια εντυπωσιακή προσωπικότητα.
Θα παραμείνει στη μνήμη μας και στην Ιστορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου