Μήπως είμαστε όλοι Φιλελεύθεροι;

Γράφει

ο Νίκος Γ. Σακελλαρόπουλος

Σκεπτόμαστε πόσο παρεξηγημένη είναι η έννοια του Φιλελευθερισμού στον τόπο μας, από την μέχρι σήμερα ιδεολογική επικράτηση της Αριστεράς.

Πόσο κρίμα είναι άραγε να δηλώνουν «Αριστεροί» οι Έλληνες, που από τη φύση τους και μόνο είναι ανήσυχα, φιλελεύθερα πνεύματα, έχουν χύσει τόνους αίμα για την ελευθερία και τις αξίες της, για την επικράτηση των ανοικτών κοινωνιών, που έχουν

 αντιταχθεί σε ξενοφοβίες και διακρίσεις φύλλων και θρησκειών;

Μια και μόνη ανάγνωση των βασικών πολιτικών κειμένων του Μανιφέστου της Φιλελεύθερης Διεθνούς του 1997, μπορεί να πείσει και τον πλέον «παραπλανημένο» από τα εγχώρια ιδεολογήματα και τις ανόητες Αριστερές ιδεοληψίες, ότι η ελευθερία του Φιλελευθερισμού και ο πλουραλισμός των ξεκάθαρων απόψεών του, υπερέχουν παρασάγγας από οποιαδήποτε άλλη μορφή διακυβέρνησης.

Μια και μόνη ανάγνωση από εκείνους που αυτοπροσδιορίζονται ως Αριστεροί, Κεντροαριστεροί, Δεξιοί, Κεντροδεξιοί, ή από εκείνους που αναζητούν την οποιαδήποτε ανασύσταση διαφόρων παρωχημένων ….ισμών, τους καταδεικνύει ότι ο δρόμος του Φιλελευθερισμού είναι μονόδρομος.

Μια και μόνο ανάγνωση  –πολύ περισσότερο στις ημέρες μας- τους καταδεικνύει το απλό, το αυτονόητο: Ότι σε ελάχιστα σημεία μπορούν να διαφωνούν.

Κι ότι η μέχρι τώρα αποστροφή τους στην πλέον παρεξηγημένη ιδεολογία στην Ελλάδα, δεν μπορεί παρά να βασίζεται σε παλαιά ιστορικά δεδομένα και αγκυλώσεις, που δεν είχαν όμως ουδεμία σχέση με τον Φιλελευθερισμό.

Αν, επί παραδείγματι, ένας Αριστερός έλκει την πολιτική του καταγωγή και τοποθέτηση από τα γεγονότα του εμφυλίου, τη χούντα ή το παλάτι και τα ταυτίζει με τον Φιλελευθερισμό, τότε εν γνώσει του παραποιεί τα δεδομένα και την ίδια την ιστορία.

Αν ένας Δεξιός πορεύεται σήμερα στη βάση όσων διεπράχθησαν από την άλλη πλευρά στον Εμφύλιο, τότε δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται Φιλελεύθερος, αφού αγνοεί την σύγχρονη πραγματικότητα και τις διεθνείς τάσεις, συμπλέοντας με εκείνους που ζουν με φοβίες, ανελεύθεροι και ανήμποροι να αντιμετωπίσουν την ίδια τους τη ζωή.

Το τρίπτυχο του Φιλελευθερισμού είναι τόσο σαφές, όσο και ελκυστικό:

1. Κοινωνική Ελευθερία: Δηλαδή, ανοικτή κοινωνία με ξεκάθαρη ανοχή της διαφορετικότητας και με δικαιώματα για όλους.
2.  Πολιτική Ελευθερία: Θεσμοί, διάκριση εξουσιών, ατομική ευθύνη.
3.  Οικονομική Ελευθερία: Μικρό Κράτος «υπηρέτης» της κοινωνίας, Ιδιωτική πρωτοβουλία, ελεύθερη αγορά.

