η Έλλη Τριανταφύλλου
Ποιος είπε, ότι η Ελλάδα δεν είναι εξαγωγική χώρα;
Ασφαλώς και είναι με το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό της να αποτελεί και το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της!
Η διπλή κρίση, όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στους θεσμούς της χώρας έχει πολλές επώδυνες παρενέργειες.
Μία από αυτή είναι ότι αναγκάζει τους καλύτερους να αναζητούν τον δρόμο τους στο εξωτερικό.
Η φυγή επιστημόνων και ερευνητών συνοδεύεται από σοβαρότατες επιπτώσεις, μιας και η χώρα
στερείται του πλέον πολύτιμου δυναμικού, εκείνου δηλαδή που θα της επέτρεπε να μετασχηματισθεί σε μια προηγμένη και διεθνώς ανταγωνιστική κοινωνία.
Η «διαφυγή εγκεφάλων» στο εξωτερικό ξεκίνησε εντατικά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη τη δεκαετία του ’50, και όπως αναφέρεται στη σχετική έρευνα της ΟΥΝΕΣΚΟ, οι συνέπειες υπήρξαν σοβαρές, αφού πολλές χώρες της περιοχής μας έχασαν μέχρι και το 70% των ειδικευμένων επαγγελματιών τους.
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, για παράδειγμα, το 79% των μηχανικών στο χώρο της έρευνας, το 81% των κατόχων μεταπτυχιακών και το 75% των κατόχων διδακτορικού διπλώματος στον χώρο των επιστημών, έχουν εγκαταλείψει τη χώρα από το 1995, ενώ στη γειτονική Αλβανία, το ακαδημαϊκό προσωπικό μειώθηκε κατά 40% στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων.
Το εντυπωσιακό είναι ότι -σύμφωνα πάντα με τους διεθνείς οργανισμούς και τις εθνικές κυβερνήσεις- η τάση αρχίζει να αναστρέφεται σταδιακά σε όλη την περιοχή, καθώς αυτοί που μετανάστευσαν, επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τις ικανότητες και το κεφάλαιό τους για να γίνουν πραγματικοί εταίροι στην ανάπτυξη των χωρών τους, ενώ τα πανεπιστήμια σε αρκετές πρωτεύουσες βρίσκονται στην αιχμή των προσπαθειών για τη μετατροπή της «διαφυγής εγκεφάλων» σε «κυκλοφορία εγκεφάλων», με την εκπόνηση προγραμμάτων που ενθαρρύνουν το ακαδημαϊκό και ερευνητικό προσωπικό να αναλάβει σπουδές βραχείας περιόδου στο εξωτερικό και τη δημιουργία ψηφιακών δικτύων.
Δυστυχώς, η Ελλάδα, ακολουθεί την αντίστροφη πορεία.
Τα στοιχεία που παρέθεσε η Ευρωπαία επίτροπος Εκπαίδευσης, Πολιτισμού και Νεολαίας κ. Βασιλείου στην απάντηση που έδωσε στον ευρωβουλευτή της Ν.Δ. καθηγητή Ιω. Τσουκαλά, με αφορμή τις αναφορές για μετανάστευση μεγάλου αριθμού Ελλήνων ερευνητών στο εξωτερικό, είναι αποκαλυπτικά και αποκαρδιωτικά: σύμφωνα με μελέτες της Ε.Ε., η διεθνής κινητικότητα των Ελλήνων ερευνητών -που εργάζονται ήδη σε ερευνητικά κέντρα- ήταν η μεγαλύτερη στην Ε.Ε. (73% έναντι 56% του μέσου όρου της Ε.Ε.-27). Την τελευταία τριετία, ωστόσο, έχει αντιστραφεί, με την Ελλάδα να παρουσιάζει ερευνητική κινητικότητα σε ποσοστό μόλις 24%.
Το ζήτημα απασχόλησε και έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ερευνητική Μονάδα Περιφερειακής Ανάπτυξης και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Το βασικό της συμπέρασμα ήταν ότι η κύρια αιτία της «διαρροής εγκεφάλων» είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει μετακινηθεί στην αλυσίδα παραγωγής της αξίας, ώστε να παράγει πιο σύνθετα προϊόντα και υπηρεσίες.
Έτσι, υπάρχει περιορισμένη ζήτηση για πτυχιούχους, και συνεπώς η «διαρροή εγκεφάλων» δεν είναι κυρίως απόρροια υπερπροσφοράς πτυχιούχων (υπερεκπαίδευσης).
Παρ’ όλο που στη χώρα μας ο αριθμός των πτυχιούχων αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να είναι μικρότερος αναλογικά με τον πληθυσμό σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες χώρες.
Άραγε, σήμερα, που όλοι στη χώρα μας μιλούν για την ανάγκη να ξαναγίνει η Ελλάδα ανταγωνιστική και να επανέλθει κάποτε, έστω, σε τροχιά ανάπτυξης, περιλαμβάνουν στα σχέδιά τους κάποια πρόβλεψη για την αναχαίτιση της «διαρροής εγκεφάλων»;
Συνειδητοποιούν πόσο δραματικές θα είναι οι συνέπειες μακροχρόνια στην οικονομία, στην παιδεία, στην υγεία, στους τομείς της τεχνολογίας, ακόμη και στη λειτουργία των εξουσιών;
Είναι, λοιπόν, νομίζω, υποχρέωση του ακαδημαϊκού χώρου να κάνει καινοτόμες προτάσεις.
Και τότε, θα είναι και υποχρέωση της πολιτείας να τις αποδεχθεί έτσι ώστε να μπορέσουν να συγκρατηθούν στην Ελλάδα τα σημαντικά ανθρώπινα κεφάλαιά της.
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου