Εκατό χρόνια από την ίδρυση του "Λυκείου Ελληνισμός Σταυριανού" στον Πειραιά!

Τα άλλα πειραϊκά σχολεία

Γράφει
ο Νίκος Γ. Σακελλαρόπουλος

Συμπληρώνονται εφέτος 100 χρόνια από την ίδρυση του «Λυκείου Ελληνισμός Σταυριανού», του σχολείου που έμελλε να σηματοδοτήσει την εκπαίδευση του Πειραιά, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει πια.

Όχι επειδή ξεπεράστηκε από την εποχή ή αντιμετώπισε προβλήματα επιβίωσης, αλλά …ελλείψει…αρσενικού κληρονόμου μετά το βιολογικό τέλος των απογόνων του ιδρυτή του Κυριάκου Σταυριανού.

Κρίμα!

Ο Πειραιάς, πάντως, είχε επί δεκάδες χρόνια τεράστια

 παράδοση στην εκπαίδευση. Εκτός από τα Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, διέθετε Ναυτικά σχολεία αλλά και σχολές Πλοιάρχων, Μηχανικών, Ασυρματιστών (το πάλαι ποτέ ονομάζονταν ραδιοτηλεγραφητές).

Είχε ακόμη Σχολές χορού, Δραματική σχολή, Ωδεία και πολλά σημαντικά φροντιστήρια, όπως του Κουνιάκη, στην λεωφόρο Γεωργίου.

Κορυφαία μορφωτικά ιδρύματα, ήταν η Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή (μετονομασθείσα σήμερα σε Πανεπιστήμιο Πειραιά ή ΠΑΠΕΙ), η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και η Ράλλειος Παιδαγωγική Ακαδημία.

Για την ιστορία πρέπει να πούμε ότι το πρώτο σχολείο του Πειραιά ιδρύθηκε το 1836 (14 Φεβρουαρίου επί δημαρχίας Σερφιώτη), αλλά άργησε να λειτουργήσει επειδή …δεν υπήρχε και δεν βρισκόταν δάσκαλος!

Στεγάστηκε στο σπίτι του δημοτικού συμβούλου Λαμπρινίδη, αλλά στα αρχεία του δήμου δεν φαίνεται καθαρά η διεύθυνσή του.

Το πρώτο ιδιωτικό σχολείο του Πειραιά ιδρύθηκε την ίδια χρονιά (Νοέμβριος 1936 από τον μέγα δάσκαλο Νεόφυτο Βάμβα.

Όμως, η προσπάθεια αυτή τελείωσε άδοξα, αφού λίγους μήνες μετά, ο Νεόφυτος Βάμβας διορίστηκε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας ως καθηγητής της Φιλοσοφίας και δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.

Κι αφού δεν υπήρχε αντικαταστάτης, το σχολείο έκλεισε.

Το 1837 ιδρύθηκε το «Σχολείο Κορασίων», το οποίο ήταν ο πρόδρομος της «Ραλλείου».

Η αιτία της ίδρυσής του ήταν η άρνηση των Πειραιωτών να στέλνουν τα κορίτσια τους σε σχολείο στο οποίο φοιτούσαν…αγόρια.

Ήταν η εποχή που η παρθενία ήταν η μεγαλύτερη προίκα του κοριτσιού και η ύπαρξή της ή όχι χαρακτήριζε ακόμη και την οικογενειακή αξιοπρέπεια!

Την ίδια χρονιά (1837), μετακόμισε από την Αίγινα στον Πειραιά η Σχολή Ευελπίδων, ενώ το 1839 ιδρύθηκε το «Ελληνικό Σχολείο», το οποίο καθιερώθηκε να αναφέρεται ως Σχολαρχείο.

Έκτοτε και επί πολλά χρόνια παρατηρήθηκε στασιμότητα στην δημιουργία και ίδρυση σχολείων, πολύ περισσότερο αφού οι ανάγκες δεν ήταν ιδιαιτέρως αυξημένες.

Το 1862, όμως, ιδρύθηκε το πρώτο Γυμνάσιο Αρρένων (επειδή προφανώς και οι άρρενες ήθελαν το σχολείο τους), η μετέπειτα «Ιωνίδειος Σχολή», από το όνομα του ιδρυτή της Κ. Ιωνίδη.