Ποιος διαφωνεί με αυτό το τρίπτυχο;

Παραθέτουμε αναλυτικά, το πολιτικό Μανιφέστο του Φιλελευθερισμού, όπως αυτό οριοθετήθηκε, στην Οξφόρδη, το 1997, στα πλαίσια της Φιλελεύθερης Διεθνούς:

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα για τον 21^ου Αιώνα

Εμπνεόμενοι από τους ιδρυτές της Φιλελεύθερης Διεθνούς, οι οποίοι 50 χρόνια πριν δημιούργησαν το Φιλελεύθερο Μανιφέστο, 475 Φιλελεύθεροι από κάθε ήπειρο επέστρεψαν στην Οξφόρδη στις 27-30 Νοεμβρίου 1997 ώστε να επεξεργαστούν Φιλελεύθερες απαντήσεις στις προκλήσεις και ευκαιρίες που αναδύονται στο κατώφλι της νέας χιλιετίας.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, έχει επέλθει σημαντική πρόοδος στην καθιέρωση Ανοικτών Κοινωνιών που βασίζονται στην πολιτική και οικονομική Ελευθερία. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διαβούμε. Οι νέες γενιές οφείλουν να ορίσουν τις προτεραιότητες του Φιλελευθερισμού εν όψει των νέων ευκαιριών και των νέων κινδύνων.

Αρκετές προκλήσεις εμμένουν για τον Φιλελευθερισμό: από την παραβίαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, από την υπερβολική συγκέντρωση εξουσίας και πλούτου, από τις φονταμενταλιστικές, απολυταρχικές, ξενοφοβικές και ρατσιστικές ιδεολογίες, από τις διακρίσεις βάσει φύλου, θρησκείας, ηλικίας, σεξουαλικού προσανατολισμού ή αναπηρίας, από τη φτώχεια και την άγνοια, από το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, από την κακή χρήση νέων τεχνολογιών, από την αποδυνάμωση των κοινωνικών δεσμών, από τον ανταγωνισμό για ισχνούς πόρους, από την περιβαλλοντική υποβάθμιση σε έναν υπερπληθή πλανήτη, από το οργανωμένο έγκλημα και από την πολιτική διαφθορά. Το χρέος μας ως Φιλελεύθεροι του 21^ου αιώνα είναι να αναζητήσουμε για αυτές τις νέες προκλήσεις απαντήσεις πολιτικές που να προάγουν την Ατομική Ελευθερία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, την Ανοικτή Κοινωνία και Οικονομία, και την παγκόσμια συνεργασία.

Οι Φιλελεύθερες Αξίες μας

Επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας στις αρχές του Φιλελευθερισμού, όπως αυτές ορίστηκαν από το Μανιφέστο της Φιλελεύθερης Διεθνούς τον Απρίλιο του 1947: ότι η Ελευθερία και η Ατομική Ευθύνη αποτελούν τα θεμέλια της πολιτισμένης Κοινωνίας, ότι το κράτος είναι απλά και μόνο ένα όργανο στην υπηρεσία των Πολιτών, ότι κάθε πράξη του κράτους οφείλει να σέβεται τις αρχές της Δημοκρατικής λογοδοσίας, ότι η συνταγματική Ελευθερία βασίζεται στην αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών, ότι η Δικαιοσύνη απαιτεί πως σε κάθε ποινική δίωξη ο κατηγορούμενος χαίρει του δικαιώματος μιας ταχείας και δημόσιας δίκης, και μιας δίκαιης ετυμηγορίας ελεύθερης από κάθε πολιτική επιρροή, ότι ο κρατικός έλεγχος της Οικονομίας και τα ιδιωτικά μονοπώλια απειλούν εξίσου την πολιτική Ελευθερία, ότι δικαιώματα και υποχρεώσεις πάνε μαζί, και κάθε πολίτης έχει ηθική ευθύνη απέναντι στους άλλους σε μια Κοινωνία, και ότι ένας ειρηνικός κόσμος μπορεί να κτιστεί μόνο εφόσον υπάρχει σεβασμός για τις αρχές αυτές και συνεργασία μεταξύ των Δημοκρατικών Κοινωνιών. Επιβεβαιώνουμε ότι οι αρχές αυτές έχουν ισχύ σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ελευθερία, Υπευθυνότητα, Ανεκτικότητα, Κοινωνική Δικαιοσύνη και Ισότητα Ευκαιριών: αυτές είναι οι κεντρικές αξίες του Φιλελευθερισμού, και παραμένουν οι αρχές επάνω στις οποίες πρέπει να κτιστεί μια Ανοικτή Κοινωνία. Οι αρχές αυτές απαιτούν μια λεπτή ισορροπία ισχυρών Κοινωνιών Πολιτών, Δημοκρατικών κυβερνήσεων, Ελεύθερων Αγορών, και διεθνών συνεργασιών.

