Η αναδιάταξη των τραπεζών

Γράφει

 ο Στέφανος Μάνος

Πρόσφατα, εξέφρασα την ικανοποίηση μου για την άρνηση της Alpha Bank να απορροφηθεί από την Εθνική. Εξήγησα ότι η απορρόφηση της Alpha θα σήμαινε στην ουσία την κρατικοποίηση της αρχαιότερης ιδιωτικής Ελληνικής τράπεζας. Η εξέλιξη

 αυτή στενοχώρησε την Εθνική, την κυβέρνηση και πολλούς από εκείνους που συγχρωτίζονται με το τραπεζικό σύστημα. Η άποψη ότι η απορρόφηση της  Alpha  συνιστούσε κρατικοποίηση υιοθετήθηκε από αρκετούς αναλυτές, γεγονός  που μάλλον θα επηρεάσει αρνητικά τις μελλοντικές επιχειρηματικές κινήσεις της Εθνικής που, αν κάτι δεν αλλάξει, θα συνεχίσει να θεωρείται κρατική (κομματική για όσους γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας του Ελληνικού κράτους).

Για τη δυσμενή αυτή εξέλιξη για τα συμφέροντα των μετόχων της Εθνικής, η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση είναι εκείνη που με τα λεγόμενα της και με τις πράξεις της δημιούργησε την εντύπωση ότι η Εθνική είναι κρατική (μολονότι η κρατική συμμετοχή στο κεφάλαιο της Εθνικής είναι ασήμαντη). Η κυβέρνηση είναι που έχει δηλώσει ότι επιδιώκει να δημιουργήσει έναν ισχυρό κρατικό τραπεζικό πυλώνα. Η ίδια κυβέρνηση έδιωξε τη διοίκηση Αράπογλου  χωρίς πολλές-πολλές  διατυπώσεις, έσω και προσχηματικές. Το ΒΗΜΑ στις 6 Δεκεμβρίου 2009 περιέγραψε την αποπομπή Αράπογλου ως εξής:  «Οι αντιπάθειες τις οποίες είχε δημιουργήσει στο κυβερνών κόμμα την περίοδο που αυτό ήταν στην αντιπολίτευση ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας κ. Τάκης Αράπογλου και η αναταραχή στην αγορά των ομολόγων οδήγησαν την περασμένη εβδομάδα στην αντικατάστασή του, μόλις πενήντα ημέρες μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης». Παρακάτω, στο ίδιο ρεπορτάζ, αναφέρεται ότι «Σύμφωνα με πληροφορίες, η υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κυρία Λούκα Κατσέλη πίεζε την κυβέρνηση για την απομάκρυνσή του». Έτσι οι αντιπάθειες στο κόμμα και οι πιέσεις της κ. Κατσέλη έφθασαν για να αντικατασταθεί η διοίκηση Αράπογλου η οποία πιστώνεται με την εξαιρετικά επωφελή για τους μετόχους της Εθνικής εξαγορά της Τουρκικής Finansbank. Με αυτά η κυβέρνηση κατάφερε να αποδείξει ότι αυτή είναι το αποκλειστικό αφεντικό της Εθνικής.

Όσο θα διατηρείται η πεποίθηση ότι η Εθνική διοικείται από ανθρώπους διορισμένους από το κράτος που μπορούν να αντικατασταθούν από τη μια στιγμή στην άλλη επειδή άλλαξε ένας υπουργός ή επειδή δεν αρέσει η φάτσα τους σε έναν άλλο, η Εθνική θα έχει περιορισμένες δυνατότητες επιχειρηματικών κινήσεων. Ιδίως στην Ελλάδα. Στο εξωτερικό ίσως να είναι πιο εύκολο να πείσει ότι δεν είναι κρατική, αν και τα νέα κυκλοφορούν εύκολα και γρήγορα.

Στην Ελλάδα όμως προβάλλει η ανάγκη αναδιάταξης του τραπεζικού συστήματος με συνενώσεις τραπεζικών ομίλων που θα μπορούσαν να αποβούν επωφελείς για τους μετόχους των τραπεζών και την οικονομία. Η ύπαρξη κρατικών τραπεζών δυσκολεύει την αναδιάταξη. Οι συνενώσεις τραπεζών του ιδιωτικού τομέα δεν είναι εύκολη υπόθεση, ιδίως σε περίοδο ύφεσης της οικονομίας και συρρίκνωσης των τραπεζικών εργασιών. Το «πάντρεμα» δύο διαφορετικών ιεραρχιών με διαφορετική εταιρική κουλτούρα απαιτεί χρόνο και κόπο. Η τόσο αναγκαία μείωση του κόστους προσκρούει στις  εργασιακές ακαμψίες που είναι ιδιαίτερα έντονες στις τράπεζες.

Τι θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση προκειμένου να διευκολύνει την επιθυμητή αναδιάταξη του τραπεζικού τομέα;

• Να εγκαταλείψει οποιαδήποτε σκέψη δημιουργίας κρατικού τραπεζικού πυλώνα και διατήρησης της συμμετοχής της στο κεφάλαιο των τραπεζών.
• Να προχωρήσει αμέσως τις διαδικασίες για την ιδιωτικοποίηση της Αγροτικής Τράπεζας και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κρατική Αγροτική έχει δανείσει 203,8 εκ. ευρώ στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ και τώρα αναζητεί κεφάλαια 400 εκ.  για να συνεχίσει να υπάρχει. Ποιος θα τις τα δώσει; Οι φορολογούμενοι φυσικά αν παραμείνει κρατική. Για να τα χάσουν. Αναρωτιέμαι: δεν έχουν ευθύνες οι διοικήσεις που ενέκριναν τα δάνεια προς τα δύο κόμματα εξουσίας;
• Να καταργήσει όλα τα ειδικά προνόμια της Αγροτικής και του ΤΤ, επειδή νοθεύουν τον ανταγωνισμό.
• Να εγκαταλείψει τα σχέδια αύξησης του κεφαλαίου της Αγροτικής Τράπεζας με λεφτά του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που μεταξύ άλλων θα θέσει σε κίνδυνο τις καταθέσεις στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
• Να καταστήσει σαφές ότι η Εθνική είναι 100% ιδιωτική τράπεζα με πλήρη ελευθερία επιλογής της διοίκησής της και διαμόρφωσης της πολιτικής της. Να γνωρίζουν οι μέτοχοί της ότι μπορούν να επιλέξουν όποια διοίκηση αυτοί επιθυμούν.
• Να καταστήσει σαφές ότι δεν θα παρέμβει με οποιοδήποτε τρόπο στη διευθέτηση του ζητήματος του πλεονάζοντος προσωπικού στις τράπεζες (δεν θα εμποδίσει δηλαδή τις τράπεζες να απολύσουν το πλεονάζον  προσωπικό που θα προκύψει από ενδεχόμενες συγχωνεύσεις), και τέλος
• Να δηλώσει ότι  το κράτος θα συμπεριφέρεται απέναντι σε όλες τις τράπεζες  σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς και ότι θα εγκαταλείψει προνομιακές συμπεριφορές προς ορισμένες από αυτές.

Αν η κυβέρνηση τα κάνει όλα αυτά, τότε θα επιταχυνθεί η αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος και θα περιοριστεί το τραπεζικό κόστος  που σήμερα βαρύνει τιςεπιχειρήσεις.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και όλης της οικονομίας παραμένει δυστυχώς το κράτος και ο διάχυτος κρατισμός.