Σχεδόν ταυτοχρόνως,  ιδρύθηκε το «Ζάνειο Ορφανοτροφείο», στο οποίο στεγάστηκε και σχολείο, το γνωστό μέχρι σήμερα «Ζάνειο».

Ιδρύθηκαν ακόμη και τρία δημοτικά σχολεία, στην Πηγάδα, στον Καραβά και κοντά στο Δημοτικό Θέατρο, στη Γούβα του Βάβουλα.

Δέκα τρία χρόνια μετά, το 1875, ιδρύθηκαν άλλα τρία ιδιωτικά σχολεία.

Δυο Αρρένων , του Αντωνάκη και του Σακελλάριου κι ένα θηλέων, αυτό της Σοφίας Βαμβακάρη.

Το 1884, λειτούργησε η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων.

Επειδή δεν υπήρχε κτίριο για τη στέγασή της, λειτούργησε στον «ατμοδρόμονα Ελλάς», ο οποίος ήταν αγκυροβολημένος μπροστά από τον Άγιο Σπυρίδωνα.

Το 1887, ιδρύθηκε «Ο Πλάτων», του Ζήση Αγραφιώτη, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε «Παπαϊωάννου».

Το 1893, ιδρύθηκε η Ελληνογαλλική Σχολή Saint Paul, που ζει και βασιλεύει μέχρι τις ημέρες μας.

Το 1894 ιδρύθηκε ο Πειραϊκός Σύνδεσμος στον οποίο λειτούργησε αμέσως Μουσική Σχολή, πρόδρομος του σημερινού ωδείου.

Το 1912, ο δάσκαλος Κυριάκος Σταυριανός ιδρύει το περίφημο «Λύκειο Ελληνισμός Σταυριανού», το οποίο στην αρχική του μορφή ήταν Παρθεναγωγείο.

Το σχολείο που έμελλε να δημιουργήσει μια τεράστια ιστορία και παράδοση στα εκπαιδευτικά δρώμενα του Πειραιά.

Δυο χρόνια μετά, ιδρύθηκε το Β’ Γυμνάσιο Αρρένων, το οποίο στεγάστηκε σε δυο κτίρια. Το ένα ήταν στην οδό Αφεντούλη και το άλλο στην Ομηρίδου – ανάμεσα σε Αποστόλη και Μακρυγιάννη-  στη Φρεαττύδα.

Το 1937, ιδρύθηκε η Ράλλειος Παιδαγωγική Ακαδημία η οποία εκατό χρόνια μετά απορρόφησε το «Σχολείο Κορασίων», ενώ ένα χρόνο μετά στην Αθήνα ιδρύθηκε η «Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών». Μετά από λίγο μεταφέρθηκε στον Πειραιά και μετονομάστηκε σε «Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιώς».

Μετά τον πόλεμο και στην επιχείρηση ανόρθωσης του κατεστραμμένου Πειραιά, ιδρύθηκαν κι άλλα ιδιωτικά σχολεία.

Του Μπουρούνη, η Σχολή Αυγέρη, της Θειακάκη, του Αλεξόπουλου, του Παπαδογεωργή κ.α.

Ταυτοχρόνως, ιδρύθηκαν και σημαντικά σχολεία επαγγελματικής εκπαίδευσης, όλες με ονόματα προσωπικοτήτων της αρχαιότητας.

«Αρχιμήδης», «Πυθαγόρας», «Αναξαγόρας», «Ηράκλειτος», «Πρωταγόρας».

Χιλιάδες πειραιωτόπουλα φοίτησαν, μορφώθηκαν, σκίρτησαν, θησαύρισαν από γνώσεις στα σχολεία της πόλης.

Όμως, εδώ και πολλά χρόνια, η παρακμή της πειραϊκής ζωής έχει «κτυπήσει» και την εκπαίδευση.

Κι αυτό δεν είναι αποτέλεσμα της σημερινής κρίσης, αλλά σημείο των καιρών και της αλλοίωσης των κοινωνικών δομών του Πειραιά.

Γεγονός που έχει οδηγήσει πολλές παραδοσιακές πειραϊκές οικογένειες σε μετοίκισή τους προς τα Νότια και Βόρεια προάστια.

Όλα μοιάζουν μακρινά και ξεχασμένα.

Κι οι μνήμες όσων έζησαν τα μεγαλεία της πόλης, αλλά και των σχολείων της, «παίζουν» κρυφτό σαν να θέλουν να αποφύγουν την πραγματικότητα…