Εν αρχή ην ο εκλογικός νόμος

Γράφει

ο Στρατής Ε. Στρατήγης

Χρησιμοποιώ το γνωστό «εν αρχή ην ο λόγος» των φιλοσόφων για τη ρυθμιστική αρχή του σύμπαντος, για την πρόταση νέου εκλογικού νόμου που ανήγγειλε η κυβέρνηση. 

Για τις χώρες που έχουν επιλέξει ως θεμέλιο του πολιτεύματός τους τη «λαϊκή κυριαρχία», ο εκλογικός νόμος είναι ο ρυθμιστής της ελεύθερης έκφρασής της.

Δυστυχώς εμείς και από τον πρώτο εκλογικό νόμο του 1844 που καθιέρωσε την καθολική ψηφοφορία των ανδρών με τη σταυροδοσία και την αρχή της «λαϊκής κυριαρχίας» με το Σύνταγμα της Βασιλευομένης Δημοκρατίας του 1864, επιδοθήκαμε στη

φαλκίδευση την ανόθευτης έκφρασής της. Οι περισσότεροι πολιτικοί μας, με σωρεία ψευδεπίγραφων αναλογικών ή καλπονοθευτικών εκλογικών συστημάτων και πάντα με τον σταυρό προτίμησης για τη διατήρηση της «πελατειακής» από τουρκοκρατίας σχέσης τους με τον ψηφοφόρο, απέτυχαν να οικοδομήσουν ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, ακόμη και μετά το 1981 όταν η χώρα μας έγινε μέλος της ΕΟΚ.

Οπως διαπίστωναν οι καθηγητές κ. Ν. Αλιβιζάτος και Α. Μανιτάκης από αυτές τις στήλες σε άρθρο τους (11.3.2012), στη χώρα μας, από τη μεταπολίτευση και μετά, σε συνδυασμό και με τον άκρατο κομματισμό, έχει επέλθει αλλοίωση της αντιπροσωπευτικής εντολής με τη μετάλλαξή της σε σχέση αγοραίας ψηφοθηρικής συναλλαγής.

Η σημαντικότερη διαρθρωτική αλλαγή για την αποκατάσταση της σωστής λειτουργίας του πολιτεύματος και την απαλλαγή από τον «πελατειασμό» για αδέσμευτη έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας είναι η άμεση, με νέο εκλογικό νόμο, κατάργηση του σταυρού προτίμησης προς υποψηφίους του ιδίου κόμματος σε πολυεδρικές εκλογικές περιφέρειες. Το γερμανικό εκλογικό σύστημα είναι εξαίρετο υπόδειγμα. Εκλέγεται άμεσα με πλειοψηφικό σε ισάριθμες μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες ένας μοναδικός υποψήφιος του κόμματος και οι υπόλοιποι από λίστες ανά κρατίδιο. Επιτρέπεται δε και η εφαρμογή συστήματος πριμοδότησης του πρώτου κόμματος, ανάλογα με τη συνολική διασπορά των ψήφων και όχι με αυθαίρετα «μπόνους». Σχετικό νομοσχέδιο της επιτροπής Ραγκούση, επί ΠΑΣΟΚ στις αρχές του 2010, το είχε ήδη ως πρότυπο. Αν δε τέτοιος νόμος ψηφισθεί από τα 2/3 των παρόντων βουλευτών, μπορεί να ισχύσει και για τις αμέσως επόμενες εκλογές. Θα πρέπει όμως απαραιτήτως να προσλάβει τις δύο πιο ουσιώδεις διατάξεις του γερμανικού συστήματος:

Πρώτα το μοναδικό ψηφοδέλτιο, ειδικό για κάθε μονοεδρική (με πρόσθετο όφελος και τη σημαντική μείωση της εκλογικής δαπάνης), χωρισμένο σε δύο στήλες. Την αριστερή για τον υποψήφιο κάθε κόμματος στη μονοεδρική και τη δεξιά για τα κόμματα με τη λίστα των υποψηφίων τους. Ο εκλογέας διαθέτει δύο ανεξάρτητες ψήφους, μία για τους υποψήφιους και την άλλη για το κόμμα. Έχει έτσι τη δυνατότητα, αν π.χ. διαφωνεί με την επιλογή του υποψήφιου του κόμματός του, να ψηφίσει υποψήφιο άλλου κόμματος στην αριστερή, το κόμμα του όμως στη δεξιά στήλη, όπως και το ανάποδο. Αυτό του επιτρέπει ακόμη πιο ελεύθερη άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος και συγχρόνως αποτελεί κίνητρο για τα κόμματα να επιλέγουν ικανούς και προβεβλημένους υποψηφίους.

Δεύτερον και ίσως σημαντικότερο είναι αντί της κατάργησης του ρείθρου για είσοδο κόμματος στη Βουλή, που διαρρέεται ήδη εκ του πονηρού από την κυβέρνηση, να διατηρηθεί το 3% ενδεχομένως και να αυξηθεί στο 5%. Χάρις στο υψηλότερο αυτό ρείθρο, οι Γερμανοί στις μεταπολεμικές εκλογές τους απέφυγαν τον κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων με το αμιγές αναλογικό εκλογικό σύστημα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Δεν ήταν εφεύρημα εκλογομαγείρων. Ήταν αποτέλεσμα της πικρής πείρας που απέκτησαν όταν, στις τελευταίες πριν από τον πόλεμο ελεύθερες βουλευτικές εκλογές της 6ης Νοεμβρίου του 1932, έλαβαν μέρος πάνω από 40 κόμματα. Αναδείχθηκε πρώτο με 33,1% το Εθνικοσοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα του Χίτλερ, σχημάτισε κυβέρνηση με το ακροδεξιό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα του Φον Πάπεν και τρεις μήνες μετά, την 1η Φεβρουαρίου 1933, διέλυσε τη Βουλή και άρχισε και επιβάλλει το εγκληματικό και απάνθρωπο καθεστώς του.

*Ο Στρατής Ε. Στρατήγης είναι επ. δικηγόρος Δ.Ν., τ. βουλευτής Επικρατείας.