ο Γιάννης Καψής
16 Αυγούστου 1974, Ξενοδοχείο «Καστρί», Ωρα 8.30 -
«Σύντροφε, είσαι σύντροφος;».
«Οχι σύντροφε. Δεν είμαι σύντροφος».
«Τότε δεν επιτρέπεται να πε...»
«Σύντροφε, άφησε τον σύντροφο. Ελα μαζί μου, σύντροφε Καψή».
Δεν είχα κουράγιο να εξηγήσω για μια ακόμη φορά στον σύντροφο ότι δεν ήμουν σύντροφος. Δεν είχα ποτέ καμιά κομματική ιδιότητα γιατί πίστευα -και πιστεύω- ότι
η ελευθερία γνώμης ενός εν ενεργεία δημοσιογράφου δεν μπορεί να συνυπάρξει με την κομματική πειθαρχία. Ακολούθησα, λοιπόν, τον σύντροφο του οποίου δεν ήμουν σύντροφος - μια προσφώνηση που μου χτυπούσε στα νεύρα, ιδιαίτερα όταν άκουγα να τον προσφωνούν τον ίδιο τον Ανδρέα με ένα ξερό «σύντροφε».
«Αυτή είναι η θέση σου. Αν σου πει κανείς τίποτα, φώναξέ με».
Μια κουβέντα ήταν. Και πώς να τον ξεχωρίσω; Εκείνο το βράδυ οι αγωνιστές του ΠΑΚ μού φαινόντουσαν όλοι ίδιοι. Αφθονα γένια, πολλά μαλλιά σκόπιμα αχτένιστα και στολή μάχης, δηλ. οτιδήποτε αντικομφορμιστικό ρούχο μπορούσαν να εξασφαλίσουν.
Η θέση που μου έδωσε ήταν δίπλα σε μια κενή καρέκλα στο κέντρο του τραπεζιού, που θα έπρεπε να προορίζεται για τον Ανδρέα. Παραξενεύτηκα. Αναζήτησα με το βλέμμα μου τον σύντροφο που δεν ήμουν σύντροφός του. Αδύνατο να τον ξεχωρίσω. Αργότερα ο βουλευτής και υπουργός Γιάννης Ζαφειρόπουλος -αυτός ήταν ο σύντροφος- θα μου απεκάλυπτε ότι είχε εντολή από τον ίδιο τον Ανδρέα να με καθίσει δίπλα του. Αν μου το απεκάλυπτε εκείνο το βράδυ, θα παραξενευόμουν. Επρεπε να περάσει καιρός για να μάθω ότι ο Ανδρέας προγραμμάτιζε τις κινήσεις του πολύ καιρό πριν.
Αρχισα να περιεργάζομαι τη συνάθροιση. Με τις πρώτες ματιές κατάλαβα το άμεσο πρόβλημα του Ανδρέα. Υπήρχαν εκείνο το βράδυ στην αυλή του ξενοδοχείου «Καστρί», όπου κατέφυγε ο Ανδρέας -μια και το ίδιο το Καστρί, εγκαταλελειμμένο μέχρι τότε ήταν ακατοίκητο- οι κοστουμαρισμένοι όπως τους κατέταξα στη σκέψη μου, όπως ο Γιαν. Χαραλαμπόπουλος, ο Αλευράς, ο Λιβάνης, οι «μεσοβέζικοι», κανονικά ρούχα αλλά χωρίς γραβάτα, και οι αγωνιστές του ΠΑΚ.
Οι βαλίτσες
Μια εικόνα μένει ακόμη ζωντανή στη μνήμη μου. Η Αγγέλα Κοκκόλα κατέβαινε τις σκάλες του ξενοδοχείου με δύο βαριές βαλίτσες που δεν μπορούσε να κουμαντάρει. Κανείς δεν προσφέρθηκε να την βοηθήσει. Η ισότητα στην πράξη. Κάθε χείρα βοηθείας θα ήταν δεξιά παρέκκλιση. Ετσι τουλάχιστον το είδα. Ηταν μια ετερόκλητη συνάθροιση, μια απεικόνιση του σοβαρότερου προβλήματος που αντιμετώπιζε: έπρεπε να ενοποιήσει κοινωνικά και ιδεολογικά έναν ολόκληρο κόσμο. Θα τα κατάφερνε;
Κάτι καινούργιο γεννιότανε. Αλλά δεν υπάρχει τοκετός χωρίς πόνους και κινδύνους. Ποια μορφή θα είχε το νέο δημιούργημα; Μια προοδευτική εκδοχή της Ενωσης Κέντρου; Ενα δημοκρατικό σοσιαλιστικό κόμμα; Μόνον Σοσιαλιστικό Κόμμα; Κάθε ομάδα είχε και τη δική της γνώμη και την υποστήριζε με πάθος. Μόνον ο Ανδρέας είχε ξεκάθαρη γνώμη για το τι ήθελε. Είχε κάνει ατέλειωτες συζητήσεις με τους συνεργάτες του στο εξωτερικό. Κι έδωσε εντολή η διακήρυξη του νέου πολιτικού οργανισμού να είναι έτοιμη μέχρι την 3η του Σεπτέμβρη, θέλοντας να συμπέσει, συμβολικά, με την επανάσταση του Καλλέργη του 1847.
Ποίοι συνέταξαν τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη; Πολλοί διεκδικούν το γέρας. Σίγουρο είναι ότι το κύριο βάρος έπεσε στον Γιάννη Ζαφειρόπουλο, τον Γ. Τσεκούρα την Αγγέλα Κοκκόλα, που δακτυλογράφησε όλα τα κείμενα, τον καθηγητή Μαν. Παπαθωμόπουλο, που ενοποίησε γλωσσικά το κείμενο, και τους Δ. Τουλούμπα, Α. Λιβάνη και τον Κώστα Σημίτη, αν και είναι πολλοί εκείνοι που συνεισέφεραν, θέλοντας κυρίως να υποστηρίξουν τις θέσεις τους.
Ο «καινούργιος»
3 του Σεπτέμβρη: Ο ημιώροφος του ξενοδοχείου «Κινγκ Παλλάς» κατάμεστος. Εχουν έλθει μόνον με προσκλήσεις. Πολλές οι εντυπωσιακές παρουσίες, η Αμαλία Φλέμιγκ, η Μελίνα Μερκούρη, ο Χαραλαμπόπουλος. Ακόμη πιο εντυπωσιακή όμως μία απουσία: ο Γιάννης Αλευράς, που διαφωνούσε με τον «σοσιαλισμό».
Υπήρχε και ένας «καινούργιος», ο καινούργιος Ανδρέας Παπανδρέου. Το πρόσωπό του έλαμπε, μίλαγε με πάθος, ένιωθε και μετέδιδε πως έμπαινε επικεφαλής ενός ρεύματος που εξέφραζε την κεντροαριστερά, τη γενιά του Πολυτεχνείου, τα καινούργια κινήματα που συγκλόνιζαν ολόκληρο τον κόσμο.
«Γιώργο -θα πει την ίδια εκείνη ημέρα στον μεγάλο του γιο- σήμερα ιδρύσαμε ένα μεγάλο κίνημα. Γυρίσαμε σελίδα στην Ιστορία της Ελλάδας. Ο, τι φτιάξαμε δεν έγινε για να γίνουμε υπουργοί και πρωθυπουργοί. Τέτοιοι πέρασαν πολλοί από τη χώρα».
Διάβασα:
- Εθνική Ανεξαρτησία
- Λαϊκή κυριαρχία
- Κοινωνική απελευθέρωση
- Δημοκρατική διαδικασία
Αθελά μου άνοιξα τον Μακρυγιάννη, στα λόγια του την 3η του Σεπτέμβρη του 1843.
«Συμφωνείς σύντροφε;» με ρώτησε ο νεαρός αγωνιστής του ΠΑΚ, που μου είχε φέρει τη διακήρυξη.
«Συμφωνώ απόλυτα σύντροφε».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου