Οι Δυτικές κοινωνίες, οι ξένοι κι η Ελλάδα

Γράφει

ο Μιχάλης Δεμερτζής

Α. Η αντιμετώπιση

Καταρχάς, είναι σκόπιμο να εξεταστεί το θέμα ασχέτως της παγκόσμιας συγκυρίας (ISIS και μουσουλμανικές εισροές) και ακόμα περισσότερο σκόπιμο να αφαιρέσουμε από αυτό τον παράγοντα του θρησκευτικού φανατισμού, για να αντιμετωπιστεί με ψυχραιμία, σε δεύτερη φάση, η τρέχουσα πραγματικότητα.

Η ένταξη του πολιτισμικά διαφορετικού στις σύγχρονες κοινωνίες αποτελεί πρόβλημα από καταβολής σύστασης του Έθνους- Κράτους, του οποίου άλλωστε η έννοια είναι κατά βάση ασύμβατη με αυτή της Πολυπολιτισμικότητας.

Πώς αντιμετωπίζει, λοιπόν, το

σύγχρονο Κράτος τον «ξένο»;

Βασικά, υπάρχουν καταγεγγραμένοι τρεις τρόποι:

1.  με «Παθητική Έξωση» (το Κράτος θέτει a posteriori τους όρους της παραμονής του αλλοεθνούς, καθιστώντας τον «παράνομο», και συνεπώς εκτεθειμένο στη κρατική καταστολή),
2. με Προστασία (πετυχημένα το παράδειγμα των ΗΠΑ και εντελώς στρεβλό αυτό των μουσουλμάνων της Θράκης)
3. με Αφομοίωση.

Η Αφομοίωση είναι η πιο συνηθισμένη πρακτική των δυτικών κοινωνιών σε αυτό το ζήτημα και είναι μια διαδικασία συνεχής.

Οι μηχανισμοί της έχουν τεθεί σε λειτουργία από την ίδρυση των Κρατών- Εθνών, για να εξασφαλίσουν την ίδια την ύπαρξη τους, και είναι νομιμοποιημένοι σε τέτοιο βαθμό που οι επιμέρους διαφορετικές, «μη εθνικές» ιδιότητες πέφτουν σε μαρασμό αναμενόμενα και φυσιολογικά.

Αυτή η διαδικασία λοιπόν είναι τόσο αυτονόητη, που η υποβολή σε αυτή αποτελεί περισσότερο αποτέλεσμα ανάγκης για τα άτομα και όχι τόσο βίας.

Επίσης, αυτό που κάνει τη διαδικασία της αφομοίωσης θεμιτή, είναι πως η άλλη, η «αδύναμη» πλευρά, έχει κάτι να κερδίσει:

Τα άτομα της μειονότητας πρέπει να εγκαταλείψουν την διαφορετικότητά τους προς όφελος της συμμετοχης και της ισότητας. Και, καθώς ο μετανάστης δεν εξαναγκάζεται ευθέως να εγκαταλείψει την διαφορετικότητά του, παρά καλείται να την ανταλλάξει για κάποιο όφελος, αντιλαμβάνεται ως περισσότερο νομιμοποιημένη την διατήρηση της πολιτισμικής του ιδιαιτερότητας και αντιστέκεται. Αυτό αυτομάτως αξιώνει και αύξηση της προσφοράς από μέρους του Κράτους, οπότε και η αφομοίωση καθίσταται μία διαδικασία ακριβή.

Εδώ η λύση δίνεται από τον σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο και καπιταλιστικό τρόπο ζωής, που θέλει το Κράτος να παρεμβαίνει όσο το δυνατόν λιγότερο.

Η άποψη πως οι αγοραίοι μηχανισμοί είναι ικανοί να ρυθμίσουν την κοινωνία, αν και δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, φαίνεται να έχει ισχυρή βάση στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Οι κοινωνικές ομάδες και οι σχέσεις μεταξύ τους, με την επέμβαση των αγοραίων μηχανισμών, επαναπροσδιορίζονται με τρόπους που αγνοούν την εθνική ταυτότητα. Αυτή ακριβώς η αποτελεσματικότητα του συστήματος αμφισβητείται με τα τελευταία γεγονότα του Παρισιού.