Πιστεύουμε ότι οι προϋποθέσεις της Ατομικής Ελευθερίας περιλαμβάνουν το κράτος δικαίου, την ισότιμη πρόσβαση σε μια πλήρη και ποικίλη εκπαίδευση, την Ελευθερία Λόγου, συμμετοχής, και πρόσβασης στην πληροφόρηση, τα ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες για γυναίκες και άνδρες, την ανοχή της Διαφορετικότητας, την κοινωνική ένταξη, την προώθηση ιδιωτικής επιχειρηματικότητας και ευκαιριών εργασίας. Πιστεύουμε ότι η Κοινωνία Πολιτών και η συνταγματική Δημοκρατία προσφέρουν την πλέον δίκαιη και σταθερή βάση για την πολιτική τάξη. Θεωρούμε την Κοινωνία Πολιτών όπως αποτελείται από Ελεύθερους Πολίτες, οι οποίοι ζουν εντός ενός πλαισίου ισχύοντος δικαίου, με εξασφαλισμένα Ατομικά Δικαιώματα, και με τις κυβερνητικές εξουσίες περιορισμένες και υποτελείς στη Δημοκρατική λογοδοσία.

Πιστεύουμε ότι μια Οικονομία βασισμένη στους κανόνες της Ελεύθερης Αγοράς οδηγεί στην πλέον αποτελεσματικότερη κατανομή του πλούτου και των πόρων, ενθαρρύνει την καινοτομία, και προάγει την Ευελιξία.

Πιστεύουμε ότι η στενή συνεργασία ανάμεσα στις Δημοκρατικές Κοινωνίες μέσω παγκόσμιων και περιφερειακών οργανώσεων, εντός ενός πλαισίου διεθνούς δικαίου, σεβασμού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των εθνικών και εθνοτικών μειονοτήτων, και μιας από κοινού δέσμευσης για παγκόσμια οικονομική Ανάπτυξη, είναι το απαραίτητο θεμέλιο για την παγκόσμια Ειρήνη και για την οικονομική και περιβαλλοντική αειφορία.

Η Πρόοδος του Φιλελευθερισμού, 1947-1997

Χαιρετίζουμε την πρόοδο που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια των περασμένων 50 ετών στην τοποθέτηση των Φιλελεύθερων αρχών στις πρακτικές ενός ολοένα και αυξανόμενου αριθμού χωρών:

·        την επιστροφή της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας στις πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ευρώπης

·        τη διάδοση της Δημοκρατικής διακυβέρνησης και του κράτους δικαίου

·        το τέλος της αποικιοκρατίας, με τους προηγουμένως υπό ζυγό λαούς να κερδίζουν τη δυνατότητα για αυτόνομη διακυβέρνηση

·        την υποχώρηση του κράτους από τον έλεγχο των εθνικών Οικονομιών, με ευρεία αποδοχή του γεγονότος ότι η Ελεύθερη Αγορά δημιουργεί πλούτο πιο αποτελεσματικά και τον διανέμει ευρύτερα

·        τη μετατροπή της Παιδείας από προνόμιο της μειοψηφίας σε μια δια βίου διαδικασία για ένα αυξανόμενο ποσοστό των Πολιτών

·        τον αυξανόμενο σεβασμό στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τόσο στο εσωτερικό των κρατών όσο και ως θέμα διεθνούς εποπτείας και (όπου χρειάζεται) παρέμβασης

·        την αυξανόμενη εθνική και διεθνή συνειδητοποίηση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών

·        την επέκταση των κανόνων της Ισότητας σε σεξουαλικές μειονότητες και την αναγνώριση ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί μια νόμιμη έκφραση προσωπικής επιλογής

·        την εδραίωση μιας Ανοικτής διεθνούς Οικονομίας, εντός ενός συμφωνημένου πλαισίου διεθνών κανόνων

·        την ενίσχυση του διεθνούς δικαίου και των παγκόσμιων και περιφερειακών οργανισμών

·        την αυξημένη Ελευθερία της πληροφόρησης, της επικοινωνίας, και της μετακίνησης, τόσο εντός όσο και πέρα των εθνικών συνόρων

·        την αποδοχή ότι η κοινή Ευθύνη της παγκόσμιας κοινότητας επεκτείνεται και σε μια κοινή υποχρέωση για τη μείωση της παγκόσμιας φτώχειας και την προστασία του περιβάλλοντος.

Η Πρόκληση της Γενιάς μας

Αναγνωρίζουμε ότι αυτά τα επιτεύγματα έχουν μέχρι στιγμής κερδηθεί μόνο από μια μειοψηφία της ανθρωπότητας.

Οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουμε τα επόμενα 50 χρόνια είναι να κτίσουμε πάνω σε όσα έχουν μέχρι τώρα επιτευχθεί, να επεκτείνουμε τις αρχές του Φιλελευθερισμού σε ολόκληρο τον κόσμο, και να τιθασεύσουμε τις δυνάμεις της Αλλαγής έτσι ώστε να ισχυροποιηθεί και όχι να υπονομευθεί η Ανάπτυξη των Ανοικτών Κοινωνιών. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε περιλαμβάνουν:

1.      Η πρόκληση της επέκτασης της Δημοκρατίας.

Η Φιλελεύθερη Δημοκρατία έχει επιτέλους γίνει ευρέως αποδεκτή ως το παγκόσμιο πρότυπο πολιτικής οργάνωσης. Όμως μόνο μια μειοψηφία των κρατών είναι ήδη επαρκώς Δημοκρατικά. Απολυταρχικά καθεστώτα, στρατιωτικές ελίτ που σφετερίζονται την εξουσία, κατάχρηση κρατικών εξουσιών για κομματικούς σκοπούς, εγκληματικά στοιχεία που κερδίζουν επιρροή επί των κυβερνήσεων, άτομα που στην αναζήτηση της εξουσίας εκμεταλλεύονται τη λαϊκή ελπίδα και τον φόβο, εξακολουθούν να εμποδίζουν το δρόμο προς την Ελευθερία. Καλούμε όλες τις κυβερνήσεις και όλους τους λαούς:

·        να ταχθούν στις διεθνείς σχέσεις υπέρ των κυβερνήσεων εκείνων που σέβονται τους κανόνες των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Δημοκρατίας

·        να καταργήσουν τη θανατική ποινή σε όλον τον κόσμο

·        να ενισχύσουν το Κράτος Δικαίου και να προωθήσουν τη χρηστή διακυβέρνηση εντός ενός αληθινά Δημοκρατικού πλαισίου

·        να ανακατευθύνουν τις δημόσιες δαπάνες από τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς προς τις επενδύσεις σε κοινωνικό κεφάλαιο, βιωσιμότητα, και ανακούφιση της φτώχειας

·        να περιορίσουν την πώληση όπλων, να εμποδίσουν την πώληση μέσων καταστολής σε μη Δημοκρατικά καθεστώτα, και να προωθήσουν την αποτελεσματικότητα του μητρώου συμβατικών όπλων του ΟΗΕ

·        να καταπολεμήσουν τη διαφθορά, το οργανωμένο έγκλημα και την τρομοκρατία

·        να προωθήσουν Μέσα Ενημέρωσης ελεύθερα από αδικαιολόγητο έλεγχο ή παρέμβαση του κράτους ή των ισχυρών εταιριών

·        να εμπνεύσουν μέσω της Παιδείας την κρίσιμη σημασία της Ανεκτικότητας για την ίδια την επιβίωση των πολιτισμένων Κοινωνιών

2.      Η πρόκληση της βίας και της παγκόσμιας διακυβέρνησης

Σε έναν κόσμο γεμάτο με βίαιες συγκρούσεις, ένα από τα πλέον κρισιμότερα χρέη είναι να βρεθούν αποτελεσματικοί τρόποι αποφυγής της βίας. Ένας ολοένα περισσότερο αλληλοεξαρτώμενος κόσμος απαιτεί επίσης ένα υψηλό επίπεδο διεθνούς συνεργασίας ώστε να προωθηθεί μια ασφαλής, βιώσιμη και αποτελεσματική παγκόσμια τάξη. Το διεθνές έγκλημα, οι εμμένουσες ασθένειες, η περιβαλλοντική μόλυνση και η απειλή της κλιματικής αλλαγής θέτουν επιπλέον προκλήσεις για τη διεθνή συνεργασία. Οι Φιλελεύθεροι δεσμεύονται να ενισχύσουν την παγκόσμια διακυβέρνηση μέσω του ΟΗΕ και της περιφερειακής συνεργασίας. Καλούμε όλες τις κυβερνήσεις να ενωθούν σε μια πρωτοβουλία δημιουργίας ενός διεθνούς ποινικού δικαστηρίου με δικαιοδοσία επί των εγκλημάτων πολέμου. Ο στόχος μας για τον 21^ο αιώνα είναι το κτίσιμο μιας Φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης ισχυρά βασιζόμενη στο κράτος δικαίου και υποστηριζόμενη από τις αρμόδιες παγκόσμιες και περιφερειακές οργανώσεις.

3.      Η πρόκληση της βελτίωσης της Δημοκρατίας

Αναγνωρίζουμε ότι οι Δημοκρατικές πρακτικές πρέπει να επεκταθούν περαιτέρω ώστε να καλύψουν τις απαιτήσεις των περισσότερο μορφωμένων Κοινωνιών και να προστατέψουν ενάντια στην απογοήτευση των αντιπροσωπευτικών κυβερνήσεων. Οι Πολίτες αξίζουν καλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση, πιο αποτελεσματικό κοινοβουλευτικό έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας, ευρύτερες ευκαιρίες στο να διαδραματίσουν έναν ενεργό ρόλο στη δημόσια ζωή και στην αμφισβήτηση των κυβερνήσεών τους. Η αρχή της μετακύλισης της εξουσίας πρέπει να γίνεται απόλυτα σεβαστή, ώστε να δίνει τη μέγιστη αυτονομία στις περιφερειακές και τοπικές κοινότητες. Η αποτελεσματική αποκέντρωση της πολιτικής εξουσίας σε αυτοδιοίκητες κοινότητες παραμένει ο καλύτερος τρόπος ενδυνάμωσης του κάθε πολίτη.

4.      Η ένταση μεταξύ του αυτοδιοίκητου και των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων

Η αυτοδιοίκηση, και πιο συγκεκριμένα η κρατική ανεξαρτησία, μπορεί να συγκρουστεί με την Ατομική Ελευθερία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Τα απολυταρχικά καθεστώτα κάνουν κατάχρηση της ανεξαρτησίας τους προκειμένου να εμποδίσουν τις παρεμβάσεις που συμβαίνουν προς στήριξη εκείνων στους οποίους απαγορεύεται η Ελευθερία. Οι Φιλελεύθεροι επιμένουν ότι τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι καθολικά και αδιαίρετα, και δεν εξαρτώνται από την υπηκοότητα σε κάποιο συγκεκριμένο κράτος, ή από την ταύτιση με κάποιο συγκεκριμένο έθνος ή κοινωνική ομάδα, φύλο, θρησκεία ή πολιτικό κόμμα. Θα πρέπει να καθιερωθούν επαρκείς κυρώσεις από τη διεθνή κοινότητα εναντίον των κυβερνήσεων εκείνων που αρνούνται να σεβαστούν τις αρχές μιας Ανοικτής διεθνούς Κοινωνίας.

5.      Η πρόκληση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού

Η φτώχεια, η ανεργία, και ο κοινωνικός αποκλεισμός πλήττουν τις ζωές των ανθρώπων και ιδιαίτερα των γυναικών, των παιδιών και των ηλικιωμένων, και αποτελούν μείζονες κινδύνους για την Κοινωνία των Πολιτών. Η φτώχεια παράγει την απόγνωση και η απόγνωση τον εξτρεμισμό, την έλλειψη ανεκτικότητας και την επιθετικότητα. Το κεντρικό ερώτημα για την ανακούφιση της φτώχειας είναι το πώς να προσφέρουμε στους ανθρώπους τα μέσα να καταπολεμήσουν τη φτώχεια από μόνοι τους, έτσι ώστε να βγουν από αυτή. Καλούμε για μια ενεργή πολιτική, που να δημιουργεί ευκαιρίες για εκπαίδευση και εργασία, βοήθεια προς εκείνους που δεν μπορούν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους, και που να βασίζεται σε μια συνέργεια μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Τα δημόσια ιδρύματα και συστήματα πρόνοιας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ευέλικτα και πιο τοπικώς διαχειριζόμενα, στοχεύοντας στην προώθηση της Ατομικής Ευθύνης και απαντώντας στις εκάστοτε εξατομικευμένες περιστάσεις.

6.      Η πρόκληση του μικρού κράτους

Η από αιώνων παρανόηση ότι είναι δουλειά του κράτους να οργανώνει την ευτυχία των ανθρώπων οδεύει προς κρίση, αν όχι προς κατάρρευση, σε ολόκληρο τον κόσμο. Στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες, τα υπερβολικά και κακής στόχευσης συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και αναδιανομής βρίσκονται στα όρια της διάλυσης, ενώ οι κρατικοί προϋπολογισμοί επιβάλλουν ολοένα και πιο αυξανόμενα βάρη χρεών στους ώμους των μελλοντικών γενεών. Στις ανεπτυγμένες χώρες, η προσπάθεια να προωθηθεί η ανάπτυξη αποκλειστικά ή έστω κυρίως μέσω κυβερνητικών δράσεων είναι καταδικασμένη να αποτύχει, οδηγώντας σε ένα υπέρμετρο κράτος και καταπνίγοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία, τον μόνο δηλαδή παράγοντα που μπορεί να επιφέρει πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη. Οι Φιλελεύθεροι αναγνωρίζουν ότι οι δυνατότητες του κράτους είναι περιορισμένες, ότι το «μεγάλο κράτος» και η αύξηση των δημοσίων δαπανών αποτελούν από μόνα τους σοβαρές απειλές για μια Ελεύθερη Κοινωνία, και συνεπώς ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον περιορισμό του κράτους και των δημοσίων δαπανών.

7.      Η ανάγκη για ένα νέο συμβόλαιο μεταξύ των γενεών

Αναγνωρίζουμε τη διαμάχη ανάμεσα στην άμεση πίεση για ζήτηση και κατανάλωση, και στο μακροχρόνιο συμφέρον των κοινοτήτων και του περιβάλλοντος, ένα ζήτημα το οποίο οφείλει να προβληματίσει τις κυβερνήσεις στον ρόλο τους ως διαχειριστές της κοινωνίας. Αναζητούμε ένα νέο συμβόλαιο μεταξύ των γενεών, αναγνωρίζοντας τα οφέλη τα οποία οι τωρινοί καταναλωτές και Πολίτες έχουν λάβει από τις προηγούμενες επενδύσεις, και τις ευθύνες που φέρουν να διατηρήσουν και να ανανεώσουν το φυσικό περιβάλλον, τους πολιτιστικούς θησαυρούς, τα δημόσια αγαθά και το κοινωνικό κεφάλαιο για τις μελλοντικές γενεές. Οι τιμές οφείλουν να αντανακλούν τα υποβόσκοντα κόστη της ρύπανσης και της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων. 

8.      Η πρόκληση της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου

Καλωσορίζουμε τις οικονομικές και κοινωνικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται από τις νέες τεχνολογίες και την επιστημονική καινοτομία. Όμως παράλληλα αναγνωρίζουμε και την ανάγκη για δημόσιο έλεγχο του πιθανού αντίκτυπου και κατάχρησής τους, και για θέσπιση εθνικών και διεθνών κανονισμών. Η αρχή της πρόληψης οφείλει να είναι η κατευθυντήρια αρχή σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής, τον οποίο η ανθρωπότητα οφείλει άμεσα να αντιμετωπίσει. Χρειάζονται επειγόντως δεσμευτικές συμφωνίες και χρονοδιαγράμματα για μια σημαντική μείωση της κατανάλωσης των ορυκτών καυσίμων. Η κατανάλωση πρέπει να παραμένει εντός των δυνατοτήτων ανανέωσης των οικοσυστημάτων. Κάθε είδους χημικά, γενετικά τροποποιημένες ουσίες και βιομηχανικά προϊόντα πρέπει να υπόκεινται σε προσεκτικό έλεγχο προτού περάσουν σε εμπορική χρήση. Καλωσορίζουμε επίσης την επανάσταση στον τομέα των επικοινωνιών, η οποία προσφέρει νέες ευκαιρίες για την προώθηση της καινοτομίας, της αποκέντρωσης, και της Ατομικής αυτονομίας και πρωτοβουλίας. Οι Φιλελεύθεροι επιμένουν στη χρήση ποικίλων διαύλων επικοινωνίας, παρεχομένων μέσω ανταγωνισμού σε μια Ελεύθερη Αγορά. Η πληροφόρηση, τα δίκτυα και άλλες δομές επικοινωνίας πρέπει να είναι ευρέως προσβάσιμα, με ανοικτά συστήματα για παραγωγούς, καταναλωτές, και οργανισμούς δημοσίου συμφέροντος.

9.      Η πρόκληση του ανοίγματος των Αγορών

Οι Ανοικτές Κοινωνίες χρειάζονται ανοιγμένες Αγορές. Μια Φιλελεύθερη, Ανοικτή και Ανεκτική Κοινωνία απαιτεί μια Οικονομία της Αγοράς. Η πολιτική Ελευθερία συμβαδίζει με την οικονομική Ελευθερία. Μέσω των αγορών ιδεών και καινοτομίας, μέσω του ανταγωνισμού για τη βέλτιστη λύση, η Οικονομία της Αγοράς δημιουργεί μια δυναμική πορεία η οποία προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία για μια ανεξάρτητη ζωή. Μέσω της προαπαιτούμενης αρχής της Ατομικής Ιδιοκτησίας και ενός νομικού πλαισίου που αποτρέπει τα μονοπώλια, το άνοιγμα των Αγορών παροτρύνει την ιδιωτική πρωτοβουλία και παρέχει τα οικονομικά μέσα για την προσφορά κοινωνικής πρόνοιας. Οι γραφειοκρατικές ρυθμίσεις της Οικονομίας της Αγοράς και ο προστατευτισμός αποτελούν συνεπώς εμπόδια για νέες ευκαιρίες και νέες θέσεις εργασίας, τόσο στις αναπτυσσόμενες χώρες όσο και στις βιομηχανικές.

Προκειμένου να επιτευχθεί μια οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμη Ανάπτυξη η έμφαση πρέπει να μετατοπιστεί από τη φορολόγηση της εργασίας στη φορολόγηση της κατανάλωσης ενέργειας και πρώτων υλών. Χωρίς μια τέτοια αλλαγή τα περιβαλλοντικά προβλήματα και η ανεργία θα συνεχίσουν να αυξάνονται.

10.  Η πρόκληση της παγκόσμιας Ανάπτυξης

Τα διεφθαρμένα και απολυταρχικά καθεστώτα, τα αδύναμα κράτη και κοινωνίες, η ανεργία, η φτώχεια, ο αναλφαβητισμός, και ο υπερπληθυσμός συμβάλλουν στην περιβαλλοντική υποβάθμιση, δημιουργούν κύματα μετανάστευσης και προσφύγων, και προκαλούν εξεγέρσεις ενάντια στην πολιτική και κοινωνική τάξη. Είναι προς το μακροπρόθεσμο Ατομικό Συμφέρον του ανεπτυγμένου κόσμου να ενθαρρύνει την ανθρώπινη πρόοδο, και να βοηθήσει την οικονομική Ανάπτυξη εντός των φτωχότερων χωρών, το οποίο αποτελεί επίσης και ένα ηθικό καθήκον. Αφού το παγκόσμιο Άνοιγμα των Αγορών εξυπηρετεί καλύτερα την προώθηση της Ευημερίας, τόσο εντός των πλουσίων όσο και των φτωχών χωρών, οι Φιλελεύθεροι οφείλουν σθεναρά να τονίσουν, και να εφαρμόσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, τη σταθερή τους πεποίθηση ότι το Ελεύθερο Εμπόριο, προσφέροντας καλύτερες ευκαιρίες για τους οικονομικά αδύναμους, αποτελεί την ασφαλέστερη οδό για την καταπολέμηση της παγκόσμιας φτώχειας. Η αντίσταση στον οικονομικό προστατευτισμό παραμένει συνεπώς μια από τις βασικότερες δεσμεύσεις των Φιλελευθέρων.