Πριν από λίγο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ προσκάλεσε στην Ελλάδα για να μας δείξει τον σοσιαλιστικό παράδεισο τον «φιλόσοφο» Σλάβοϊ Ζίζεκ, αυτόν που στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες αποκαλούν παράφρονα τσαρλατάνο. Πλέον των θεωρητικών ασυναρτησιών που εξέφρασε, χαρακτήρισε τον συνομιλητή του Αλέξη Τσίπρα, ως τον επόμενο πρωθυπουργό της Ελλάδας.
Φυσικά, όσοι γνωρίζουν για την προσωπικότητα του Σλοβένου διασκεδαστή των φοιτητών που γράφει κείμενα όπως τα «εγχειρίδια για να κόψουμε τους όρχεις του καπιταλισμού», ασφαλώς
δεν πήραν στα σοβαρά την έλευσή του. Ούτε εντυπωσιάστηκαν από την δημοσιότητα που δόθηκε στις αηδίες που εκστόμισε. Όσοι στάθηκαν ακόμη και απλώς αποστασιοποιημένοι από τον Ζίζεκ και δεν του έπλεξαν το εγκώμιο, αντιμετωπίστηκαν από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με ειρωνεία. Λες κι είχαν αποστασιοποιηθεί ή επικρίνει κάποιον γίγαντα της παγκόσμιας φιλοσοφίας.
Και πριν αλέκτωρ λαλείσαι, γίνεται γνωστή και στη χώρα μας μια συνέντευξη του στον αγγλικό Guardian, στην οποία λέει ότι ασυναρτησία μπορεί να εκφέρει μια ψυχοπαθητική προσωπικότητα. Πλέον όλων των άλλων μιλάει και για….πεοθηλασμούς.
Ιδού το πλήρες κείμενο της συνέντευξης. Αξίζει λίγο από τον χρόνο σας να τη διαβάσετε και να κατανοήσετε απολύτως ποιον άνθρωπο διάλεξε ο ΣΥΡΙΖΑ για «πρεσβευτή» της Ελλάδας.
Slavoj Žižek: «Η ανθρωπότητα είναι εντάξει, αλλά το 99% των ανθρώπων είναι βαρετοί βλάκες»
Ο Slavoj Žižek δεν γνωρίζει τον αριθμό του διαμερίσματός του στη Λιουμπλιάνα.
«Δεν έχει σημασία», λέει στο φωτογράφο, που θέλει να πεταχτεί έξω να δει. «Μπες από τη κύρια είσοδο, και έπειτα απλά σκέψου με πολιτικούς όρους της ριζοσπαστικής δεξιάς· στρίψε από αριστερά προς τα δεξιά, έπειτα μέχρι το τέλος, και πάλι δεξιά.
«Όμως ποιος είναι ο αριθμός σε περίπτωση που χαθείς;»
«Νομίζω ότι είναι 20,» λέει ο Žižek. «Όμως ποιος ξέρει; Ας το ξαναελέγξουμε.»
Κι έτσι πετάγεται στο χολ, ανοίγει την πόρτα του και ρίχνει μια ματιά.
Χαιρετώντας το φωτογράφο, δείχνει μακριά στη σλοβενική πρωτεύουσα.
«Εκεί πέρα, υπάρχει ένα είδος καθεστώτος αντικουλτούρας –με μισούν, τους μισώ.
Αυτό είναι ένα είδος αριστερών που μισώ. Ριζοσπάστες αριστεροί που οι πατεράδες τους είναι όλοι πλούσιοι.»
Τα περισσότερα άλλα κτίρια, προσθέτει, είναι κυβερνητικά υπουργεία. «Το μισώ.»
Τώρα επιστρέφει στο σαλόνι, έναν απόλυτα καθαρό μικρό λειτουργικό χώρο από όπου απουσίαζε οποιαδήποτε ευδιάκριτη αισθητική, με εξαίρεση μια αφίσα για το ηλεκτρονικό παιχνίδι Call Of Duty: Black Ops, και μια γκραβούρα του Ιωσήφ Στάλιν.
