Ανάπτυξη δίχως δανεισμό

Γράφει
ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος

Βρέθηκα πρόσφατα στο Μπακού, καλεσμένος σε ένα μεγάλο συνέδριο για το μέλλον και τις προοπτικές της παγκοσμιοποίησης αλλά και σαν ομιλητής στη Διπλωματική τους Ακαδημία.
Κι έμεινα έκπληκτος.
Μια χώρα περικυκλωμένη από περιφερειακές ταραχές και αβεβαιότητες - συνορεύει με το Ιράν, βρίσκεται δίπλα στη Συρία και το Ιράκ, ακουμπάει στη σχεδόν εμπόλεμη Τουρκία και οι βόρειοι γείτονές της είναι η προβληματική
 Γεωργία και η εχθρική απέναντί της Αρμενία.
Εντούτοις το Αζερμπαϊτζάν δεν έχει λυγίσει.
Αντέχοντας στις προκλήσεις της γειτονιάς του επιδεικνύει μια αξιοθαύμαστη σταθερότητα που εκφράζεται σε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Κι αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην ενέργεια.
Έχοντας με επιτυχία από καιρό διαφοροποιήσει τις οικονομικές της υποδομές, η χώρα έχει ενισχύσει την αγροτική της παραγωγή, έχει εντυπωσιακά ενθαρρύνει την εμφάνιση νέων βιομηχανικών μονάδων, με τη χαμηλή της φορολογία αποτελεί παράδεισο για τις μικρές επιχειρήσεις και προωθεί με δυναμισμό την καινοτομία και τις οικονομικές πρωτοβουλίες των νέων.
Κοντολογίς έχει απεξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το συνάλλαγμα που της προσφέρει το εισόδημα από τις εξαγωγές πετρελαίου και αερίου, επενδύοντας με ιδιαίτερη εμμονή σε μοντέρνα μοντέλα εκπαίδευσης, απελευθερώνοντας την ιδιωτική ανώτατη παιδεία, δίνοντας έμφαση σε τομείς αιχμής όπως το management, η virtual reality, οι επιστήμες των complex systems, οι σύγχρονες μέθοδοι ηγεσίας καθώς και στις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες των νέων.

Τι διδάγματα υπάρχουν για χώρες σαν τη δική μας από τέτοιες εμπειρίες;
Πρέπει κατ’ αρχήν να βγούμε από το σημερινό ανακυκλούμενο ρεύμα κακομοιριάς, μικροβολέματος και ηθικοκοινωνικής αποτελμάτωσης.
Χρειαζόμαστε ηγεσίες που θα ξεπεράσουν τις αντιστάσεις και αντιδράσεις των διάφορων πολιτικών και συνδικαλιστικών μικροοργανισμών.
 Έχει λεχθεί, αλλά χωρίς δυστυχώς αποτέλεσμα, πως όλες οι μεγάλες πορείες ξεκινούν με μικρά αρχικά βήματα.
Η εφαρμογή του νόμου είναι ένα από αυτά.
Ο νόμος δεν εξαρτάται από το ποιος και πώς τον παραβιάζει. Είτε ισχύει και εφαρμόζεται είτε δεν εφαρμόζεται και δεν υπάρχει κράτος του νόμου.
Κι όταν δεν υπάρχει έννομη τάξη στους δρόμους σύντομα δεν θα υπάρχει στις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις.
Δεν είναι δυνατόν να γίνεται συζήτηση για επενδύσεις, ανάπτυξη και απελευθέρωση από την κρίση όταν δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο σταθερής διαχείρισης των υποθέσεων της χώρας (για «δικτατορία του νόμου» έχει μιλήσει ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν).

Κάτι τέτοιο ακουμπάει πάνω στη σοβαρότητα και την αξιοπιστία της πολιτειακής υποδομής, ανοίγοντας τη χώρα στους ερεθισμούς του μέλλοντος και στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Όλα οφείλουν να ξεκινήσουν από το πολιτικό σύστημα.
Με την κατάργηση του διεφθαρμένου συστήματος της σταυροδοσίας.
Που εθίζει στις διαπροσωπικές συναλλαγές, τον πολιτικό να εξαρτάται από την προσωπική εξυπηρέτηση και στη θεώρηση του κράτους σαν φέουδο του κόμματός του και κατ’ επέκταση του στενού πολιτικού του συμφέροντος.
Συνεπακόλουθα έρχεται η ανάγκη εξαγοράς ψήφων για τη συντήρηση και επέκταση των πελατειακών κυκλωμάτων. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά μοναχά μέσω της αξιοποίησης του κράτους σαν εργαλείου («ιδρύματος προστασίας») για την αντιμετώπιση λογής ζητημάτων. Που δεν αποτελούν στην κυριολεξία δική του ευθύνη. Η ανεργία γίνεται προσπάθεια να ελεγχθεί μέσω διορισμών στο Δημόσιο, η οικονομική καχεξία μέσω παροχών που ουδείς έχει κερδίσει στο σύνολο της οικονομίας. Όλα αυτά διογκώνουν τα δημόσια έξοδα και οδηγούν στον παράλογο δανεισμό.
Που αναπόφευκτα ματαιώνει μακροπρόθεσμα κάθε προοπτική αυτόνομης οικονομικής ανάπτυξης.
Στο αδιέξοδο αυτό είχε μπλέξει η Ελλάδα.
Αναπόφευκτα κάποιοι έβαλαν το χέρι στο γλυκό. Κλέβοντας δημιούργησαν απίστευτες περιουσίες. Όλοι, όμως, εισέπρατταν από τα δανεικά. Ασφαλώς και νόμιμα.
Όλα αυτά, όμως, οδήγησαν τη χώρα στην υπερχρέωση και ουσιαστικά στη διάλυση. Ανάπτυξη που δεν εξαρτάται από τον εξωτερικό δανεισμό είναι ο μοχλός για το αύριο.
Αυτό, όμως, απαιτεί ριζική αλλαγή νοοτροπίας. Και από την πολιτική αλλά και από την κοινωνία.
Δεν είναι κάτι ανέφικτο.
Πολλοί άλλοι το έχουν καταφέρει, όπως το Αζερμπαϊτζάν, όπου ο εξωτερικός δανεισμός σήμερα δεν είναι πάνω από το 7% του ΑΕΠ (σε σύγκριση με το 140% του δικού μας!).
Αποφασίστε, λοιπόν, και προχωρήστε.
Αγνοώντας στην πορεία πιέσεις, ειδικά συμφέροντα και αντιδράσεις.