Β. Η Γαλλία

Η Γαλλία, έχοντας στους κόλπους της μία τεράστια μουσουλματική μειονότητα (τη μεγαλύτερη μειονότητα που θα βρούμε στις δυτικές κοινωνίες), έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν προβλήματα κοινωνικών αναταραχών, αλλά επ’ ουδενί μπορούμε να πούμε ότι αυτό επηρέασε την πορεία της γαλλικής κοινωνίας, ως σύνολο, προς τον εκσυγχρονισμό ούτε ότι απείλησε την δημοκρατική κουλτούρα της.

Μετά από τη 13η Νοεμβρίου, θα συνεχίσουν να είναι έτσι τα πράγματα;

Η γνώμη του γράφοντος είναι πως, ναι, θα συνεχίσουν να είναι, εφόσον το γαλλικό Κράτος επέμβει ad hoc, ως παράγων εξισορρόπησης απέναντι στη παγκόσμια συγκυρία.

Η κοινωνία της Γαλλίας έχει βρει τον τρόπο να δέχεται τις ξένες εισροές χωρίς κραυγαλέες κρατικές παρεμβάσεις και, με την ιδιαιτερότητά της, περισσότερο να τις επηρεάζει παρά να επηρεάζεται.

Αυτή τη φορά συμβαίνει κάτι πολύ συγκεκριμένο, με ένα φαινομενικά ισχυρό Ισλαμικό Κράτος και με τεράστιες μουσουλμανικές εισροές στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο.

Εσωτερικά, το γαλλικό Κράτος μπορεί να αυξήσει περιπτωσιακά τις παρεμβάσεις του προς όφελος της κοινωνικής ειρήνης αλλά και της Αφομοίωσης (με την «ακριβή διαδικασία» που αναφέραμε) και εξωτερικά, προφανώς θα ασχοληθεί πιο επισταμένα με το ISIS.

Σε κάθε περίπτωση, ως Ευρώπη, οφείλουμε να βρούμε τα αντίμετρα ενάντια στην εξωτερική απειλή, διατηρώντας αναλλοίωτες τις αξίες μας και αυτές περιλαμβάνουν και το τρόπο που θα αντιμετωπίσουμε τους αλλοδαπούς που βρίσκονται ανάμεσά μας.

Δεν είναι εύκολο, αλλά αν δεν μπορεί η Ευρώπη, δεν μπορεί κανένας άλλος.

Πολιτισμικά, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες μπορούν και οφείλουν να έχουν την αυτοπεποίθηση να είναι εξωστρεφείς.

Γ. Η Ελλάδα

Για την χώρα μας, που μας ενδιαφέρει περισσότερο, δεν έχουμε πολλά να πούμε.

Ασχέτως παγκόσμιας συγκυρίας, η Ελλάδα φαίνεται ότι δεν είναι καν σε θέση να εφαρμόσει μία πολιτική προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση («Έξωση», Προστασία, Αφομοίωση). Χαρακτηριστικό είναι και το πρόσφατο παράδειγμα των παλινδρομήσεων του Κράτους στο θέμα της απόκτησης ιθαγένειας των παιδιών που είναι γεννημένα στην Ελλάδα.

Ο νόμος Ραγκούση ίσχυσε όσο διήρκησε και η κυβέρνηση του Γ. Α. Παπανδρέου. Αποτέλεσμα αυτού αλλά και άλλων ελληνικών παραδειγμάτων είναι η γιγάντωση της παράνομης μετανάστευσης.

Το πρώτο που χρειάζεται η χώρα είναι έναν εν γένει εξορθολογισμό των κρατικών λειτουργιών της και, κατόπιν, τη στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα.

Αρκεί να δούμε τον χάρτη, για να αντιληφθούμε ότι αυτό που πρωτίστως χρειάζεται η Ελλάδα είναι  το ανάλογο με τη γεωγραφική της θέση μεταναστευτικό θεσμικό πλαίσιο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το χτύπημα στο Παρίσι θα έχει αντίκτυπο και στη χώρα μας.

Το δυστύχημα είναι ότι, σε μία χώρα όπου η Χρυσή Αυγή είναι τρίτο κόμμα, οι αντιδράσεις θα στραφούν σε πρώτο βαθμό προς την ενίσχυση της μισαλλοδοξίας και μόνο σε δεύτερο βαθμό προς το- ούτως ή άλλως πάγιο- αίτημα ελέγχου της ροής προσφύγων και μεταναστών. Για τον εξορθολογισμό της κρατικής μεταναστευτικής πολιτικής πάντως, ούτε λόγος.