Ο Žižek βάζει κόκα-κόλα Zero σε πλαστικά κυπελάκια από τα McDonald διακοσμημένα σε σχέδια Disney, αλλά όταν ανοίγει ένα ντουλάπι της κουζίνας βλέπω ότι είναι γεμάτο ρούχα.
«Ζω σαν τρελός!» αναφωνεί, και με οδηγεί σε μια περιήγηση του διαμερίσματος για να δείξει γιατί τα ντουλάπια της κουζίνας περιέχουν μόνο ρούχα.
«Βλέπεις, δεν υπάρχει χώρος πουθενά αλλού!»
Και πράγματι, δωμάτιο παρά δωμάτιο είναι γεμάτο, από το πάτωμα μέχρι το ταβάνι, με DVD και βιβλία· οι τόμοι από τα 75 έργα του, μεταφρασμένα σε αμέτρητες γλώσσες, γεμίζουν ένα δωμάτιο μόνα τους.
Αν έχετε διαβάσει όλα τα έργα του Žižek, τα καταφέρνετε καλύτερα από μένα.
Γεννημένος το 1949, ο Σλοβένος φιλόσοφος και κριτικός του πολιτισμού μεγάλωσε υπό το καθεστώς του Τίτο στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όπου η υποψία και μόνο διαφωνίας σε άφηνε εκτός των ακαδημαϊκών εξελίξεων.
Ήρθε στο δυτικό προσκήνιο το 1989 με το πρώτο του βιβλίο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα, The Sublime Object of Ideology, μια νέα ανάγνωση του μεγάλου ήρωα του Žižek του Χέγκελ μέσα από την οπτική ενός άλλου ήρωα, του ψυχαναλυτή Ζακ Λακάν. Από τότε εκδόθηκαν έργα όπως Living in the End Times, παράλληλα με ταινίες –The Pervert’s Guide To Cinema– και τόσα άρθρα που δυσκολεύομαι να τα μετρήσω.
Σύμφωνα με τα πρότυπα της πολιτισμικής θεωρίας, ο Žižek βρίσκεται στο πιο προσβάσιμο άκρο του φάσματος –αλλά για να καταλάβετε τι σημαίνει αυτό, να ένα τυπικό παράθεμα από ένα βιβλίο που ονομάζεται Žižek: A Guide for the Perplexed, με σκοπό να γίνει πιο κατανοητός:
«Ο Žižek βρίσκει τη θέση για τον Λακάν στον Χέγκελ θεωρώντας το Πραγματικό ως το αντίστοιχο της αυτο-διαίρεσης και του αυτο-διπλασιασμού μέσα στα φαινόμενα.»
Με κίνδυνο να ταράξω τους φανατικούς οπαδούς του Žižek παγκοσμίως, θα έλεγα ότι μεγάλο μέρος του έργου του είναι απόρθητο.
Αλλά γράφει με απολαυστική φιλοδοξία και το κεντρικό του θέμα προσφέρει μια οπτική που ακόμα και οι επικριτές του θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι είναι τροφή για σκέψη.
Στην ουσία, υποστηρίζει ότι τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται, και σχεδόν στα πάντα κρυπτογραφείται ο αντίλογος.
Τα περισσότερα από αυτά που θεωρούμε ριζοσπαστικά ή ανατρεπτικά –ή ακόμα απλά δεοντολογικά– δεν αλλάζουν στην πραγματικότητα τίποτα.
«Όπως όταν αγοράζεις ένα μήλο βιολογικής καλλιέργειας, το κάνεις για λόγους ιδεολογικούς, σε κάνει να αισθάνεσαι καλά: “Κάνω κάτι για τη Μητέρα Γη” και λοιπά.
Αλλά με ποια έννοια συμμετέχεις;
Πρόκειται για επίπλαστη συμμετοχή.
Παραδόξως, κάνουμε αυτά τα πράγματα για να αποφύγουμε να κάνουμε πραγματικά κάτι. Σε κάνει να νιώθεις καλά. Ανακυκλώνεις, στέλνεις 5 λίρες το μήνα σε κάποιο ορφανό στη Σομαλία, και έκανες το καθήκον σου.»
