Το «ελατήριο» του Τσίπρα και το μνημόνιο που δεν εφαρμόζεται

Υπάρχουν κάποια θετικά στοιχεία για την οικονομία μας που είδαν τελευταία το φως της δημοσιότητας:

Το 2017 η ανεργία μειώθηκε, οι καταθέσεις των Ελλήνων (επιτέλους) άρχισαν να αυξάνονται, τα σούπερ μάρκετ είδαν αύξηση του τζίρου τους για πρώτη φορά μετά από 7 χρόνια, οι εξαγωγές σημείωσαν άνοδο, η ιδιωτική κατανάλωση παρουσίασε επίσης αυξητικές τάσεις και, όπως θα περίμενε κανείς, η συγκυβέρνηση πανηγυρίζει.

Περιττό να σημειώσουμε ότι τα πανηγύρια είναι υπερβολικά. Μόνο η αύξηση των εξαγωγών αποπνέει υγεία (το έλλειμμα πάντως στο ισοζύγιο εισαγωγές-εξαγωγές παραμένει). 

Η ανεργία μειώθηκε γιατί, αφενός, κυριαρχούν πλέον η

ελαστική εργασία και οι πολύ χαμηλοί μισθοί και, αφετέρου, οι συμβασιούχοι του δημοσίου βρίσκονται σε αριθμούς ρεκόρ εν καιρώ κρίσης· η (σταθερά υψηλή στη χώρα μας) κατανάλωση βρίσκεται σε άνοδο λόγω της καλής τουριστικής χρονιάς και των εορταστικών επιδομάτων και, τέλος, για τη διακοπή της εκροής καταθέσεων έκαναν πολλά περισσότερα οι ξένοι, βγάζοντας καταρχήν το Grexit από τη μέση, παρά οι κυβερνώντες μας.

Από την άλλη, δεν είναι καθόλου περιττό να σημειώσουμε ότι, αν και υπερβολικά, τα πανηγύρια δεν είναι αδικαιολόγητα. Η στρατηγική του Μαξίμου ως φαίνεται απέδωσε και, κάπως σύντομα, τερμάτισε. Συνεπώς, αν δεν γιορτάσουν τώρα την ανάκαμψη, δεν θα τη γιορτάσουν ποτέ.

Δύο πράγματα είχε κάνει σαφή ο πρωθυπουργός για την οικονομική του πολιτική: Ότι το Δημόσιο θα γίνει ο μοχλός της ανάπτυξης και πως η αγορά θα πάρει τα πάνω της αν αυξηθεί η ενεργός ζήτηση.

Στην παραπάνω αντίληψη που εκφράζει απόλυτα τον Καφενειακό Σοσιαλισμό, «μοχλός» είναι μόνο τα επιδόματα, οι συντάξεις και οι μισθοί του δημοσίου, αλλιώς καταστρατηγείται η δεύτερη συνθήκη που θέλει μονόδρομο για την ανάπτυξη την αύξηση της ζήτησης. Για αυτό και, όπως αποκαλύφθηκε χθες, η κυβέρνηση έκοψε χρήματα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για να τα βάλει στο επίδομα των γιορτών.

Εν πάση περιπτώσει, αυτός ήταν ο θρίαμβος της οικονομική πολιτικής της συγκυβέρνησης, δεν έχει άλλο. Αν έχει θα είναι επειδή θα συνεχίσουν να μας δανείζουν (αλλιώς η συνέπεια του κράτους απέναντι στο «μοχλό» θα είναι ίδια με εκείνη απέναντι σε τρίτους, οπότε αντίο «ανάπτυξη») και αν συνεχίσουν να μας δανείζουν θα πει ότι είμαστε σε μνημόνιο, από το οποίο θεωρητικά όπου να ΄ναι βγαίνουμε και εκεί θα πρέπει να πείσουμε κάποιον ότι μπορεί να επενδύσει στην Ελλάδα, Έλληνα ή μη, και αυτό δεν φαίνεται ακόμα στον ορίζοντα. Τώρα που πανηγυρίζουμε τουλάχιστον, δεν φαίνεται καθόλου.

Το περίφημο «ελατήριο» του Τσίπρα, λοιπόν, εκτινάχθηκε και ενώ δεν πάει πιο πάνω, τώρα έχει πάλι περιθώρια να συμπιεστεί. Με άλλα λόγια, ενώ η πιθανότητα να ανοίξει κάποιος επιχείρηση εκ του μηδενός ή να επενδύσει εκ νέου στην ήδη υπάρχουσα, θεωρείται ακόμη ανέκδοτο, τουναντίον, το να φορολογηθεί ακόμα παραπάνω τώρα που η αγορά πήγε καλά, ακούγεται πάρα πολύ σοβαρό ως ενδεχόμενο.

Και, όχι, για αυτή την εικόνα της οικονομίας μας δεν φταίει το μνημόνιο όπως λένε πολλοί. Όλα είναι έργο Τσίπρα. Το μνημόνιο υπεγράφη, ψηφίστηκε στη Βουλή και το τελευταίο μέτρο του, αλλά δεν εφαρμόζεται.

Και αυτό είναι πρόβλημα, γιατί μπορεί να πρόκειται κατά βάση για ένα φοροεισπρακτικό πρόγραμμα, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι κι άλλα πράγματα, όπως πολλές αλλαγές που θα έπρεπε να είχαμε κάνει ήδη μόνοι μας.

Η συγκυβέρνηση, για την ακρίβεια, εφάρμοσε μόνο τα μέτρα εκείνα που αφορούν σε ζητήματα επιβίωσης για την ελληνική οικονομία- άρα και επιβίωσής της στην εξουσία- και όχι στην ανάπτυξή της. Δεν θέλει να εφαρμόσει τίποτα άλλο πέρα από αυτό. Αποδείξεις είναι το πόσο αργοπορημένα λαμβάνονται αναπόφευκτα μέτρα (βλ. πλειστηριασμοί) και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική επιχειρηματικότητα.

Για να εφαρμοστεί ένα ψηφισθέν μέτρο, πρέπει το αρμόδιο υπουργείο να στείλει τη σχετική εγκύκλιο στις υπηρεσίες του. Αυτό δεν συμβαίνει και τόσο συχνά. Ενώ, λ.χ., έχει ψηφιστεί η ηλεκτρονική έναρξη επιχείρησης, αν θέλετε να γίνετε νέος επιχειρηματίας τώρα, πρέπει να κάνετε την ίδια διαδικασία που έκαναν οι παππούδες μας. Από την άλλη, όταν το μέτρο είναι εισπρακτικό, η ΔΟΥ της γειτονιάς σας ενημερώνεται αμέσως.

Στην καλύτερη περίπτωση, ένα μέτρο απελευθέρωσης της οικονομίας μπορεί να προχωρήσει παρέα με μερικές «διορθωτικές» τροπολογίες της τελευταίας στιγμής ή με σημαντικές παραλείψεις ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να ακυρώσει τον φιλελεύθερο χαρακτήρα του (βλ. «άνοιγμα» φαρμακείων). Οπότε, τι είχαμε, τι χάσαμε (και, εν προκειμένω, τι κερδίσαμε)…

Άλλες, καθαρά εξυγιαντικές μνημονιακές αλλαγές, όπως πχ. οι δασικοί χάρτες, χρονίζουν αδικαιολόγητα.

Εν ολίγοις, τα ψηφισμένα μέτρα είναι μία εντελώς διαφορετική ιστορία από τα εφαρμοζόμενα. Περσινά στοιχεία έδειξαν ότι ενώ η κυβέρνηση Τσίπρα υλοποίησε νομοθετικά το μνημόνιο σε ποσοστό 38%, από αυτή την «υλοποίηση», εφαρμόστηκε κανονικά μόνο το 13%. Ήτοι, συνολική συμμόρφωση, κάτω από 5%. (Ινστιτούτο Έρευνας Ρυθμιστικών Πολιτικών)

Και κάπως έτσι, με πολυσέλιδα νομοσχέδια στη Βουλή, με πάρα πολλά λόγια και με πολύ λίγα έργα, οι θυσίες του ελληνικού λαού και οι ανάσες που παίρνει η αγορά εν καιρώ ηρεμίας πηγαίνουν στο βρόντο.

Για κάθε καλό νέο που αφορά στην οικονομία μας, υπάρχει κι ένα δυσάρεστο που δείχνει πως ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς. Η Ελλάδα έχει απογοητευτικές επιδόσεις σε τομείς όπως οι άμεσες επενδύσεις, η αποτελεσματικότητα του θεσμικού της πλαισίου, η τεχνολογία, η καινοτομία και οτιδήποτε άλλο μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα βουλιάξει στο πολύ ανταγωνιστικό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. (Στοιχεία από την τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.)

Περαιτέρω, εκτός από μακρύς, με την τρέχουσα κυβέρνηση, ο συγκεκριμένος δρόμος είναι και αδιάβατος.

Η διάγνωση για τα δεινά της χώρας μας έχει γίνει εδώ και χρόνια και λέει πως ο ασθενής είναι το Δημόσιο και πως η κατάλληλη θεραπεία απαιτεί την εξυγίανσή του μαζί με τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής μας. Ασχέτως τι ψηφίζει στη Βουλή, τι από τα δύο έχει κάνει ή έστω έχει δείξει τη διάθεση να κάνει η κυβέρνησή μας;