Αλλά στην πραγματικότητα, ξεγελιέσαι χρησιμοποιώντας δικλείδες ασφαλείας που επιτρέπουν στο κατεστημένο να επιβιώνει χωρίς εναντίωση;
«Ναι, ακριβώς.»
Η εμμονή των δυτικών φιλελεύθερων με την πολιτική ταυτοτήτων το μόνο που κάνει είναι να μας αποσπά την προσοχή από τον ταξικό αγώνα, και ενώ ο Žižek δεν υπερασπίζεται καμία εκδοχή του κομμουνισμού που μετουσιώθηκε σε πράξη, παραμένει αυτό που ονομάζει ένας «περίπλοκος Μαρξιστής» με επαναστατικά ιδανικά.
Για τους επικριτές του, όπως χαρακτηριστικά το έθεσε κάποιος, είναι ο Borat της φιλοσοφίας, γράφοντας ακόμα πιο εξοργιστικές δηλώσεις για να προκαλεί.
«Το πρόβλημα με το Χίτλερ ήταν ότι δεν ήταν αρκετά βίαιος,» για παράδειγμα, ή «Δεν είμαι άνθρωπος. Είμαι τέρας.»
Κάποιοι τον απορρίπτουν ως ανόητο αντιρρησία, άλλοι τον φοβούνται ως ταραχοποιό υπέρ του νεομαρξιστικού ολοκληρωτισμού.
Όμως από τη στιγμή της οικονομικής κρίσης έχει αναδειχθεί σε μια διασημότητα της παγκόσμιας κρίσης, προσελκύοντας πλήθη οπαδών που τον λατρεύουν και τον σέβονται ως μια ιδιοφυΐα της διανόησης.
Η δημοτικότητά του είναι απλά το είδος του παράδοξου που ευχαριστεί τον Žižek επειδή αν δεν την είχε, θα προτιμούσε να μην μιλάει σε κανέναν.
Δεν θα το μαντεύατε από τον ενθουσιασμό στους καλούς τρόπους με τους οποίους μας καλωσόρισε, αλλά σπεύδει να διευκρινίσει ότι η περιποιητικότητά τους είναι απλά ένα καμουφλάζ μισανθρωπίας.
«Για μένα, η ιδέα της κόλασης είναι ο αμερικανικός τύπος πάρτι. Ή, όταν μου ζητούν να δώσω μια ομιλία, και λένε κάτι σαν, “Μετά την ομιλία θα γίνει μια μικρή δεξίωση” –ξέρω ότι είναι η κόλαση. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι απογοητευμένοι ανόητοι, που δεν μπορούν να σου θέσουν μια ερώτηση στο τέλος της ομιλίας, σε πλησιάζουν και, συνήθως, ξεκινούν: “Καθηγητά Žižek, ξέρω ότι πρέπει να είστε κουρασμένος, αλλά…” Λοιπόν, άντε γαμήσου. Αν ξέρεις ότι είμαι κουρασμένος, γιατί με ρωτάς; Γίνομαι ολοένα και πιο σταλινικός. Οι φιλελεύθεροι πάντα λένε για τους οπαδούς του ολοκληρωτισμού ότι αγαπούν την ανθρωπότητα, όπως είναι, αλλά δεν ταυτίζονται με συγκεκριμένους ανθρώπους, όχι; ΟΚ, αυτό μου ταιριάζει απόλυτα.
Η Ανθρωπότητα; Ναι, είναι εντάξει –κάποιες υπέροχες ομιλίες, κάποιες υπέροχες τέχνες.
Οι άνθρωποι; Όχι, το 99% είναι βαρετοί βλάκες.»
Περισσότερο από όλους δεν αντέχει τους φοιτητές.
«Απολύτως. Σοκαρίστηκα, για παράδειγμα, μία φορά, όταν ένας φοιτητής με πλησίασε στις ΗΠΑ, όταν ακόμα δίδασκα –κάτι που δεν θα κάνω ποτέ ξανά– και μου είπε:
“Ξέρετε, καθηγητά, βρήκα ενδιαφέρον αυτό που είπατε εχθές, και σκέφτηκα, δεν ξέρω σε τι θα αφορά η εργασία μου. Θα μπορούσατε να μου δώσετε κάποιες ιδέες και έπειτα ίσως μου έρθει καμιά ιδέα”. Να πάει να γαμηθεί! Ποιος είμαι για να το κάνει αυτό;»
Ο Žižek έπρεπε να εγκαταλείψει τις θέσεις του καθηγητή στην Ευρώπη και την Αμερική, για να απαλλαγεί από αυτούς τους ανυπόφορους φοιτητές.
«Αυτό που μισώ ιδιαίτερα είναι όταν με πλησιάζουν για προσωπικά τους προβλήματα.
Η τυπική μου φράση είναι: “Κοίταξέ με, κοίταξε τα τικ μου, δεν βλέπεις ότι είμαι τρελός; Πώς είναι δυνατό να σκέφτηκες να ζητήσεις από έναν τρελό σαν εμένα να σε βοηθήσει στα προσωπικά σου προβλήματα, ε;”»
Είναι φανερό τι εννοεί, καθώς η εξωτερική εμφάνιση του Žižek δίνει μια αρκετά αναπάντεχη εντύπωση –σαν μια γκρίζα αρκούδα, που τρίβει άγρια το πρόσωπό του, μουσουνίζει και ρουθουνίζει και χειρονομεί σε κάθε συλλαβή.
«Όμως δεν έχει αποτέλεσμα. Εξακολουθούν να με εμπιστεύονται. Και το μισώ αυτό επειδή –αυτό δεν μου αρέσει στην αμερικανική κοινωνία– δεν μου αρέσει αυτή η οικειότητα, όπως όταν συναντάς κάποιον για πρώτη φορά, και αρχίζει να σου μιλάει για τη σεξουαλική του ζωή. Αυτό το μισώ, αυτό το μισώ!»
Με αυτό πρέπει να γελάσω, επειδή ο Žižek αναφέρθηκε στη σεξουαλική του ζωή μέσα σε λίγα λεπτά από την πρώτη μας συνάντηση.
Ανεβαίνοντας με το ασανσέρ μού λέει μόνος του ότι η πρώην φίλη του συνήθιζε να τον ρωτάει τι ονόμαζε «συναινετικό βιασμό».
Φαντάστηκα ότι ήθελε να μιλήσει για το βιβλίο του σχετικά με τον Χέγκελ, αλλά αυτό για το οποίο του αρέσει πραγματικά να μιλάει είναι το σεξ.
«Ναι, επειδή είμαι ακραία ρομαντικός εδώ. Ξέρεις τι φοβάμαι; Αυτά τα μετανεωτερικά, επιτρεπτά, πραγματιστικά πρότυπα συμπεριφοράς στο σεξ. Είναι τρομερό. Υποστηρίζουν ότι το σεξ είναι υγιεινό, είναι καλό για την καρδιά, για την κυκλοφορία του αίματος, σε χαλαρώνει. Ακόμα φτάνουν να λένε πως το φιλί είναι επίσης καλό επειδή αναπτύσσει τους μύες εδώ –αυτό είναι τρομερό, Θεέ μου!»
Βρίσκει αποκρουστική την υπόσχεση των γραφείων συνοικεσίων να «αναλάβουν» να δημιουργήσουν ειδύλλια.
«Δεν υπάρχει πλέον το απόλυτο πάθος. Μου αρέσει η ιδέα του σεξ ως μέρος της αγάπης, ξέρεις: “Είμαι έτοιμος να πουλήσω τη μητέρα μου στο σκλαβοπάζαρο μόνο και μόνο για να σε πηδάω για πάντα.” Υπάρχει κάτι καλό, ανυπέρβλητο, σε αυτό. Παραμένω αθεράπευτα ρομαντικός.»
Σκέφτομαι συνέχεια ότι πρέπει να παρέμβω με μια ερώτηση, αλλά ξεκινάει και πάλι. «Έχω παράξενα όρια, είμαι πολύ –ΟΚ, μια άλλη λεπτομέρεια, γάμα την. Δεν κατάφερα ποτέ να κάνω –ακόμα και αν μια γυναίκα το ήθελε– χρονικό (annal) σεξ.» Χρονικό σεξ; «Α, πρωκτικό (anal) σεξ. Ξέρεις γιατί όχι; Επειδή δεν μπορούσα να πεισθώ ότι της αρέσει πραγματικά. Πάντα είχα αυτή την υποψία, και αν απλά προσποιηθεί, για να γίνει πιο ελκυστική σε μένα;
Το ίδιο ισχύει για την πεολειξία, δεν κατάφερα ποτέ να τελειώσω μέσα στο στόμα μιας γυναίκας, επειδή και πάλι, πιστεύω ότι αυτό δεν είναι και το πιο εύγευστο υγρό.
Και αν απλά προσποιείται;»
Μπορεί να μετρήσει τον αριθμό των γυναικών με τις οποίες έχει κοιμηθεί, στα δάκτυλα των χεριών του, επειδή βρίσκει την όλη δουλειά τόσο βασανιστική.
«Δεν μπορεί τις γνωριμίες της μιας βραδιάς. Ζηλεύω τους ανθρώπους που μπορούν να το κάνουν. Θα ήταν υπέροχο. Αισθάνομαι καλά, πάμε, μπανγκ μπανγκ –ναι! Αλλά για μένα, είναι κάτι τόσο γελοία οικείο –όπως, Θεέ μου, είναι τρομερό να στέκεσαι γυμνός μπροστά σε έναν άλλο άνθρωπο, ξέρεις; Αν ο άλλος είναι κακός και σχολιάσει –“Χα, χα το στομάχι σου,” ή τέλος πάντων – τα πάντα μπορεί να καταστραφούν, ξέρεις;»
Άλλωστε, δεν μπορεί να κοιμηθεί με οποιανδήποτε εκτός και αν πιστεύει ότι θα μείνουν μαζί για πάντα.
«Όλες οι σχέσεις μου –γι’ αυτό ήταν πολύ λίγες– ήταν καταδικασμένες από την άποψη της αιωνιότητας. Αυτό που εννοώ με αυτό τον κακόγουστο όρο είναι, ίσως θα διαρκέσουν.»
Αλλά ο Žižek πήρε διαζύγιο τρεις φορές.
Πώς το αντιμετώπισε αυτό;
«Α, τώρα θα σου πω. Ξέρεις τον νεαρό Μαρξ –δεν εξιδανικεύω τον Μαρξ, ήταν ένας απαίσιος τύπος, προσωπικά– αλλά διαθέτει μια υπέροχη λογική. Λέει: “Δεν διαλύεις απλά ένα γάμο. Το διαζύγιο σημαίνει ότι αναδρομικά αποδεικνύεις ότι η αγάπη δεν ήταν η αληθινή αγάπη.” Όταν η αγάπη περάσει, αναδρομικά αποδεικνύεις ότι δεν ήταν καν αληθινή αγάπη.» Αυτό έκανε; «Ναι! Τη διέγραψα εντελώς. Δεν πιστεύω μόνο ότι δεν είμαι πια ερωτευμένος. Πιστεύω ότι δεν ήμουν ποτέ.»
Σαν να προσπαθεί να το δείξει, κοιτάζει το ρολόι του.
Ο δωδεκάχρονος γιος του, που μένει εκεί κοντά, θα φτάσει σύντομα.
Πώς θα συνεχίσουμε όταν θα έρθει;
Μην ανησυχείς, λέει ο Žižek, σίγουρα θα αργήσει –εξαιτίας της βραδύτητας της μητέρας του: «Η σκρίγκλα που υποστηρίζει ότι ήταν σύζυγός μου.»
Δεν ήταν παντρεμένοι; «Δυστυχώς, ναι.»
Ο Žižek έχει δύο γιους –ο άλλος είναι στα 30– αλλά δεν ήθελε ποτέ να γίνει γονιός.
«Θα σου πω τη συνταγή γιατί αγαπώ τους δύο γιους μου. Αυτή είναι η φιλελεύθερη, σπλαχνική πλευρά μου. Δεν μπορώ να της αντισταθώ, όταν βλέπω κάποιον να υποφέρει, ευάλωτο και λοιπά. Έτσι ακριβώς όταν ο γιος μου δεν ήταν απόλυτα επιθυμητός, αυτό με έκανε να τον αγαπήσω ακόμα περισσότερο.»
Μέχρι αυτή τη στιγμή κατάλαβα ότι δεν θα πλησιάζαμε καν στο νέο βιβλίο του Žižek για τον Χέγκελ, Less Than Nothing: Hegel and the Shadow of Dialectical Materialism.
Αντί γι’ αυτό μου μιλάει για τις διακοπές που κάνει με το μικρό του γιο.
Οι τελευταίες ήταν στο ξενοδοχείο Burj Al Arab, έναν αλλόκοτο ναό με κακόγουστη επιδεικτικότητα στο Ντουμπάι.
«Γιατί όχι; Γιατί όχι; Μου αρέσει να κάνω τρελά πράγματα. Αλλά έκανα το μαρξιστικό μου καθήκον. Ήμουν φιλικός με τον Πακιστανό ταξιτζή που έδειξε σε μένα και στο γιο μου την πραγματικότητα. Μας εξήγησε την όλη δομή του πώς ζουν εκεί οι εργαζόμενοι, πώς αυτή ελέγχεται. Ο γιος μου τρομοκρατήθηκε.»
Αυτό το καλοκαίρι θα πάνε στη Σιγκαπούρη, σε ένα τεχνητό νησί με πισίνες επάνω σε 50ώροφους ουρανοξύστες.
«Έτσι μπορούμε να κολυμπάμε εκεί και να βλέπουμε κάτω την πόλη: “Χα, χα να πας να γαμηθείς.”
Αυτό μου αρέσει να κάνω –εντελώς τρελά πράγματα.»
Δεν είχε τόση πλάκα όταν ο γιος του ήταν μικρότερος.
«Όμως τώρα, έχουμε δημιουργήσει ένα ρυθμό. Κοιμόμαστε μέχρι τις μία, έπειτα πάμε για πρωινό. Έπειτα πάμε στην πόλη –έπειτα πηγαίνουμε για βραδινό, έπειτα πάμε σε έναν κινηματογράφο, έπειτα παίζουμε παιχνίδια μέχρι τις τρεις το πρωί.»
Αναρωτιέμαι τι συμπέρασμα θα βγάλουν όλοι οι σοβαροί νέοι οπαδοί του Žižek από αυτό, και ανησυχώ ότι θα θυμώσουν μαζί μου που δεν έβγαλα κάτι πιο σοβαρό από αυτόν.
Αλλά για το Žižek, το Ντουμπάι μας λέει για τον κόσμο ακριβώς όσα και μια αντιπαράθεση για το έλλειμμα, ας πούμε.
Όταν ο γλυκός, ευγενικός γιος του φτάνει, προσπαθώ να οδηγήσω τον Žižek στην οικονομική κρίση, και στο ρόλο που οι θαυμαστές του ελπίζουν ότι θα παίξει στη διατύπωση μιας ριζοσπαστικής απάντησης.
«Πάντα τονίζω: μην περιμένετε από μένα κάτι τέτοιο. Δεν πιστεύω ότι το καθήκον ενός τύπου σαν κι εμένα είναι να προτείνει ολοκληρωμένες λύσεις. Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν τι να κάνουν με την οικονομία, πού στην ευχή να ξέρω; Πιστεύω ότι το καθήκον ανθρώπων σαν και μένα είναι όχι να δίνουν απαντήσεις αλλά να θέτουν τις σωστές ερωτήσεις.»
Δεν είναι κατά της δημοκρατίας, αυτής καθεαυτής, απλά πιστεύει ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί μας δεν είναι πλέον ικανοί να ελέγξουν τον παγκόσμιο καπιταλισμό.
«Οι καλές συναινετικές σταδιακές μεταρρυθμίσεις μπορεί να λειτουργήσουν, πιθανόν, σε τοπικό επίπεδο.»
Αλλά ο τοπικισμός ανήκει στην ίδια κατηγορία με τα βιολογικά μήλα, και την ανακύκλωση. «Γίνεται για να σε κάνει να αισθάνεσαι καλά. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι πώς να οργανωθεί η παγκόσμια δράση, σε ένα τεράστιο διεθνές επίπεδο, χωρίς να επιστρέψουμε σε αυταρχική διακυβέρνηση.»
Πώς θα συμβεί αυτό;
«Είμαι απαισιόδοξος με την έννοια ότι έρχονται επικίνδυνοι καιροί.
Αλλά είμαι αισιόδοξος ακριβώς για τον ίδιο λόγο. Η απαισιοδοξία σημαίνει ότι τα πράγματα γίνονται χαώδη. Η αισιοδοξία σημαίνει ότι αυτοί είναι ακριβώς οι καιροί στους οποίους μπορεί να γίνει αλλαγή.»
Και τι πιθανότητες υπάρχουν να μην αλλάξουν τα πράγματα;
«Α, αν αυτό συμβεί τότε πλησιάζουμε σε μια νέα αυταρχική κοινωνία διακρίσεων. Δεν θα είναι –πρέπει να το υπογραμμίσω αυτό– ο μόνος ανόητος αυταρχισμός. Θα είναι μια νέα μορφή, και πάλι καταναλωτική.»
Όλος ο κόσμος θα μοιάζει με το Ντουμπάι;
«Ναι, και στο Ντουμπάι, ξέρεις, στην άλλη μεριά βρίσκονται κυριολεκτικά σκλάβοι.»
Υπάρχει κάτι ανεξήγητα συγκινητικό σε αυτή την κακόβουλη μεγαλοστομία του Žižek.
Δεν περίμενα να είναι τόσο συμπαθητικός, αλλά είναι μια ευχάριστα καλή συντροφιά.
Ήλπιζα να ανακαλύψω αν ήταν ιδιοφυΐα ή παράφρων –αλλά φοβάμαι ότι δεν φεύγω καθόλου σοφότερος.
Τον ρωτάω πόσο σοβαρά υπόψη μας συστήνει να τον λαμβάνουμε, και λέει θα προτιμούσε να τον φοβόμαστε παρά να τον θεωρούμε γελωτοποιό.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι αστειεύομαι, υπερβάλλοντας –όμως όχι, δεν αστειεύομαι. Δεν είναι έτσι. Πρώτα λέω αστεία, έπειτα είμαι σοβαρός. Όχι, η τέχνη είναι να περάσεις το σοβαρό μήνυμα μέσα στο χώρο όπου λέγονται αστεία.»
Πριν από δύο χρόνια βγήκε το μπροστινό δόντι του.
«Ο γιος μου ξέρει ότι έχω ένα καλό φίλο, κανένας μας δεν είναι ομοφυλόφιλος, είμαστε απλά καλοί φίλοι. Έτσι όταν με είδε χωρίς δόντι, είπε: “Ξέρω γιατί.” Ο γιος μου! Ήταν 10! Ξέρεις τι μου είπε; Σκέψου, φίλε, με τον πιο βρώμικο τρόπο.»
Νομίζω ότι μπορώ να μαντέψω.
«Ναι! Πίπα! Είπε ότι ο φίλος μου διαμαρτυρήθηκε ότι τα δόντια μου εμπόδιζαν.»
Ο Žižek βρυχάται γελώντας, μεγάλα ξεσπάσματα πατρικής υπερηφάνειας.
«Και ξέρεις ποιο ήταν το κωμικοτραγικό; Αφού μου το είπε αυτό, είπε: “Πατέρα, το είπα αυτό το αστείο καλά;”».
Ψυχίατρος δεν είναι; Από την ίδια σχολή με τον Κάραζιτς αποφοίτησε;
ΑπάντησηΔιαγραφή